Anıların Hafızada Kalma Süresi

Kaliforniya'da yaşayan, 41 yaşındaki yönetici asistanı bir kadın -tıp literatüründe kısaca "AJ" olarak anılıyor- 11 yaşından beri yaşadığı hemen her gününü hatırlıyor "EP" olarak adlandırılan, 85 yaşındaki emekli laboratuvar teknisyeni ise yalnızca en son ne düşünmüşse onu hatırlıyor Bu kadın belki de dünyanın en güçlü belleğine sahip, erkekse en zayıf belleğe
AJ, "Belleğimdekiler adeta bir film şeridi gibi gözümün önünden geçiyor -hiç durmadan ve kontrolsüzce" diyor
3 Ağustos 1986'da, saat 1234'te, aşık olduğu genç adamın ona telefon ettiğini hatırlıyor 12 Aralık 1988'de Murphy Brown televizyon dizisinde neler olduğunu hatırlıyor
Beverly Hills Oteli'nde babasıyla 28 Mart 1992'de öğle yemeği yediğini hatırlıyor Dünyada yaşanan olayları, markete gittiği zamanları, hava durumunu ve duygularını hatırlıyor Neredeyse yaşadığı her şey günü gününe aklında Ona "hatırlamıyorum" dedirtmek hiç de kolay değil
Geçtiğimiz yıllarda olağanüstü iyi belleklere sahip bir avuç insanla karşılaşıldı Bunlar arasında yer alan -56 yaşında- Yağmur Adam filmine de esin kaynağı olan Kim Peek'in yaklaşık 12000 kitabı ezberlediği söyleniyor (bir sayfayı 8-10 saniyede okuyor)
Rus nöropsikolog Alexander Luria'nın üzerinde 30 yıl boyunca araştırma yaptığı Rus gazeteci "S", inanılmaz sayıda sözcük ve sayı dizisini, anlamsız hece dizilerini ilk duyduğu günden yıllarca sonra bile hatırlayabiliyor
Ama AJ'nin eşi benzeri yok Onun sıradışı belleği gerçekleri ve sayıları değil, kendi yaşamıyla ilgili şeyleri hatırlamak konusunda güçlü Aslında, yaşamıyla ilgili ayrıntıları hatırlama yeteneği öylesine güçlü ve bunun temeli o kadar az biliniyor ki, Kaliforniya Üniversitesi'nde (Irvine, ABD) yedi yıldır AJ üzerinde araştırma yapan sinirbilimci James McGaugh, Elizabeth Parker ve Larry Cahill, onun durumunu tanımlayabilmek için yeni bir tıbbi terim kullanmak zorunda kaldılar: Hipertimestik sendrom
Alışılmışın dışında uzun kulakları olan, kır saçları ortadan ayrılmış EP, 1,80 boyunda Cana yakın, dost canlısı ve babacan görünüyor Sık sık gülüyor
İlk bakışta şefkatli bir büyükbaba gibi Ancak 15 yıl önce herpes simpleks virüsü beyin dokusuna yayılarak hasar vermiş, elma kurdu gibi beynini oymuş Virüs, sürecini tamamladığında, beynin medyal temporal loblarında ceviz büyüklüğünde iki bölüm yok olmuş; onlarla birlikte EP'nin belleğinin büyük bir bölümünü de alıp ***ürmüş
Virüs, hedefi inanılmaz bir isabetle vurmuş Beyinde medyal temporal loblar -beynin her iki yarısında da birer tane vardır- hipokampus denilen kıvrımlı yapı ve çevresindeki birkaç alan ile birlikte, algılarımızı uzun süreli belleğe dönüştürmek gibi büyüleyici bir işi gerçekleştirir
Anılar aslında hipokampusta değil, beynin başka bir bölümünde, kıvrımlı dış katmanlarında, neokortekste depolanır; ancak hipokampal bölge anıların beyinde kalıcı olmasını sağlayan bölümlerdir
EP'nin hipokampusu hasar görmüş Hipokampussuz bir beyin, içinde kasedi olmayan bir video kameraya benzetilebilir: Görebilir ama kayıt yapamaz EP'de iki tür amnezi var; yeni anıları oluşturamamasına neden olan anterograd amnezi ve eski anıları -en azından 1960'dan beri olanları- hatırlayamamasına neden olan retrograd amnezi
Çocukluğu, İkinci Dünya Savaşı, denizci olduğu yılların anıları daha dün gibi canlı
Ama sorduğunuzda benzinin litresinin ABD'de 25 cent olduğunu söylüyor ve ona göre Ay'a henüz ayak basılmadı
AJ ve EP insanların sahip olduğu bellek yelpazesinin iki ayrı kutbunu oluşturuyor Bu iki örnek, anılarımızın kimliğimizi hangi ölçüde belirlediğini, her türlü beyin röntgeninden çok daha iyi anlatıyor
Bu iki uç nokta bir yana bırakıldığında, geriye kalanlarımız bir ucunu her şeyi hatırlamanın, diğer ucunu da hiçbir şeyi hatırlamamanın oluşturduğu tayfın içinde bir noktada yer alıyor olsak da, hepimizin AJ'nin keskin belleğinin gücüne eriştiğimizi hissettiğimiz ya da EP'nin kötü yazgısını paylaştığımız anlar olmuştur
Omurgamızın üzerinde dengede duran, yaklaşık 1,3 kiloluk buruşuk bir et parçası, çocukluğumuzda yaşadığımız önemsiz deneyimleri yaşam boyunca saklayabiliyor
Ama bizim için önemli bir telefon numarasını bile iki dakikadan fazla saklayamıyor Bellek işte böyle tuhaf bir şey