İskender Pala Eserleri

Babilde Ölüm İstanbulda Aşk


Gök kubbenin altında insanın ruhunu soyan kötülükler ve giyindiren aşklar adına

Doğu ak ejder yılında başladı yirmi üç bin yıllık gizem

Uzayın sonsuzluğuna açılan kapıyı keşfe çıkmış bilge rahipler, uğruna topluca can verdikleri bir sırrın, binlerce yıl sonra, bir şair tarafından aşkın derin katmanlarına saklanarak korunacağını bilselerdi

Siruş başlıklı murassa hançerin kabzasına parmak izlerini bırakanlar, daha avuçlarının sıcaklığı gitmeden hançer kınında kan biriktiğini bilselerdi

Bağdat, İstanbul, Roma, Paris ve diğerleri; kıyılarına vuran yeni aşkın, bütün eski tarihlerini dolduracak yoğunlukta olduğunu bilselerdi

Bilgeler, katiller, asiller ve sevgililer; ellerinde tuttukları kitabın alev almaya hazır bir aşk külçesine dönüşmek üzere olduğunu bilselerdi

Şair, ipeksi dizeleri arasına hayaller gibi sakladığı şifrelerin hoyrat ellerde ihtirasla parçalandığını, sonsuzluk şarabına kadeh yaptığı gelincik yapraklarının kinle dağıtıldığını bilseydi

Ve şimdi kim bilebilir neler olacağını,

Babil uyandığı zaman? !



İki Dirhem Bir Çekirdek


Anlatımı güzelleştirmek, savunulan fikir ve düşünceyi daha etkili kalmak ü daha etkili kalmak üzere her dilde kalıplaşmış bazı sözler bulunur Atasözleri, dua ve temenni cümlecikleri, sövgü ve ilençler, bilmece ve tekerlemeler

Bu tür kalıplaşmış sözler arasında, dilin bünyesinde en sık rastlanılanlar ise deyimdir Dilin bünyesinde kalıplaşmış ve kökleşmiş olarak değişmeden kullanılan deyimler, hiç şüphe yok ki anlatıma canlılık ve güç katarlar Bu sayede düşüncelerin ve olayların muhataba daha etkili biçimde yansıtıldığı bir gerçektir

Bazı kişilerle ilgili anılar ve hikayeler, tarihten alınmış olaylar, ve Deyimlerin ortaya çıkış nedenleri arasında ön sıraları paylaşırlar Bu bakımdan deyimlerin kaynaklarını arayıp bulmak, oldukça meşakkatli bir iştir Bazen rastgele bir sayfada, bazen bir dipnotta, bazen de hiç ummadığınız bir el yazması sayfasında bir deyimin ortaya çıkış hikâyesiyle karşılaşmak mümkündür

Deyimlerimizin ortaya çıkış hikâyelerini bilmenin, dilimizin kültüre yansıyan yüzüne bir renk katacağı kesindir Umarız, bu konuda daha geniş araştırma yapacaklar için bu küçük kitap bir başlangıç olur



Aşkname


Bütün iyi dilekler ve selamlardan sonra

Dilenciden sultana, köleden efendiye

Hânım hey!

Sen ki mahabbet gülistanıma revnak bağışlayanım, ejendimsin,

Sen ki arzum, emelim, hicranım ve elemimsin,

Ayrılığından dolayı yardım dilenmeye takatim yok senden, kapında kendini kaybedenlere gıptayla geçen ömrümde bir takate de ihtiyacım kalmadı artık Sevgili eşiğinde ölene değil sağ kalana şaşmak gerekir, der bir bilge ama ben senden uzakta, aşkınla hasta, ama aşk sayesinde sıhhatteyim Araya bunca yılın hasreti girmişken bir gün seni görmeye dayanabilir miyim bilmem, ama her sabah seni görüyor ve yüzünden aldığı güzellik ile insan içine çıkıyor diye güneşe, eşiğini döne dolaşa senden nur çalıyor diye her akşam mehtaba bakıyorum, bilesin 'Bugün nasılsın ey kâinatın başı dönmüş yıldızı? ' diyorum ona, hasbıhal ediyorum; 'Ne haldedir sevgilim, hoş mudur, sofaca mıdır İstanbullar sultanı bugün? ' diye tekrar soruyorum 'Hiç benim bulunduğum yerden daha kederli bir âleme doğdun mu sen; hiç aşkta altüst olmuş bencileyin bir firkatzede üzerine parladın mı? ' diye sitem ediyorum bazen Velhasıl günlerce ve gecelerce güneşlere ve aylara durmadan ve dinlenmeden seni soruyorum, hâlâ bir haberini alamayışımı şikâyetle söylüyor, anlatıyorum Senin beni unutma ihtimalini hatırlayıp çıldırıyorum bazı günler ve bazı geceler yüzünü eskisi gibi hayal edemeyeceğimden korkup kahroluyorum Sonra tevbeler ediyorum Seni unutma ihtimalini düşündüğüm için



