Parşömen

parşömen

isim Fransızca parchemin

Yazı yazmak, resim yapmak için özel olarak hazırlanan deri, tirşe

Parşömen, üzerine yazı yazmak veya resim yapmak için kullanılan özel hazırlanmış hayvan derisidir

Parşömen ismi Bergama'dan gelmektedir ve Bergama Kağıdı anlamında Latince Charta Pergamena'dan türemiş ve bütün dillere de buradan geçmiştir

Bulunuş hikayesi

Yaygın bir antik söylenceye göre Mısır Kralı, Bergama Kütüphanesi'nin İskenderiye Kütüphanesini geçmemesi için Anadolu'ya papirüs ihracını yasaklamış Kağıtsız kalan Bergama'nın Kralı II Eumenes yeni bir kağıt icad edecek olana büyük ödüller vadetmiş O zamanki Kütüphane Müdürü Krates oğlak derilerini işleyerek yazılabilecek hale getirmiş ve krala sunmuş

Parşömen MÖ II Yüzyıldan başlayarak Bergama'dan bütün dünyaya yayılmıştır IV yüzyıla kadar papirüs ve parşömen birlikte kullanılmış, daha sonra XII Yüzyıla kadar tek yazı medyası olarak kültürü sonraki yüzyıllara taşımıştır

Gerektiği gibi işlendiğinde her iki yüzüne de yazılabilmesi, neredeyse yırtılamaması, yanmaması, olağanüstü dayanıklılığı, hat ve tezhip sanatına uygunluğu, üstündeki yazıların okunmasının gözü yormaması, hayvanların yaşadığı her yerde üretiliyor olması gibi bir çok avantajı düşünüldüğünde, şaşırtıcı olan parşömenin papirüsun yerini alması değil, bunun niye bu kadar uzun sürdüğüdür Bunun en akla yakın yanıtı parşömen yapımının zaman içinde bir çok deneme ve yanılmanın ardından mükemmelleşmiş olduğudur

Yapımı

Parşömen yapmak için deri kirece yatırılarak kıllarından arındırılır, fazla et ve yağları alındıktan sonra gerilir ve kurutulur Yazım için hazırlamak üzere değişik malzemelerle zımparalanır Her işlemi tekrar etmek sonuçta elde edilecek parşömenin kalitesini arttırır Son üründe derinin orijinal dokusu gayet açık görülebildiğinden hiç bir parşömen diğerinin aynı değildir

Bugün hala parşömen yapımını bir bilimden ziyade bir sanat olarak görmek gerekir Mağara duvarı, kil tablet, mermer, balmumu tablet, papirüs, kağıt, bilgisayar ekranıyla karşılaştırıldığında kaliteli bir parşömen insanlığın kullandığı en mükemmel yazı malzemesidir

Bazen 40 yıl önce yazılmış bir kağıt üzerindeki yazı zor okunurken, 1500 yıllık parşömenler sanki dün yazılmış duygusu uyandırmaktadır Kağıtla kıyaslanamayacak kadar pahalı olması nedeniyle bugün sadece sanatsal amaçlarla kullanılan parşömenin tekrar Bergama'da üretilmesi, sergilenmesi, turistik ve hediyelik objelerin tasarımı, imali ve pazarlanması, kısacası doğum yeri Bergama'yla ilişkisinin yeniden tesisi çalışmaları Charta Pergamena tarafından yürütülmektedir

Emeğinize sağlık