Tekerlemeler |
04-17-2009 | #1 |
Şengül Şirin
|
TekerlemelerTEKERLEMELERTEKERLEME NEDİR? Sözlüklerde "ağızda yuvarlanan söz, saçma sapan söz, eşsesli kelimelerle kurulu konuşma" anlamlarına gelen tekerleme masal, öykü, bilmece, halk tiyatrosu gibi bazı edebi türler içinde veya bağımsız olarak söylenen ölçülü ve kafiyeli sözlerdir Çokluk çocuk folklorunda hoşça vakit geçirmek, konuşma kabiliyeti kazanmak, oyunlarda eş ve ebe seçmek için bu yola başvurulur Masal tekerlemesi, oyun tekerlemesi gibi adlar alırlar En çok çocuk oyunlarında, masalların baş, orta ve sonunda söylenirler Yöreye göre değişik isimle de söylenirler Doğu Anadolu�da döşeme, Güney Anadolu�da sayışma denir Karagöz ve ortaoyununda muhavere, çocuk oyununda ebe, çıkarmada ise sayışma diyebiliriz Türk edebiyatında ilk tekerleme örneklerine XI yüzyıldan itibaren rastlanır Divanü Lügati�t Türk�te bazı tekerlemeler yer alır TEKİR Bir iki tombul tekir Camdan bakar Başına takar Hop hop, altın top MISTIK Mustafa, Mıstık, Arabaya kıstık, Üç mum yaktık, Seyrine baktık LEYLEK Leylek leylek havada, Yumurtası tavada, Gel bizim hayata, Hayat kapısı kitli, Leyleğin başı bitli KUZU Kuzu kuzu me Bin tepeme Haydi gidelim Ayşe teyzeme YAĞMUR Yağ yağ yağmur, Teknede hamur, Bahçede çamur, Ver Allah'ım ver, Sicim gibi yağmur KARGA Karga karga "gak" dedi, "Çık şu dala bak" dedi, Karga seni tutarım, Kanadını yolarım PORTAKAL Portakalı soydum, Başucuma koydum Ben bir yalan uydurdum, Duma duma dum Duma duma dum Öğretmeni kandırdım, Kandırdım OYUN Oooo İğne battı, Canımı yaktı, Tombul kuş Arabaya koş Arabanın tekeri, İstanbul'un şekeri Hop Hop altın top, Bundan başka oyun yok HANIM KIZI Çan çan çikolata, Hani bize limonata? Limonata bitti, Hanım kızı gitti Nereye gitti? İstanbul'a gitti İstanbul'da ne yapacak? Terlik pabuç alacak Terliği pabucu ne yapacak? Düğünlerde, Şıngır mıngır oynayacak KEÇİLER Ayşe Hanımın keçileri, Hop hop hopluyor, Arpa, saman istiyor, Arpa, saman yok, Kilimcide çok Kilimci kilim dokur, İçinde bülbül okur İki kardeşim olsa, Biri ay, biri yıldız, Biri oğlan, biri kız, Hop çikolata çikolata, Akşam yedim salata, Seni gidi kerata SINIFLAR Mini mini birler, Çalışkandır ikiler, Mavi gözlü üçler, Dayak yiyen dörtler, Misafirdir beşler, Altılar, altınımı çaldılar, Yediler, yemeğimi yediler, Sekizler, semizdirler, Dokuzlar, doktor oldu, Onlar bizi okuttu EBE Ebe ebe gel bize Uzaktan vur elimize Eğer vuramazsan Ebesin ebe Bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi, Bunu sana kim dedi? Diyen dedi on yedi Yağlı böreği kim yedi? TAVUK Pazara gidelim, Bir tavuk alalım, Pazara gidip, Bir tavuk alıp ne yapalım? Gıt gıdak diyelim Happur huppur, Happur, huppur yiyelim TOP Bir iki üç Söylemesi güç Sana verdim bir elma Adını koydum Fatma Hop hop hop Bir büyük altın top İĞNE Ooooo İğne iplik Derme diplik Çelik çubuk Sen çık NACAK Nacak sapına İki kes Bir sana Biri de bana HEDİYE Kızın adı Hediye Ekmek vermez kediye Kedi gider Kadıya Kadının kapısı kitli Hediyenin başı bitli EL EL EPENEK El el epenek Elden düşen kepenek Kepeneğin yarısı Keloğlan'ın karısı KARNIM AÇ Karnım aç Karnına kapak aç Değirmene kaç Değirmenin kapısı kitli Heybaşı bitli DEĞİRMEN Değirmene girdi köpek Değirmenci vurdu kötek Geldi yedi köpek Hem kötek Hem yedi köpek ALİ DAYI Ali dayının keçileri Kıyır kıyır kişniyor Arpa saman istiyor Arpa saman yok Kilimcide çok Kilimci kilim dokur ÇARŞI Çarşıya gittim Eve geldim hanım yok Bebek ağlar beşik yok Çorba taşar kaşık yok Ali baba öldü tabut yok HAKKI Hakkı hakkının hakkını yemiş Hakkı Hakkı'dan hakkını istemiş Hakkı Hakkıya hakkını vermeyince Hakkı da Hakkı'nın hakkından gelmiş HASAN Hasan Hasan Helvaya basan Kapıyı kıran Kızı kaçıran KÜÇÜK DOSTUM Küçük dostum gelsene Ellerini versene Ellerimizle şap şap Ayaklarımızla rap rap Bir şöyle, bir böyle Dans edelim seninle ELLERİM PARMAKLARIM Sağ elimde beş parmak, Sol elimde beş parmak Say bak, say bak, say bak Hepsi eder on parmak Sen de istersen saymak Say bak, say bak, say bak Hepsi eder on parmak ALİ Ali baksa dum dum Sakalına kondum Beş para buldum Cebime koydum KUZU Kuzu kuzu mee Bin tepeme Haydi gidelim Hacı dedeme Hacı dedem hasta Mendili bohça Kendisi hoca KOMŞU, KOMŞU -Komşu, komşu ! -Hu, hu! -Oğlun geldi mi? -Geldi -Ne getirdi? -İnci, boncuk -Kime, kime? -Sana, bana -Başka kime? -Kara kediye -Kara kedi nerede? -Ağaca çıktı -Ağaç nerede? -Balta kesti -Balta nerede? -Suya düştü -Su nerede? -İnek içti -İnek nerede? -Dağa kaçtı -Dağ nerede? -Yandı, bitti kül oldu |
|