Ah Mine'l - Aşk


Aşk, yerine göre yol olur yürünür, yerine göre iman olur uyulur Bazen ateş olup yakar, bazen deniz olup boğar Sultan olur ülke yönetir, şarap olur sarhoş eder At olup koşar, kuş olup uçar Hazine olur viran gönüllerde saklanır, kimya olur hakir topraklan altına dönüştürür Sır olur saklanır, gonca olur açılır Gül bahçesi olur kokusuyla âşıkları mest eder, güneş olur âşıklarının ümit meyvelerini olgunlaştırır

Aşk olunca gönüller birleşir, aşk olunca kıyamet koparcasma hareketlilik olur Aşk olunca şimşekler çakar, rahmetler yağar Âlemler kıyama kalkarsa aşktandır Hastaların şifa bulması aşktandır Aşk ile döner gökler, aşk ile durur kâinat

Aşk, Mecnun'dan Leyla'ya bir feryat, Mansur'dan dara bir sır, gözden kalbe bir yoldurVelhasıl, klâsik edebiyatımızda aşk her şeydir, her şey de aşktır Bütün bu sayılanlar divan edebiyatına bir aşk edebiyatı dememiz için kâfidir



Kırk güzeller çeşmesi


Okuyucu!

Sen burada, bugün artık kaybettiğimiz değerlerimizle ilgili (nezaket, haya, tevekkül, merhamet, sabır, tefekkür, sadakat, dua, kanaat, gözyaşı vs) kırk öğüt bulacak ve bunları şiirsel ilhamlarla okuyacaksın Belki yazının içindeki öğüdü alacak, kıssadan hisse damıtacak, belki de unutuvereceksin Ama ben sevgili okuyucu, bu yazıları, Efendim,

'Her kim benim hadislerimden kırk tanesini belleyip başkalarına da öğretirse, kıyamet gününde Allah onu bilginler ve fakihler arasında diriltisin! ' buyurduğu için yazdım İsterim ki, sen de öyle okuyasın ve zihninde birkaç gün gezdiresin Hem kim bilir, bugün dün olduğunda, belki de seninle ikimiz, O'nun meclisinde buluşur, bunları yeniden söyleşiriz!


Fuzuli şahane gazeller 1 kitap




Bende Mecnun'dan füzun aşıklık isti'dadı var Aşık-ı sadık benim Mecnun'un ancak adı var

Mecnun'dan çok aşıklık yeteneği var bende Mecnun'un adı çıkmış ama benim asıl, sevgiliye bağlılığın timsali

(Arka Kapak)


Leyla ile Mecnun

Bir bütün idim ben Leylâ ile Sense Leylâ'yım diyorsun Sen Leylâ isen eğer; beni yakmaya hayalin yeter, takatim yok sana kavuşmaya Varlığı olmayan bir zerreye aynadan ne fayda? Canım gideli hayli zamandır, cismindeki bir başka candır; bir özge candır Sensin beni benden ayıran, uzaklaştıran Ben yokum, senin tecellin var Vuslatının ağır yükünü kaldıramam ki Önceleri sen vardın, şimdi ben yok oldum

Manevi dünyamda dostum daima sensin Dış görünüşe değer verme bahsi ortadan kalktı artık Gönül çok önceleri sana koştu canım seninle gitti Şimdiki canım Leylâ'ya değil, Mevlâ'ya yönelik Bir'lik yolunda seninle olmam, yanarım Şimdi, gözümün nuru, gönlümün aydınlığı! Ben maskaralığa nam salmışım nam salmışım bari sen bu yola girme İçinden çıkma namus perdesinin

