Faiz Dışı Fazla Nedir?

Bir şirket düşünelim Bu şirketin minimum bir kar- zarar hesabı, bir de bilançosu vardır

Şirketin bilançosu (belli bir tarih itibarı ile ve zamanı durdurarak) bir yanda şirketin bütün varlıklarını, diğer tarafta da şirketin tüm borçları ile özvarlığını gösterir

Kar- zarar hesabı ise şirketin belli bir zaman aralığı içinde (mesela üç ay veya bir yıl gibi bir zaman aralığı) elde ettiği gelirler ile yaptığı giderleri bir araya getirir Eğer gelirler giderlerden fazla ise şirket o dönemde kazanç yani kar sağlamıştır Yok tersi geçerli ise, yani giderleri gelirlerinden fazla ise şirket o dönemde zarar etmiştir

Kar eden şirketin bilançosunda özvarlık yükselir Ziyan eden şirketin bilançosunda özvarlık azalır

Kar- zarar gösteren tabloya gelir -gider tablosu da deriz

Şimdi açıklamalarımızda bir şirketten devlete geçelim Normalde devletin de tüm giderlerini ve tüm gelirlerini gösteren bir tablosu vardır Buna gelir- gider tablosu değil, devletin bütçesi diyoruz Yani devletin gelir ve gider tablosuna bütçe deniyor

Devletin bilançosu da olması gereken ama devletin mal varlıklarını hem tam sayamadığımız için, hem de piyasa değerlerini bilemediğimiz için devletimiz bir bilanço yayınlamıyor Ama Şili ve Yeni Zelanda gibi bilanço yayınlayan devletler var
Bu nedenle devletin mali durumunu anlamak için elimizde sadece bütçe kalıyor Şimdi bir hayli bütçe gündeme getirelim

Devletin 100 TL geliri olsun 140 TL de gideri Bu giderini de detaylı verelim Devletin maaş ödemeleri, genel giderleri ve yatırım giderleri 90 TL olsun Faiz giderleri de 50 TL olsun Toplam gider unutmayalım 140 TL idi, 50 faiz, 90 diğer giderler Yani kırk açığımız var

Şimdi 50 faiz giderini çıkartalım Yani geçmişte alınmış borcun faiz yükünü göz önüne almayalım Bu durumda faiz çıktıktan sonra giderler 90 ve gelirler 100 olduğu için faiz hariç fazla verirdik, bu fazla da faizin bir kısmını (sadece 10 kadarını) ödeme gücümüz olduğunu gösterir, ama hepsini ödememize yetmezdi, yani kırk açık kadar borcumuzu arttırmak zorunda kalırdık Şimdi açık vermeyecek isek, gelirleri arttırmak, faiz dışı giderleri de düşürmek zorundayız, çünkü borç faizini bir kere baştan kabullenmişiz Yani yapmamız gereken faiz dışı fazla rakamını yükseltmek, faiz yükünü de azaltmak

Faiz dışı fazla harcamaları kısıp gelirleri arttırarak büyür, faiz düşmesi ise güven veren ve edepli bir programın uygulanmasına bağlıdır Faiz dışı fazla da 2002 sonunda olduğu gibi planlanandan az olursa ve faiz giderlerimiz de düşünülenden fazla olursa, işlerimiz kötüye gidiyor, borcumuz artıyor demektir

DENİZ GÖKÇE
Akşam Gazetesi