Cinayetler-Cezalar Ve Kısas Hükümleri-4

CİNAYETLER-CEZALAR VE KISAS HÜKÜMLERİ-4
ALPEREN GÜRBÜZER


NEFSİ MÜDAFAA

Nefsi müdafa maksadıyla olan bir öldürme, kısas ve diyet gerekmez Fakat bağırdığı veya feryad ettiği takdirde etrafında halkın koşarak kendisini kurtaracağına emin olduğu halde böyle yapmaksızın öldürmeye teşebbüs etmişse hakkında katil hükümleri cerayan eder
Bir kimse kendisine sadece silah teşhir ettikten sonra dönüp giden bir şahsı arkasından yetişerek öldürürse katil hükümleri cari olur Hakkında kısas uygulanır
Bir kimse kendisinin en az on dirhem gümüş diğerinde bir malın haksız yere zorla almak isteyen bir şahsı öldürmek dışında bir şekilde savmaya muktedir olmadığından öldürürse hakkında katil hükümleri cerayan etmez
Demek ki malı müdafaa maksadıyla yapılan bir öldürme de kısas ve diyet gerekmez
Irz ve namusu müdafaa maksadıyla yapılan bir öldürme cezai mesuliyet gerektirmez
Bir kimse kendi karısı ve kız kardeşi gibi mahremlerinden birini bir şahıs ile gayrimeşru ilişkide bulunurken görüpte bunları hemen öldürürse hakkında bir şey lazım gelmez
İnsan için canını, namusunu ve malını müdafaa etmek bir vecibedir Bu uğurda hayatını feda eden bir mümin şehittir Rasulüllah ashabına; Siz aranızda kimleri şehid sayarsanız diye sormuş
Ashab:
-Allah yolunda öldürülenleri şehit sayarız
Habibi Kibriya(sav):
-O halde ümmetimin şehidleri az demektir
Ashab:
-Öyle ise Ey Allahın Rasulü! şehitler kimlerdir?
Rasulüllah(sav):
-Müslümanlardan her kim malını muhafaza uğrunda öldürülürse şehittir, herkim kendini müdafaa yolunda öldürülürse şehittir Her kim dinine yardım uğrunda öldürülürse şehiddir ve her kim ailesinin mesela karısının veya başka bir yakının veya namusunu korumak yolunda öldürülürse şehiddir

ŞAHİTLİK
Cinayetler hakkında bir erkek iki kadının şahitlikleri kabül edilir Öldürmenin zamanı, mekanı, aletleri ve yaranın yeri hakkında şahitlerin ittifakları gerekir, ihtilaf etmeleri şahitliklerinin kabülüne manidir Öldürme hadisesini şahitlerin gözleriyle görmüş olmaları lazımdır İşitme ile yani insanlardan işittik demekle şahitlikler kabül edilemez
Kısası gerektiren bir öldürmeye şahitlik eden iki şahitten her biri kısas icra edildikten sonra şahitliklerinden dönerse öldürülen şahsın diyetini yarı yarıya öderler haklarında kısas uygulanamaz Çünkü onlar öldürmeye girişmemişlerdir
Bir katilin kısasını hükmeden hakim imzalamadan önce azledilirse veya vefat ederse sonradan tayin edilen hakim yeniden mahkeme yapmadıkça ve delilleri dinlemedikçe hükmü infaz edemez
Şahitler şahitliklerinden caysalar veya kendilerine körlük ve cinnet getirme gibi bir hal gelirse verilmiş olan hüküm icra edilemez Belki yeniden delille hüküm icra edilir
Maktülün velisi şahitlerin şahitliğine ehil olmadıklarını bildiği halde hem maktülün velisi hemde hakim bilmiş olursa ikisi hakkında kısas gerekir, cellada bir şey gerekmez
ÇOCUK ALDIRMAK V E CENİN CİNAYETİ