Mecnun olan benim; bana yaraşır delilik, kınamışlık

Şimdi git, aşk töresini, âşıklık geleneğini, maşuk gidişatını bozma Gir şimdi, ey vefalı! Açtırma kötü söz arayanların dudaklarını; sakız verme dedikodu arayanların ağızlarına Beni aramaya çıktığını âleme bildirip deliliğine ferman yazdırma Kimse seni burada görmeden git Ben ki varım; sen içimdesin, bunu bil!

(Tanıtım Yazısı'ndan)



Düşte Kalan


'Yıllardan 1258 idi Hülagu Bağdat'a girmiş, insanlığın beşik edindiği ve o zamana kadar süzegeldiği tecrübesini harmanladığı topraklarda, dünyanın Nuh Tufanı'ndan sonra gördüğü en büyük yıkımı yapmıştı

Bu talan, o çağa göre dünyanın gözdesi olan bir medeniyet merkezinin yok edilmesi demekti ve Hülagu'nun askerleri, Bağdat'ın eşsiz koleksiyonlarıyla ünlü kütüphanelerindeki yüz bini aşkın elyazması kitabı Dicle'ye boşaltmış ve Dicle günlerce mürekkep renginde akmıştı

Eğer o zaman Bağdat kütüphanelerinin başına böyle bir talan gelmeseydi, belki de dünyanın daha sonraki yüzyılları çok farklı olur, Rönesans ve Reform hareketlerinin adresi değişir, modernleşmenin göstergeleri farklı boyutlarda ortaya çıkar, hatta Amerika, şimdiki Amerika olmayabilirdi Gelin görün ki Amerika şimdi Bağdat'tadır'



Müstesna Güzeller


Bu kitap, bilimsel bir gayretin ürünü olmaktan çok, öz kültürümüze karşı hissedilen bir vefa borcunun yerine getirilmesi için düzenlenmiştir ve yazdığımız makaleler arasından seçilen 50 adet yazıyı içerir

Divan şiiriyle tarihî ve şimdiki hayatımızı buluşturma gayesiyle kaleme alınan bu yazılarda tuttuğumuz yol, yüründükçe uzayan ve her durağında bir başka hayranlıkla seyrettiğimiz, asude güzellikleri olan bir yoldur O vadide görülecek daha nice menziller, gidilecek daha nice yollar vardır Buyurunuz bu güzellikleri beraberce seyredelim ve sohbetlerle yoldaşlık kuralım

Zaten gayemiz de altı yüzyıl boyunca soluduğumuz bir güzellikler manzumesini, sizlere yeniden tanıtabilmek ve sevdirebilmektir Rastladığımız o müstesna güzellikleri sizinle paylaşmaktan mutluyuz



Ayine


Sevgili!

Hani bir aşk idin, bir güzellik idin sen, güzellikle aşkın kesiştiği prizmada Güzelliğin, cihanı gösteren bir ayna; aşkın, o aynanın cilâsı idi hani Güzelliğin olmasa efendim, aşkı hiç bilmeyecekti cihan; aşkın olmasa güzelliği hiç anlamayacaktı Aşk pazarında mezat hep güzelliğine; güzellik yurdunda yollar hep aşkına durmuştu efendim Ve sen gitmiştin

Şiiri meslek edinip de şair olamamanın acısını en iyi bilenlerdenim ben Şiir söyleyemediğim için duygularımı, şiire en yakın gördüğüm deneme formatında anlatmayı yeğlemem bundandır Ancak, bu kitaptaki her bir deneme için birkaç kitap okuduğumu itiraf etmeliyim

Uzun gecelerde küstürdüğüm uyku perisinin dönmesini beklerken şekillenen düşüncelerim beyaz sayfalara bu üslûpta yayıldı ve her bir cümle bazen birkaç defa değiştirildi Anlattıklarım kendime değil, topluma; merkeze değil muhite aitti

