Karacaoğlan ( 1606-1679 )

KARACAOĞLAN

( 1606-1679 )

Hayatı efsanelere karışmış, efsane efsane söylenmiş bir halk ozanı
Nerde akşam orada sabah, nerde Karacaoğlan orda şenlik Halkın yüreğinden geçeni söylemiş, kendi vurgun yüreğini konuşturmuş, şu dünya denilen aynadan gelmiş geçmiş On yedinci yüzyılın yüz akı, sanat anıtı, cennet kuşu

Karacaoğlan, sanıldığına göre, 1606'da doğdu

Üstüne pek çok hikâyeler söylenir, ağıtlar yakılır Bunların en dokunaklısı, karısını yeğenine kaptırmasıdır Adana'nın Feke ilçesine bağlı, Gökçeli köyünde doğmuş Kozan dağlarından, Kara İlyas adında, Farsak soylu bir yoksulun çocuğu Babası ölmüş, anası Gök Hoca diye bilinen bir çerçi ile evlenmiş Karacaoğlan, babalığının yanında barınamadığından, vermiş kendini yollara Belen köyünde Kozanoğlu'nun kapısına sığınmış

Karacaoğlan, adı gibi karaca, albenili ve sırım gibi bir yiğit Kozanoğlu 'nün kapısında hizmet görürken, ağanın kızına vurulmaz mı? Biraz saz tıngırdatması varmış, çökmüş saza,
başlamış yüreğini yakan derdi, ağanın kızı Elif’e söylemeye Yanaşmaya kız verilir mi? Vermemişler! Almış başını Karacaoğlan, Maraş'a gitmiş Orada bir kahvede bir yandan çıraklık etmiş, bir yandan saz tımbırdatmış Saz ozanlığını iş edinmiş kendine Çalmış, söylemiş, sonunda nasıl olmuşsa olmuş, Elif’i ile buluşup başgöz olmuşlar

KARACAOĞLAN YÜREĞİNİ ÇIRA GİBİ YAKTI , SELLER BOŞALTI

Karacaoğlan’ın zenaati, gayrı ozanlık Almış yârini, ablasının bulunduğu, Farsak köyüne göçmüş Sevimli, girişken, ayağına tetik olduğundan, hep köylüler sevmişler Nerede düğün olsa çağırılır, güzel sesiyle söylediği türküler dinlenirmiş Derken, önce ablası, ardından eniştesi ölmez mi? Bütün varlık kalmaz mı haşarı yeğenine! Karacaoğlan'ın parada, pulda gözü yok ama, yeğeninin gözü Elifte
Elif, önceleri olmazlanmış, kaş çatmış, dudak büzmüş ama, oğlanın yüreği soğuyacak gibi değil!
Hiçbir şeyden haberi olmayan Karacaoğlan'ı yakın bir köyde düğüne çağırmışlar Atlanıp gitmiş Düğün, güzel olmasına güzel de Karacaoğlan'ın yüreği küsük Çalmış, söylemiş ama, nafile Sabaha karşı, herkes kan uykusuna yattığı sıra, atına binip evine gelmiş Eve girince bir de ne görsün! Yeğeniyle sevgili Elif’i, açık saçık divanda uyuya kalmamışlar mı? Al baltayı, kes ikisini de! Ama öyle yapmamış Karacaoğlan, sırtından şalını indirip uyuyanların üstüne örtmüş ve çıkmış, gitmiş köyden Gidiş, o gidiş!
Ela gözlüm, ablak sunam
Dal boynumu eğdin bugün
Her bakışın kan ederdi
Tatlı cana kıydın bugün

Yüce dağdan bakınırdın
Lâle sümbül takınırdın
Engellerden sakınırdın
Engellere uydun bugün

Fani, Karaoğlan fani
Veren alır tatlı canı
Sevmediğim karadonu
Ta karşımda giydin bugün

Bu konuya dair şiirleri çoktur Bu şiirinde olayı daha da açık-seçik görebiliyoruz:

Azgın, ağalar, zemane azgın
Şahin yuvasına dönüyor kuzgun
Tarlası arı da bideri bozgun
Neyleyim yiğeni, day olmayınca

Söylerim söylerim, sözümden almaz
Denksiz bir cahildir, hal hatır bilmez
Hısım kavim, dosta hiç güven- olmaz
Atadan, dededen soy olmayınca

Karacaoğlan, yiğit, yiğiti över
Asılmış meyveler dalını eğer
Güzelim kıymeti bin altın değer
Netmeli güzeli, huy olmayınca

Karacaoğlan yüreğini çıra gibi yaktı, gözlerinden kanlı seller boşalttı ama, bir daha köyüne dönmedi Kırk yıl, yaya-yapıldak kışın ovalarda, yazın yaylalarda gezindi durdu Çaldı, söyledi, ağladı, güldü Kendisi ile koca bir Anadolu'yu ağlatıp, güldüre ömrünü tamam etti:

