Monarşi

**Şengül Şirin** · 05-03-2009

En yüksek güç ya da iktidarın tek bir kişide toplandığı yönetim tarzı, devlet modeli

E n yüksek güç ya da iktidarın tek bir kişide toplandığı yönetim tarzı, devlet modeli

İktidarın, tüm yönetim yetkilerinin kendisinde toplandığı bu kişi, yani monark iktidarı fetih, seçim, hile yoluyla ya da babadan miras almış olabilir

Monarkın iktidarı, Avrupa

Otoritenin bir kraldan veya bir imparatorun elinde olduğu yönetim türü

Yunanca "monos", yalnız ve "arkhein", buyurmak'tan

Etimolojik anlamına bakılırsa monarşi bir kişinin yönettiği bir devlet düzenidir

Gerçekte ise bu terim, iktidarın aynı ailede soydan geçme yoluyla kalması biçiminde nitelendirilebilecek bir yönetim biçimini tanımlar

feodalizminde olduğu gibi, yerel soyluların gücüyle sınırlanmış ya da dengelenmiş olabilirken, 15, ve 18

yüzyıllar İngiltere ve Fransa'sında olduğu gibi, mutlak da olabilir

Tanrısal hakka dayanan iktidar

Monarşi, yüzyıllar boyu, dünyada en yaygın yönetim biçimi olageldi

Bunlar çoğu zaman, geleneksel tanıma en yakın, tanrısal hakka dayanan monarşilerdi: prens, iktidarı tek başına elinde tutar ve Tanrı'dan başka kimseye hesap vermek zorunda değildir, çünkü otoritesini ondan almıştır

Aslında, bu tip yönetim hiç bir zaman tam anlamıyla uygulanamamıştır

Gerçekten, en müstebit hükümdarlar bile, uyruklarının bazılarını (zengin ve güçlü soylular, etkili din adamları gibi) kollamak zorundaydılar; üstelik ulaşım ve haberleşme araçlarının yavaşlığı da onları, uzak bölgelerdeki topraklarını başkaları eliyle yönetmeğe zorluyordu

Bununla birlikte otorite gene de kralın veya danışmanlarının elinde toplanmıştı ve halk, alınan kararlara karışamıyordu

Meşrutiyet geçidi

Birçok ülkede toplumsal ve siyasal gelişim, özellikle 18

yüzyıl sonlarında, "meşrutî" adı verilen yeni bir tür monarşinin doğmasına yol açtı: o zaman hükümdarın yetkileri, yazılı bir Anayasa ile tanımlanmış ve sınırlanmış oluyordu

Bu monarşi genellikle "parlamenter"dir ve demokrasiye pek yakın olabilir: kral, devletin simgesi olarak kalır, ancak yürütme yetkisini bir hükümete bırakır; hükümet de halk tarafından seçilmiş bir millet meclisinin kararlarına uymağa zorunludur

Örneğin Hollanda, Danimarka, İngiltere, İsveç ve Belçika'da durum böyledir

05-03-2009	#1
Şengül Şirin	Monarşi En yüksek güç ya da iktidarın tek bir kişide toplandığı yönetim tarzı, devlet modeli E n yüksek güç ya da iktidarın tek bir kişide toplandığı yönetim tarzı, devlet modeli İktidarın, tüm yönetim yetkilerinin kendisinde toplandığı bu kişi, yani monark iktidarı fetih, seçim, hile yoluyla ya da babadan miras almış olabilir Monarkın iktidarı, Avrupa Otoritenin bir kraldan veya bir imparatorun elinde olduğu yönetim türü Yunanca "monos", yalnız ve "arkhein", buyurmak'tan Etimolojik anlamına bakılırsa monarşi bir kişinin yönettiği bir devlet düzenidir Gerçekte ise bu terim, iktidarın aynı ailede soydan geçme yoluyla kalması biçiminde nitelendirilebilecek bir yönetim biçimini tanımlar feodalizminde olduğu gibi, yerel soyluların gücüyle sınırlanmış ya da dengelenmiş olabilirken, 15, ve 18 yüzyıllar İngiltere ve Fransa'sında olduğu gibi, mutlak da olabilir Tanrısal hakka dayanan iktidar Monarşi, yüzyıllar boyu, dünyada en yaygın yönetim biçimi olageldi Bunlar çoğu zaman, geleneksel tanıma en yakın, tanrısal hakka dayanan monarşilerdi: prens, iktidarı tek başına elinde tutar ve Tanrı'dan başka kimseye hesap vermek zorunda değildir, çünkü otoritesini ondan almıştır Aslında, bu tip yönetim hiç bir zaman tam anlamıyla uygulanamamıştır Gerçekten, en müstebit hükümdarlar bile, uyruklarının bazılarını (zengin ve güçlü soylular, etkili din adamları gibi) kollamak zorundaydılar; üstelik ulaşım ve haberleşme araçlarının yavaşlığı da onları, uzak bölgelerdeki topraklarını başkaları eliyle yönetmeğe zorluyordu Bununla birlikte otorite gene de kralın veya danışmanlarının elinde toplanmıştı ve halk, alınan kararlara karışamıyorduMeşrutiyet geçidi Birçok ülkede toplumsal ve siyasal gelişim, özellikle 18 yüzyıl sonlarında, "meşrutî" adı verilen yeni bir tür monarşinin doğmasına yol açtı: o zaman hükümdarın yetkileri, yazılı bir Anayasa ile tanımlanmış ve sınırlanmış oluyordu Bu monarşi genellikle "parlamenter"dir ve demokrasiye pek yakın olabilir: kral, devletin simgesi olarak kalır, ancak yürütme yetkisini bir hükümete bırakır; hükümet de halk tarafından seçilmiş bir millet meclisinin kararlarına uymağa zorunludur Örneğin Hollanda, Danimarka, İngiltere, İsveç ve Belçika'da durum böyledir