Benim duyduklarımı duyan yüzlerce kalbin yaşadığını bu kırk denemeyi yazarken öğrendim Hüzün, gözyaşı ve acıyı ifade etmenin ne kadar çok yolu varmış meğer Meğer ne çok titrermiş kalbimiz yaşadıklarımız karşısında

(Arka Kapak)


Su Kasidesi

Aşk yalnızca bir tanedir; ama görüntüleri onlarca, binlerce, belki milyonlarcadır Sıradan ilgilerin ve sevgilerin ötesinde, görünen perdelerin arkasında, fark edilen renklerin maverasında çıldırtıcı bir hasreti ve kalıptan sıyrılmış bir özlemi tanımak ve duymak isteyen varsa eğer, bu kitap işte onu anlatır

Ağustos güneşinin kırıldığı kumlarda çatlaşan dudakların kıvranarak, dökülerek, koşarak ve çırpınarak akan Dicle'ye hasreti ne ise, Fuzuli'nin gönlünden taşan aşkın coşkunluğu ve yakıcılığı da odur Bu kitap, bütün öteki aşkların ağırlığınca bir aşk ilhamıdır, o kadar


Gözgü

İnsaniyetin zaferi, nezaketle kazanılabilir O hâlde nezaket yoksa görme yok, nezaket yoksa konuşma yok, nezaket yoksa işitme yok ve nezaket yoksa kımıldama yok Nezaketsiz bakışlardan, nezaket yoksunu konuşmalardan, nezaketi bozan dinlemelerden, nezaket kurallarına uymayan davranışlardan bıktık Artık televizyon ekranlarında nazik beyefendileri ve nazenin hanımefendileri görmek istiyoruz

Meclis'te tartışanların nezaket kurallarını çiğnememelerini, çocuklarımızın nezaket dışılıklara muhatap olmamasını istiyoruz Çünkü insanın gen haritasını okuyacak ilim adamları onun yalnızca nezaket şifreleriyle yazılmış olduğunu görecekler

Nezaket, insanlık için dünyanın bütün demokrasilerinden daha güzel ye insan yaratılışına en uygun rejim biçimidir, îş işten geçmeden

(Tanıtım Yazısı'ndan Alıntı)


Güldeste

Şiir, görülmez; ancak kalbe doğabilir Kalpleri titreten de, çizik çizik eden veya süsleyen debir hissin ilhamıdır genellikle; bir zamanın akışı, bir ruh sıkıntısı yahut bir hazzın coşmasıdır

Heykel gibi, resim gibi bütüne dayalı bir sanata dönüşüveren bu küçük kitap, edebiyat dünyasında ünlü olmuş simalara ait, orada burada rastladığımız küçük anekdotların derlemesinden ibarettir

(Arka Kapak'tan



Kadılar Kitabı

Kadılar Kitabı, bilimsel bir iddiadan öte, kültürel bir gaye taşır Kadılarla ilgili birtakım anektodlar, epizotlar, uydurma da olsa tarihe yansımış öyküler ve fıkralar kenarda köşede kalmasın, derlenip iki kapak arasına girsin ve böylece okuyucu tarih boyunca hukuk serüvenimizle alâkalı fikirlerini kendisi oluştursun, eğer hukuk ile yakından ilgiliyse tavırlarını ona göre düzenlesin, eski meslektaşlarının hayatlarından kesitler görerek kendisini yeniden formatlayabilsin Çünkü denilmiştir

Bulunmazsa adalet milletin efrâdı beyninde

Geçer bir gün zemine, arşa çıksa pâye-i devlet

Vatandaşlar arasında adalet ve eşitlik kaybolunca, itibarı arşa çıkmış olsa da, devlet, bir gün yerin dibine geçer


Ve Gazel Yeniden Şiir Şerhleri


Gökkubbenin altında aşkı anlatan şiirlerin en rafine formu olarak bilinir gazel Şark ürünüdür, ama batının da değişik şiir şekillerine ilham vermiştir Gazel, yaklaşık altı yüzyıl boyunca klasik şiirimizin sırlarını saklamış, sayısız şairin entelektüel heyecenlarını dillendirmiş, gizli sevdalarını dosyalamıştır Bugünün şairleri yeniden keşfettiler gazeli ve artık hangi edebiyat dergisini açsanız bir gazel karşılıyor sizi Bu kitaptaki gazeller, uzun tarihimize ait değişik medeniyet tecrübelerini şerhetmek için bir araya getirildi Onları okurken kültürümüzün hiç solmayan renkleri ve hiç eskimeyen güzellikleriyle tanışacaksınız, ve gazel yeniden gösterecek size gülümseyen yüzünü