Allahü Teala, çocukların yoksulluk korkusuyla öldürmeyin, onlarıda sizide rızıklandıran Biziz, şüphe yok ki onları öldürmek çok büyük bir cinayettir(En’am/151)beyanbuyuruyor Gurrede bir ceninden(anne rahminde bulunan çocuk) dolayı beşyüz dirhem gümüş veya bu değerde köle, cariye ve at’a tekabül eden mali cezadır Muğire b Şu’be(ranh)’dan rivayete göre bir cariye diğer bir cariyenin vurduğu bir çadır direğinin etkisiyle ölü bir cenin düşürmüş, kendiside ölmüştü Bunun üzerine Rasulüllah o vuran cariyenin efendisi üzerine hem diyet hem de cenin için gurre ile hüküm buyurdu
Bir kimse aleyhine cenin düşürme davası açıldığında söz yeminle beraber davalınındır Şöyle ki; bu düşürme davalının cinayeti yüzünden olmuştur diye iddia edildiğinde bunun inkarı en az iki erkek şahit ile ispat edilmesi gerekir Düşürme bir nevi doğumdur Doğum hususunda kadınların şahitlikleri geçerlidir
Hamile bir kadın dövülmek veya korkutularak cenin (daha henüz rahimde bulunan çocuk) düşürürse sebebiyet veren kimse üzerine gurre lazım gelir Canlı olarak düşüp daha sonra ölürse o kimse üzerine tam bir diyet gelir Gurre beşyüz dirhem gümüşten ibarettir Ceniler birden fazla olunca gerek gurre, gerekse diyet birden fazla olur Mesela düşürülen ceninler ikiz olur, eğer iki cenin de ölü olarak düşerse cani üzerine iki gurre gerekir İki cenin de diri olarak düşüp akabinde ölürse iki tam diyet icab eder Bunlardan biri ölü, diğeri de diri olarak düşerse cani üzerine bir gurre bir tam diyet lazım gelir
Tıbbi olark sabitir ki çocuk düşüren bir kadının vücudu he türlü hastalığa müsait olur, ömür boyu kısırlığa mahkum kalabilir Yaratılışı daha tamam olmadan düşen çocuğa sıtk denir Bir kadın kocasının izin olmaksızın cenin kasden düşürse eğer cenin ölü olarak
düşerse bukadın üzerine gurre gerikir Eğer diri olarak düşüp akasında n ölecek olursa tam diyet icab eer Bi kadın sadece sıhhatini temi için ilaç içer taşıdığı çocuk gerek diri ve gerek ölü olarak düşerse bundan dolayı kendisine bir ceza verilmez Bu çocuğa varisde olabilir Fakat kasden ilaç içmekvs caiz değildir Bir cenin annesinin hayatıa tesir edcek sihi birsebepten dolayı düşürülebilir Bir kadın çocuğuna süt vermekte iken sütü kesilmeye başladığı ve çocuk için süt anne bulmayada servetleri müsait olmayarak çocuğun ölmesinden korkulduğu takdirde henüz organı teşekkül etmeden cenin düşürmek caizdir Çünkü böyle bir cenin henüz bir insan olarak teşekkül etmeyip et parçası (muzga) veya kan pıhtısı(alaka) hükmünde olur
Nutfe rahme ulaştıktan sonra henüz ruh verilecek kadar bir zaman geçmezse bunu düşürmek caiz olmaz çünkü nutfe rahme ulaştıktan sonra ruh verilerek hayat bulmaya başlayacağından canlı mesabesinden sayılır Düşürme için yüzyirmi günlük olması gerekir Bir cenine yüzyirmi geceden sonra ruh üfürüleceği bir hadisi şerifle beyan buyrulmuştur Rasulüllah ceninden dolayı gurre ile yani köle veya cariye verilmesini emretmiş onun dışarı atılıp atılmaması belirtilmemiştir Çocuk kasden düşürenlenler tazir cezasını hak edeceği gibi gurre adıyla tazminat vermeye mahkum edilirler