Hasta oldum, odalarda yatarım
Ağalar, göçecek zaman da geldi
Tutuştu bir uçtan, yandı yüreğim
Bürüdü dağları duman da geldi

Yazılarda Arap atlar yarışır
Bayram olur, kanlı-kinli barışır
Dediler sevdiğin ille görüşür
Divane gönlüme güman da geldi

Omuz verip arkasında götüren
Meme verip beşiklerde yatıran
Adam edip meclislere getiren
Derdimin ortağı, anam da geldi

Felek, meyve yüklü dalım taşladı
Göz göz oldu, yaralarım işledi
Hocam geldi, Yâsin'lere başladı
Baktım, sağ yanıma imam da geldi

Karacaoğlan der ki,bu muydu payım
Çekildi bârhânem, yüklendi tayım
Kazıldı mezarım, ılındı suyum
Çırpına çırpına sunam da geldi


ANADOLU HALKI, KARACAOĞLAN'A BAĞLANMIŞTI

Karacaoğlan’ın şiirleri, yüzyıllar boyu, halk ağzında, dilinde yaşayarak, aktarıla aktarıla 19 yüzyıla kadar gelmiş ve ancak bu yüzyılda yazıya dökülmüştür Anadolu halkı, Karacaoğlan'ı o kadar benimsemiştir ki kim güzel bir türkü yazsa, hemen Karacaoğlan'a bağlanır Bu yüzden birçok yabancı şiir, Karacaoğlan'ın şiirleri arasına karışmıştır

Hayatı gibi, ölümü de efsanelere karışmıştır Bir söylenene göre, Tarsus civarındaki "Eshab-ı Kehf" mağarasına bir girmiş, bir daha çıkmamıştır İşte ölümü diye bilinen tarih, bu söylentiye göre hesaplanmış ve 1679 bulunmuş Bir başka ve daha gerçeğe yakın söylentilere göre Mut'un kuzeyindeki Karacaoğlan tepesinde yatıyor İster Eshab-ı Kehf mağaralarının sır vermez karanlığında uyusun, ister Mut'un bir tepesinde kemikleri toprağa karışsın, şiirleri bütün tazeliği ile kitaplarda değil, dudaklarda yaşıyor

KARACAOĞLAN
17�nci yüzyılda yaşadığı sanılıyor Göçebe Türkmen obalarında yetişti Asıl adının İsmail, Halil ya da Hasan olduğu yolunda görüşler var Hatta aynı mahlasla şiirler yazmış birçok Karacaoğlan�ın varlığı bile savunuluyor Ahmet Kutsi Tecer ve Şükrü Elçin�in araştırmaları, yaşamının büyük bölümünü Rumeli�nde geçiren ve Kanuni Sultan Süleyman döneminde Avusturya seferine katılan bir Karacaoğlan�ın varlığını ortaya koyar Fuad Köprülü ve Cahit Öztelli gibi araştırmacılar da, 17�nci yüzyılda yaşadığını savunuyor Bu araştırmacılara göre Karacaoğlan, şiirlerinde Abaza Hasan Paşa�nın öldürülmesi, Köprülü Fazıl Ahmed Paşa�nın Avusturya seferi gibi bu döneme ait tarihsel olaylardan sözeder Karacaoğlan�ın şiiri aşk ve doğa üzerinde kuruludur Ayrılık, gurbet, sıla özlemi ve ölüm en çok değindiği konulardır Şiirlerinde sıkça adları geçen Elif, Zeynep ve İsmikan adlı kadınların sevgilileri olduğu sanılıyor Duygularını, yaşadıklarını, düşüncelerini içten, gerçekçi ve özgün bir şiir yapısı içinde anlatır Karacaoğlan, Türk aşık edebiyatına yepyeni bir söyleyiş biçimi getirdi Doğa benzetmelerine sık sık başvurur Çok yalın ve temiz bir Türkçe kullanır Şiirlerinin iki ana teması aşk ve doğadır Ayrılık, gurbet, sıla özlemi ve ölüm de işlediği konular arasında yer alır Duygularını, düşüncelerini, yaşadıklarını gerçekçi ve içten bir biçimde, açık ve anlaşıır bir dille yansıtırken şiirinde özgün bir yapı kurdu, âşık edebiyatına yeni bir söyleyiş biçimi yerleştirdi Gerçeklere yönelik bir anlayışla ördüğü şiirinde ait olduğu göçebe halkın geleneklerini yansıttı, içinde yaşadığı ve yurt edindiği doğayı betimledi Kendisinden sonra gelen birçok ozanı derinden etkiledi Bu olumlu etkiler günümüz Türk şiirine kadar uzanır Şiirlerini ilk kez Nüzhet Ergun derleyip yayınladı Cahit Öztelli�nin Karacaoğlan-Bütün Şiirleri adlı derlemesi de önemli Karacaoğlan araştırmalarından Birçok şiiri bestelend