Şairlerin Dilinden


Şairler vardı

Şiiri gönülde duyup fikirde hummaya dönüştürerek tam altı asır yaşamışlardı Onlar, yürekleri ürpertmekten ziyade, zihni sarhoş etmek için mısralar yazarlardı Aynı dilber için sevdaya tutulup sonsuz acılar çekerlerken, ayni medeniyetin genel kabulleri içerisinde bilimin, sanatın, felsefenin, edebiyatın tarihini oluştururlardı

Asırlar geçse de hiç değişmeyen acılarının terennümüyle akılları ürperten bu silsile, ayni kaderi yaşamak üzere halk edilmiş gönül erleri gibiydiler Ancak asla özgür olamadılar ve önlerine konulan iki kara kaplı kitaptan biri, sevgililerin cevr ü cefa nizamnameleriyle; diğeri de kudemanın şiir üzerine verdiği fetvalar, kanunnameler ile doluydu Yani gerek aşkın yolu yordamı, gerekse şiirin şekil ve muhtevası kesin sınırlar ile belirlenmişti Daha önceki kaderdaşları olan üstatlarının kullandığı sınırlı malzeme üzerinde yeni binalar yapmaları; ayni kulvarda koşarak önceki rekorları egale etmeleri gerekiyordu

Ne yarışmanın şartlan, ne de bina edecekleri sanat eserinin şeklini değiştirmeye yetkileri vardı Eli kolu bağlanmış koşucular; yahut mimarlar gibiydiler Buna rağmen, öyle mükemmel koşular çıkardılar ve öyle güzel abideler yaptılar ki âleme parmak ısırttılar



Şahane gazeller Şeyh Galip 5 kitap


Gencinede resm-i nev gözettim

Ben açtım o genci ben tükettim

Söz hazinesinde yeni bir üslup gözettim;

Ben açtım o hazineyi, yine ben tükettim


Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü


Sözlükte divan şiiriyle ilgili tabiat, tabiat olayları, coğrafya, yerleşim bölgeleri, iklim kuşakları, insanlar ve özellikleri, kozmik alem, felek, tıp, astronomi, yıldız ilmi, burçlar, müneccimlik, falcılık, remil, eski batıl ilimler, israiliyat, muisiki deyim ve terimleri

(Arka Kapak'tan)



Mevlana

Benlikten Kaçış

Kaçmak isterim kendimden; kaçmak, kurtulmak isterim Bütün arzulardan uzaklaşmak isterim hem, bütün bağlardan kopmak

Durakların, konakların, mesefalerin bağlarıyla bağlanmışım da koparmak isterim bağlarımı şimdi, kırmak isterim

(Kitabın İçinden)



Aşina Güzeller


Daha evvel nice Müstesna Güzeller'e rastlamış, onları Şairlerin Dilinden sizlere tanıtmaya çalışmış idik Geldiğimiz noktada okuyucudan gördüğümüz ilgi ve teveccüh, bize o has bahçede tanıştığımız Aşina Güzeller ile daha sıcak ve daha sık sohbet etme imkanı verdi Kitabımızın sayfaları arasında gezinirken sizin de klasik şiir zevkimizin güzellerine rastlayacağınızı ve onlarla aranızda bir göz ve ses aşinalığı bulacağınızı umuyoruz Çünkü onlar bizatihi biz demektir; siz demektir

(Arka Kapak)



Divan Edebiyatı


Edebiyatsız millet, dilsiz insana benzer Altı asırlık Osmanlı çınarının asude bir gölgesi olan divan edebiyatı da atalarımızı bize gösteren bir ayna, onları bizimle konuşturan bir ilham ve aradaki tanışıklık bağlarını sağlamlaştıran bir vasıtadır

Her şeyiyle bizim olan eski Türk şiirini tanımak için biz bir kapı aralamaya çalıştık O kapıdan girenlerin güzellikleri yeniden keşfetme fırsatı bulacaklarına inanıyoruz