Gurreden maksat ya bir köledir veya yedi yaşında bir cariyedir Bunların kiymetleri hür bir kadının diyetinin 1/10’una eşittir Yani Müslüman bir ceninin gurresi kiymet itibariyle altiyüz dirhem gümüştür Bir ceninin diri olarak düşmüş olması, sesini yükselmesi, nefes alıp vermesi, süt emmesi, organlarının hareket etmesiyle sabit olur Fakat bir organın hareket etmiş olması diri olduğunu isbat etmeye kafi değildir Çünkü bu hareketin çarpıntı sonucu olması ihtimal dahilindedir
Gurre hususunda cenin erkek veya dişi olması arasında fark yoktur Ancak diyet hususunda erkekse erkek diyeti, dişi ise tam dişi diyeti gerekir
KASAME
Kasame maktulün velilerine yöneltilen yeminden ibarettir
Kasame fakihlerin cumhuruna göre meşrudur Ki, Rasul- i Kibriya Efendimiz(sav )Hayberde bulunan maktül için kasame uygulamıştır Şer’i davalarda iddia sahibine isbat davalıya da yemin gerekirken, kasame de ise tam aksine iddia sahiplerine yemin yöneltilir Çünkü Rasulullah böyle emir buyurmuştur
Kasame yapılabilmesi için öldürme olarak alamet olması, maktül insan olmalı, öldürme hususunda dava açılmalı, kasame yapılması için talep olmalı, katil meçhul olmalı, maktülün bulunduğu yer kendine ait yer olmaması gerekir, maktulün bulunduğu yer bir mahalle, köy veya bir kimsenin meskeni olmalıdır, yani bir kimsenin tasarrufunda olmalıdır
Ses işitmeyecek kadar uzakta olup hiçbir kimsenin mülkünde ve tasarrufunda olmayan yerde bulunan için kasame ve diyet cari olmaz
Dicle ve Fırat gibi nehirlerin sürüklediği bir nehirde bulunan maktul için kasame ve diyet gerekmez Küçük bir nehirde bulunursa kasame diyet gerekir Ses işitebilecek olan odada bulunursa o yer halkına lazım gelir
Çarşı ve Pazar yerinde, hapishanelerde, kiraladığı veya satın almış olanlara ait yerlerde bulunan maktül için kasame ve diyet gerekmez Han odalarının birinde sakin olan yerde maktül bulunursa sakin olanlara diyet ve kasame lazım gelir
İki köy veya iki sokak arasında bulunan maktülden dolayı en yakın köy veya sokak halkına kasame ve diyet lazım gelir Çadırlarda ses işitilir yerde maktul bulunursa çadır sakinlerine kasame ve diyet lazım gelir Bir gemide maktül bulunursa yolculara, gemi sahiplerine ve gemi kaptanlarına kasame ve diyet lazım gelir
Asabiyet davası uğruna çatışma sonucu dağılan topluluktan sonra ortada maktül bulunacak olsa o yer halkına kasame ve diyet gerekir
Kasame ve diyete yalnız akıl baliğ ve hür olan erkekler dahil olur

HAYVAN HAKLARI
Hayvan deyip geçmeyelim, sonuçta o da yaratık Yunus’unYaratılanı sev yaratandan ötürü sözü onlar içinde geçerli
İaşe temin derdiyle hayvanın fazla sağılması zarar vereceğinden mekruhtur Hayvana ağır yükyüklemek, fazla yol katettirmek de öyle
Evcil hayvanların sahipleri maiyetinde barındırdıkları hayvanlara harcama yapmaları dini bir görevdir
Bir insan ağaç dikse bundan insanların yararlandıkça o kimse için sürekli bir sevap vardırYani sadaka-i cariyedir bir mümin için
Allah Rasulü(sav); Atlar yok mu onların alınlarında hayır bağlıdır At sahipleri de onları beslemeleri sebebiyle ilahi yardıma ererler Atlara harcamada bulunan kimse ise sadaka vermek için ellerini açmış bir zat gibidir(sahihi buhari)
Habib-i Kibriya Efendimiz; ‘Bir kadın, bir kedi yüzünden azaba uğramıştır O kediyi açlıktan ölünceye kadar hapsetmiş, bu sebeple ateşe girmiş, kendisine; Sen kediyi hapsettiğin zaman ona ne yiyecek verdin, ne de su içirdin, ne de onun yemini otlarından yiyebilmesi için salıverdin’ diye beyan buyurmuştur
