İdris-i Bitlisi

İdris-i Bitlisî On beş ve on altıncı yüzyıl Osmanlı âlim ve devlet adamlarından Bitlis’te doğdu, fakat doğum târihi belli değildir Babası Hüsâmeddîn Ali Bitlisî, âlim ve faziletli bir şeyhti Akkoyunlu Sultanı Uzun Hasan’ın dîvânında uzun zaman nişancılık yaptı

İdris-i Bitlisî ilk ilim tahsilini babasından yaptı Çeşitli âlimlerden de ilim tahsil etti 1490 senesine kadar Uzun Hasan’ın oğlu Yâkub Beyin dîvân hizmetinde bulundu Osmanlı Sultanı İkinci Bâyezîd Han tarafından İstanbul’a dâvet edildi Bu sırada Şah İsmâil fitnesine “Mezheb-i nâ-hak” (Bâtıl Mezheb) diye târih düşürdü Şah İsmâil bunu duydu Keskin zekâsı ile Şah İsmâil’e çok güzel cevaplar vererek zulmünden kurtuldu Hizmetine girmesi için yaptığı teklifi reddetti Osmanlı ülkesine gitti Sultan İkinci Bâyezîd Han, ona mühim vazifeler verdi Arap ve Acem kazaskerliğine tâyin etti ve ondan bir Osmanlı târihi yazmasını istedi O da bu emre uyarak Fârisî manzum 80000 beyitlik Heşt-Behişt adında bir eser telif etti

Yavuz Sultan Selim Hanın da hizmetinde bulunan İdris-i Bitlisî, Sultan’ın İran (Çaldıran) Seferinde bulundu Sultan Selim nâmına bütün Doğu Anadolu bölgesini ve Mardin’i fethetti Urfa ve Musul’un fethinde mühim rol oynadı Bölgenin iç işlerini tanzim etti Mısır Seferine de katıldı

Nesir ve nazımda güçlü bir kaleme sâhipti Eserlerini Arapça ve Farsça yazmıştır

Yaşadığı asrın ileri gelen âlimlerinden olan İdris-i Bitlisî’nin sohbetlerine pâdişâhlar, devlet ileri gelenleri büyük ilgi gösterirlerdi Bir müddet Yavuz Sultan Selim Hanın sohbet arkadaşlığını yaptı 1520 (H926) senesinde Yavuz Sultan Selim Hanın vefât ettiği sene vefât etti Eyüp Sultan’da Bülbül Deresi tarafında bir set üzerine defnedildi

Eserlerinden bâzıları: Münâzara-i Savm u İyd, Mecmuât-ül-Fevâid-il Müteferrika, Heşt Behişt (İlk sekiz Osmanlı pâdişâhı hakkındadır)