Cümlenin Öğeleri (Zarf Tümleci)

Cümlenin Öğeleri
(Zarf Tümleci)

Yüklemin zamanını, durumunu, miktarını, yönünü, koşulunu vb bildiren öğelerdir Bunların her biri değişik bir soruyla bulunur

“Hava kararmadan köye inmeliyiz”

cümlesindeki altı çizili zarf “ne zaman”;

“Dosta düşmana muhtaç olmadan yaşamalıyız”

cümlesinde altı çizili zarf “nasıl”;

“Aldığı notlar şaşılacak kadar yüksekti”

cümlesindeki altı çizili zarf “ne kadar”;

“Tek bir söz bile söylemeden içeri girdi”

cümlesindeki altı çizili zarf “nereye”;

“Zamanımız kalırsa bir örnek daha çözeriz”

cümlesindeki altı çizili zarf “hangi takdirde” sorularına cevap vermişlerdir Yükleme sorulan bu sorulara cevap veren öğeler daima zarftır Ancak burada “nereye” sorusuna dikkat etmeliyiz Dolaylı tümleç konusunda da söylemiştik, bu soru dolaylı tümleci de buldurur Ancak cevabın da aynı eki alması gerekir Örnekteki “içeri” sözü ise bu eki almamıştır Bu özelliği, yani hal eki almadan yön bildirme özelliğini yer-yön zarfları gösterir

Cümleyi öğelerine ayırırken dikkat edilmesi gereken bir husus, azlık - çokluk zarflarının kullanımıdır

“O, çok çalışkan bir öğrencidir”

cümlesinde yüklem, altı çizili sözün tamamıdır Çünkü “öğrenci” isimdir, “çalışkan” öğrencinin sıfatıdır “çok” da çalışkan sıfatının zarfıdır Dolayısıyla, “çok çalışkan bir öğrenci” sıfat tamlaması olduğundan bunlar birbirinden ayrılmaz Oysa biz aynı cümleyi;

“O, çok çalışkandır”

şeklinde kullansak, “çalışkandır” yüklem “çok” zarf tümleci olacaktır Kısaca adlaşmış sıfatlar yüklem olduğunda, onun derecesini bildiren zarflar zarf tümleci olur Çıkmış soruların birinde,

“Kafesteki kuşların tüyleri, şaşılacak kadar parlaktı”

cümlesi verilmiş ve “şaşılacak kadar” öğesine zarf tümleci denmiştir