Efsane GüzellerŞiir görülmez; ancak kalbe doğabilir Kalpleri titreten de, çizik çizik eden veya süsleyen de bir insan ilhamıdır genellikle; bir zamanın akışı, bir ruh sıkıntısı yahut bir hazzın çoşmasıdır

Heykel gibi, resim gibi bütüne dayalı bir sanata dönüşüveriyorsa söz, adı divan şiiridir onun O şiir, soyut olanın peşinde koşarken somut olanı örnek gösterir; duygu için maddeyi, içsellik adına çevreyi kullanır ve lirizmi anlatırken de Leyla'lardan, Şirin'lerden, Azra'lardan dem vurup onların yolunda Kays'ları, Ferhat'ları, Vamık'ları dağlar delisine çevirir

Şair ise beyit denen söz katmanları arasında ince sanatkarlığın izini sürerken evvelce söylenenleri bilmek ve evvelce söylenenleri geçmek zorunda hisseder kendisini, hayallerini ve düşüncelerini derinleştirdikçe derinleştirip giyindirir düşüncelerine




Fuzuli


Mum gibi yanıp tükendim aşkının derdinden Artık seher yelinden sorma halimi benim Ayrılık gecesinde sırdaşım olan mumdan ve pervaneden sor

(Kitabın İçinden)



Kahve Molası


Bir kahve molasından meram, bir çift sözdür ki, o söz ruhumuzu dinlendirsin, dimağımızı sarhoş etsin Hani denilmiştir:

Gönül ne kahve ister ne kahvehane

Gönül sohbet ister kahve bahane

Bu kitabın içindekiler bir kahve molasında okunabilecek kadar küçük hikâyeler, hatıralar, nükteler ve bercestelerden ibarettirBir kahve molasında geçmiş zamanların neşeleri ve sevinçlerini, hüzünleri ve acılarını görmek, hissetmek, yaşamak ve ibret almak, kahve tadında lezzetlerle tanışmak pekala mümkündür Ve biz onları keşfettiğimiz vakit adını tarih koyarız




Gül İle Gülü Tartanlar 1


Yunus, Anadolu’daki Türk şiirinin halka mâl olmuş en önemli mimarı, eseri ise yıkılmayan tek mimarîsidir Onun efsaneleşen hayatı Anadolu insanının gönlüne, Mevlana’ların Hacı Bektaş Veli’lerin Hoca Dehhanî’lerin Şeyyad Hamza’ların çağında parlayan bir yıldız gibi yansır

·Şiirin efsane yiğidi: Yunus Emre

·Şiirler

·Diğer Yunus’ların şiirleri

·Ansiklopedik Lügatçe

·Bibligyografya




Kırkıncı Kapı


Hiç ikiyüzlü olmadın bana karşı, değil mi? En azından öyle olduysan bile, bana hissettiremediğin için minnettarım sana Fuzûlî'yi Bâkî'yi, Galib'i, Nedim'i yeniden gündemine aldığın, onlarla arandaki uzak mesafeleri kalemimin ucundan damlayan mürekkeplerle boyadığın ve kendi medeniyet birikimimizi yeniden keşfe çıktığın için pişman olduğunu hiç sanmıyorum Üstelik ey okuyucu, düşün hele, acaba gök kubbenin altında gül ve bülbülle alışık, şiir ve aşkla barışık seninle benim gibi kaç bahtiyar kul vardır ve kaç insan bir hayatı bu kadar derinlikli yaşar? ! Çevrene bir bak istersen, aşkı ve sevgiyi, şiiri ve şarkıyı, çiçeği ve böceği ıskalayıp da mutlu yaşayabilen kim var? ! Seninle ben ey okuyucu, seninle ben Söyle Allah aşkına, ayrı mıyız!

Bu mektup tertemiz bir gönül ile ta Kırkıncı Kapı'ya gidecekler için yazıldı vesselâm

(Tanıtım Yazısı'ndan)


Ve Gazel Yeniden

Kitapta, değişik şairlere ait on beş gazel ile iki berceste, yine o şairlerin zamanlarına ait araştırmalarla şerh edilmeye çalışılmıştır