Yine sahihi Buharide; ‘Bir günahkar kadın, kuyu başında susuzluktan dolayı kendini öldürecek derecede dilini çıkarıp soluyan bir köpeğe rastladığında acımış, ayağında pabucunu çıkarıp onu başörtüsü ile bağlayarak kuyudan o hayvan için su çekmiş de bu yüzden mağfirete ermişti’ buyrulan hadisi şerif hayvan haklarının önemini ortaya koyan en iyi örnektir
Bir hadisi şeriftede; ‘Kendisinden hayat bulunan bir şeyi mesala bir koyunu silah eğitimi için hedef edinmeyiniz, onu bir nişangah tutarak kendisine silah atmayınız’ buyuruyor Yüce Peygamberimiz
Yine Peygamberimiz(sav); ‘Kıyamet gününde bütün hakları sahiblerine ödemeye elbette mecbur olacaksınız Hatta boynuzsuz koyun için ona boynuzuyla vurmuş olan boynuzlu koyundan intikam alınacak, onun hakkında kısas yapılacaktır’(sahih Buhari ve Müslim)buyruluyor
Rasulüllah(sav);’Her kim, bir serçe kuşunun boğazlanmasında olsun merhametli davranırsa, Allahü Teala da kendisine kıyamet gününde merhamet eder’ (Camiüs-sagir) diye buyurdu
Kırda bayırda otlayan sahibinin iradesi dışında birden fırlayarak başkasının mülküne girerek orada bir kimseyi tepmek veya çarpmak gibi bir şekilde öldürürse sahibine diyet gerekmez Fakat bir kimsenin hayvanı kendi mülkünde birini öldürüpte engellemezse sahibine diyet gerekir
Kendiliğinden boşanıp kaçan bir hayvan arkasından yetişip kendisini tutmak isteyen bir kimseyi tepip öldürürse sahibine diyet lazım gelmez
Bir hayvanın yolda hızlı koşturulmasından dolayı ayaklarından sıçrayan büyük bir taş parçasıyla bir kimsenin ölümüne veya gözünün çıkmasına neden olursa diyetini o hayvanın bineni öder Çünkü sakınılması mümkün olan bir hareket olduğu halde bundan sakınılmamıştır Binenin düşmesi üzerine boşanan bir hayvan yoluna devam ederek bir insanı öldürürse binenine diyet gerekmez
Bir kimsenin umuma açık yolda durduğu veya bağladığı hayvan bir şahsı öldürürse diyeti o kimse üzerine lazım gelir Çünkü umum yol herkesin gidip geldiği yol bağlama yetkisi yoktur
Yürümekte olan bir hayvan dürtme veya kamçılamaktandan dolayı şahsı öldürürse ne binen ne dürtene ne de vurana diyet gerekir Çünkü bir kimse yürümekte olan hayvanına yolda yürümek için kamçılamaya izinlidir Fakat önden gideni veya süreni bulunan bir hayvan yolda birisinin izinsiz kamçılaması üzerine boşanarak hemen bir kimseyi öldürürse diyetini yalnız kamçılayan şahıs tazmin eder, isterse çocuk olsun
Rasulüllah (sav); Hayvanların telef ettikleri şeyler haberdir buyuruyor
Bir kimse bir köpeği ısırtmak için bir şahsın üzerine kışkırtmakla o şahıs öldürürse diyetini o kimse öder
Halkdan biri tarafından; hayvanına sahip ol diye tembih etmesine rağmen, zaptetmeyip salıvermekle bir şahsı öldürecek olursa diyetini öder
Bir kimsenin yola attığı bir akrep veya yılan bir şahsı ısırarak öldürürse diyeti o kimse üzerine lazım gelir Fakat atılan hayvan atıldığı yerden başka bir yere gidipte orada birini öldürürse bu durumda atana diyet gerekmez Zira bu takdirde ihlal ortadan kalkmış olur