Dna

DNA "Deoksi Ribo Nükleik Asit" isimli bir tür molekül grubunun kısaltılmış isimidirDNA'nın çift zincirli ip merdivene benzediğinden bahsetmiştik(BkzÖnsoz,Sekil-1)Çift zincirli yapıdaki DNA zinciri oldukça uzun bir zincirdirBu zincir hücre içindeki özel enzimler ve proteinler aracılığı ile paketlenir




Nasılki uzun bir ipi makaraya düzenli bir şekilde sarıyorsanız, hücrede buna benzer bir mekanizma ile DNA yı paketleyerek çekirdeğinin (Nukleus) içine yerleştirirDNA her hücrede bulunurÖrneğin şu an ekrana bakan gözlerinizdeki her hücrenin içinde DNA zinciri paketlenmiş bir vaziyette yerleşik olarak bulunurVeyahut klavyeyi kullanan ellerinizdeki herbir hücrenin içerisinde ayrı ayrı DNA molekülü bulunurBöbreklerinizin hücrelerinde, karaciğerinizin hücrelerinde, kemik hücrelerinizde kısacası vücudunuzdaki her hücrede DNA molekülü mevcuttur

DNA uzun bir zincir olmasına karşılık üzerindeki baz sıraları bir düzen içerisinde taksim edilmiştir Taksim edilen bu baz gruplarına ise" Gen "denirMesela bir canlının DNA zincirinde 15000000 adet baz(Nukleotid) dizisi olsun ve bu baz dizileri 1000 ' er adet olmak üzere 15 gruba ayrılmış olsunİşte bu 15 tane grubun her biri birer "gen" dirİnsan hücresinde ise yaklaşık olarak 3 milyar adet gen bulunurTabii her genin içinde binlerce nükleotid dizisi vardır





Bir canlının bütün karakterleri ise DNA daki genlerde saklıdırBu genlerin nasıl olupta bir canlıyı meydana getirdiğine ilerleyen bölümlerde deyineceğiz

Yukarıdaki DNA zincirine bakacak olursanız a,t,g ve c olmak üzere 4 farklı bazın birbirleriyle karşı karşıya gelerek bağlandığını görürsünüzBu bağlanmalar belirli bir düzene göre yapılır "a=adenin","t=timin","g=guanin" ve "c=sitozin" bazları arasında adenin bazı yanlızca timin ile guanin bazı ise yanlızca sitozin(c) ile bağ yaparBunun nedeni ise oldukça ilginçtir

Adenin ve Guanin bazları yapısal olarak büyük boylu moleküllerdirTimin ve Sitozin ise küçük boylu moleküllerdirAdenin ve timin bazlarını bir futbol topu, guanin ve sitozin bazlarını ise tenis topu olarak düşünebilirsiniz

Eger adenin bazının karşısına timin değilde guanin gelseydi heliks yapısının düzgün ilerlemesi mümkün olmayacaktıFakat DNA da küçük bazlara karşı büyük bazların gelmesiyle aradaki mesafenin her noktada sabit olması sağlanmıştır DNA nın yapısı bazların bu şekilde ardı ardına sıralanmasıyla uzayıp giderAşağıdaki şekilde ise bazların sıralanışı biraz daha anlaşılır bir şekilde görülmektedir
Eminizki bazların DNA üzerinde bu şekilde sıralanmasının, canlılığın "şifresi" ile ne ilgisi olduğunu merak ediyorsunuzdurAz öncede belirttiğimiz gibi bu şifrelerin bir canlı organizmayi nasıl meydana getirdiğini şimdi açıklayacağız

DNA daki şifrelerden canlı bir organizmanın meydana gelmesi, aslında hücre içinde oldukça karmaşık bir dizi işlem neticesinde meyadana gelirFakat yazımızda bu işlemleri en kaba haliyle ele aldık

DNA daki şifrelerin deşifre olup organizmayı meydana getirmesi aşama aşama meydana gelmektedirBu aşamalar ise sırasıyla ;

1-) DNA dan RNA sentezi (Transkripsiyon)
2-) RNA dan protein sentezi (Translasyon)
3-) Proteini üretilen hücrenin farklılaşması (Morfogenez)

Şimdi bu aşamaları teker teker ele alarak yanlızca bir DNA molekülünden devasal bir canlının nasıl mükemmel bir şekilde meydana geldiğini öğrenelim