Prof.Dr.Erdoğan Oktay'ın yazısı. Sakin bir anda okuyun ve düşünün. Hanımlar Özellikle siz.

1950-1965 yıllarında Türkiye'de 1500 ağaç zeytini olan müstahsil, kendine yeterli tarımsal gelir elde eden ve köyünde saygı duyulan varlıklı insanlardı Şimdi bu insanlar kayboldu
O dönemlerde yeni zeytin ağaçları, sadece DİKME olarak adlandırılan (delice üstüne, aşılı, 1-2 metre boyunda) 8-12 yaşlarında ağaçların sık ve fazla olduğu zeytinliklerden sökülerek, yeni yerlerine dikimi ile yetiştirilirdi Zeytin ağaçları 15 yaşında meyveye yatardı Zeytinliklerin dededen toruna intikal ettiği ve bir insanın yaşamı boyunca en çok 1500 ağaç zeytin yetiştirebileceğ i söylenirdi
Yine 1950-1965li yıllarda 1 kg zeytinyağı bedeli, 1kg peynir ve 1 kg et ile bir kadın yevmiyesine eşitti Çünkü, Türkiye'de o yıllarda sadece zeytinyağı ve tereyağı tüketilir, çok az miktarda da iç yağ(hayvansal yağ) ile takviye edilirdi

Peki ne oldu da zeytinyağının bu altın devri yok oldu? Bunu hep düşünmüşümdür
Türk halkı 1960lı yılların başında adıyla piyasaya sürülen nebati yağlarla tanıştı Bu yağlar, H firması tarafından Türkiye'ye pazarlandı Nebati sıvı yağlar (pamuk, palm, kolza, koka vb) hidrojenize edilerek, katı doymuş yağ haline getirildi Sarı renk maddeleriyle renk verildi, esans ile tereyağı kokusu verilerek tereyağa rakip oldu Açıkta bakkallarda, yağlı kağıt içine tartılarak 250-500 gram vb miktarlarda satışa sunuldu Kırsal kesimde,çocukları na ekmeğin üstüne tereyağı süren insanlarımız, çok ucuz olduğu için nebati yağları tercih ettiler Ambalaj masrafı kağıt olan bu yağlar piyasada tuttu 1964 yılında, zeytinyağı fiyatları da çok yüksek oranda zamlanınca nebati yağlar piyasayı ele geçirdi Zeytinyağı tüketimi kişi başına yıllık 25 kg lardan 800 gramlara geriledi Nebati yağlar Türkiye'de birinci tüketilen gıda maddesi olarak yağlar içinde en ön sıraya çıktı

ABD dünyaya nebati sıvı yağları pazarlayarak yayılmaya başladı Bu arada 1980li yıllarda, ABD'de kalp ve damar hastalıklarından ölümler çok arttı Ölümlerde kalp ve damar hastalıklarının payı çok artınca, bu konuda bilim adamlarına araştırmalar yaptırıldı Özellikle kalp ve damar hastalıklarının oran olarak en az olduğu Akdeniz ülkelerinde araştırmalar sürdürüldü Örneğin Girit adasında zeytinyağı tüketiminin kişi başı 38 kg olduğu, buna karşın kalp, damar hastalıklarının ve kanserin görülme oranının Orta Amerika ve Kuzey İskandinav ülkelerine nazaran 3 kat daha az olduğunu saptadılar Bunun üzerine zeytinyağının kimyasal özelliklerini üniversitelerde araştırdılar ve zeytinyağında doymamış yağ asitlerinin olduğu ve insan hücrelerini yenileyen insan sağlığına yararlı özelliklerini ortaya koydular

Sonuçta, ABD'de 1980li yıllarda zeytinyağları eczanelerde, çok küçük ambalajlarda ilaç niyetine satılırken ve yıllık ABD tüketimi 5000 ton iken, 2006 yılında 200000 tonun üzerine çıktı ABD'de televizyon kanallarında sabah programlarında zeytinyağının insan sağlığına yararları konusunda çok yaygın programlar yaptırıldı Her geçen yıl zeytinyağı tüketimi artırıldı Buna karşılık, kendi halkına yedirmediği, biodizel yakıtı olarak traktörlerde kullanılan yakıtların yapıldığı, genetiği değiştirilmiş bitkisel yağlı tohumları ve yağları dış ülkelere pazarladılar Bu yağlı tohumlardan üretilen yağlar Türkiye'de yaygın olarak satılmaktadır Türkiye'ye Avrupa halkının yemediği domuz ve hayvan yağları don yağı adı altında girmektedir Bunların bir kısmının sabun sanayinde kullanıldığını, bir kısmının da aldığınız yağların içinde bulunduğunu ambalajlarını inceleyerek öğrenebilirsiniz Türkiye tarım ürünleri ithalat istatistiklerinde Uzak Doğu Ülkelerinden ve diğer ülkelerden PALM yağı (250000 ton) KOKO yağı vb yağlar satın alınır ve Türkiye de pazarlanır Ben nebati yağAmbalajlarına hep bakarım palm yağı ve koko vb yazıldığına rastlamadımAma margarinlerÜzerinde çok ince zor okunabilen DOMUZ yağı na rastladım Maalesef , Tağşişi buralarda daTakibe alınması biz tüketicilere de görev olarak düşmektedir

Bilinçli tüketiciler, sağlığını düşünenler, uzun ve sağlıklı yaşamak isteyenler sızma zeytinyağı tüketmektedirler Özellikle, kalp ve mide rahatsızlığı olan pek çok insanımız sızma zeytinyağını tercih etmektedirler
Bir ara, fritöz diye bir mutfak aleti moda oldu Bu alet ile patates kızartması çok yapılır hale geldi Nebati yağ fritözlerde kullanıldığında, aletin tabanında mumsu (wax) sakız özellikli artık kalır, oysa zeytinyağı ile fritözde kızartma yaptığınızda en ufak bir mumsu kalıntı madde göremezsiniz İşte nebati yağ çok tüketen insanların da damarlarında ve vücudunda bu mumsu maddeler kalır ve insan sağlığına olumsuz etki yaparlar

Zeytinyağının kimyasal özelliklerini, insan sağlığıyla ilişkilerini bilen çok değerli kimya ve gıda mühendisi bilim adamlarımız var Zeytinyağlarını n kimyasal özellikleri ve insan sağlığına yararları konusunda açıklamalarda bulunmalarının sektörün geleceği ve kamu oyunun doğru bilgilendirilmesi açısından çok önem arz ettiğini düşünüyorum

Saygılarımla

ProfDrErdoğan OKTAY