Kansu Uygur Krallığı

T ürk tarihi thumb|300px|right|Uygurlardan sonra ortaya çıkan Turfan Uygurları ve Kansu Uygurları Sarı renk: Günümüzde Türklerin yaşadığı yerler Bağımsızlığın Sağlanması

Kansu Uygur Devleti, Bir kısım Uygur soydaşı Kan-çou'da yerleşerek Çin ile ticari etkinliklerde bulunarak dostluk sağladı ÇinT'ang sülalesine karşı ayaklanmaların çoğaldığı 10 yy başlarında Kan-su Uygurları, bağlı oldukları ve merkezi Tun-Huang olan Çin askerî bölgesi ile ilgilerini kestiler Burada 905 yılında asi bir general özerk devlet kurdu ve kendini " kral" ilan etti“Batı Hanları'nın Altın-dağ Krallığı” adını verdiği bu devlete Uygurları bağlamak istemiştirKansu Uygurlarından Tegin adlı kumandan ordusuyla Tun-huang'ı kuşatarak,şehir halkını “ kral”ı teslim etmeye zorlamıştı ( 911), bu olay üzerine Uygurların batı kolu da bağımsızlık kazanmıştır yöneticileri ile akrabalık bağı da edinmişlerdir Ancak

Bağımsızlığın Yitirilmesi

Kansu(Kan-Çou) ve Tun-huang Uygurları, askeri başarı elde edememişlerdirBu nedenle haklarında fazla bilgi edinilememiştir 10 yy başından itibaren Mançurya ve Kore kabilelerini toplayarak kuzeyde bir baskı ögesi olan ve özellikle “ 5 Sülale” devrinde Çin'in bazı kısımlarını ele geçiren K'itan'lar, sonunda bir hanedan ( Liao Sülalesi, 907-1211) kurarak Kuzey Çin'de egemen oldukları zaman, Uygur Devleti de K'itan'lar'ın (940'tan sonra) ve daha sonra 1028'lerde Tangutlar'ın egemenliğine girdi 1226'da da Cengiz Moğollarının etkisie girdi Kansu Uygurları, daha o zamanlardan beri “ Sarı Uygurlar” diye bilinir ve hala Batı Çin'de varlıklarını sürdürmektedirler Kansu(Kan-Çou) ve Tun-huang Uygurları, askeri başarı elde edememişlerdir Bu nedenle haklarında fazla bilgi edinilememiştir 10 yy başından itibaren Mançurya ve Kore kabilelerini toplayarak kuzeyde bir baskı ögesi olan ve özellikle “ 5 Sülale” devrinde Çin'in bazı kısımlarını ele geçiren K'itan'lar, sonunda bir hanedan ( Liao Sülalesi, 907-1211) kurarak Kuzey Çin'de egemen oldukları zaman, Uygur Devleti de Kitayların (940'tan sonra) ve daha sonra 1028'lerde Tangutlar'ın egemenliğine girdi 1226'da da Cengiz Moğollarının etkisie girdi Kırgız baskınından sonra Orhun havalisinden ayrılan Vu-hi Tegin idaresindeki bir kısım Uygurlar, 150 yıldır soydaşlarının yaşadığı Kan-su bölgesine gelerek (847) burada yerleştiler Çin tabiyetini kabul ettiği anlaşılan Kan-su Uygurları ticari etkinliklere önem vererek burada tutundularNihayet 10yüzyıl başlarında bölgenin Çinli komutanının kendini bağımsız kral olarak ilan ettiği günlerde Uygurlar ilk olarak askeri açıdan kendilerini gösterdiler Çinli generalin tabiyetine almaya çalıştığı Kan-su Uygurları, müstebit kral adayını,kendi başkenti ilan ettiği Tun-huang'ta kuşattılar(911) Bu kuşatma Kan-su Uygurları'nın ve - asi generalin topraklarının ayırdığı- Turfan'daki soydaşlarının kurduğu devletin bağımsızlığını sağlamış olduÇin ile ticari ilşkilerini yoğunlaştıran Kan-su Uygurları siyasi açıdan önemli bir güç olamadılarÖnce,yüzyılın başından beri Kore ve Mançurya kabilelerini yönetiminde toplayarak güçlenen Ki-tanlar'ın(940) (sonraki Kara Hıtaylar) ve daha sonra 1028'de Tibet kökenli Tangutlar'ın,nihayet 1226'da Cengiz Han Moğolları'nın yönetimi altına girdiler