Istakozlardaki Gizli Pusula

istakoz'un müthiş yön bulma kabiliyeti

Göç eden canlılar, araştırmacıları daima şaşkınlık içinde bırakmıştır Monark kelebekleri, kuşlar ve somon balıkları gibi bazı hayvanlar uzun yolculuklarında yollarını şaşırmadan hedeflerine varabilmektedirler Şimdi bu canlılara bir yenisi daha eklendi; üstelik bu seferki daha da şaşırtıcı

Karayipler civarında yaşayan Panulirus argus türüne ait dikenli ıstakozlar üzerinde yapılan bir araştırma, bu canlıların sadece yön tayini değil yer tayini de yapabildiklerini ortaya koydu Buna göre dikenli ıstakozlar, hiç bilmedikleri bir yere bırakılmış olsalar da yönlerini hatta 'yerlerini' bulabiliyorlar

Karayipler civarında yaşayan dikenli ıstakozlar genellikle Atlantik Okyanusu'nun batısında Brezilya ile Bermuda arasında bulunuyorlar Bazıları göçmen ama çoğu günlerini mercan kayalıklarının içinde geçiriyor

Araştırma nasıl gerçekleştirildi?

Kuzey Carolina Üniversitesi araştırmacıları Larry C Boles ve Kenneth J Lohmann, ıstakozların yön bulma yeteneğini araştırmak için bir deney düzenlediler Karayip açıklarında yakalanan ıstakozlar daha sonra tekneyle yakalandıkları yerden 12-37 km uzağa ***ürüldü Yolculuk sırasında ıstakozların hiçbirşey görmemesi için çok dikkatli davranıldı: Kısmen deniz suyuyla doldurulmuş haznelerde tutuldular, haznelerin etrafı kapatıldı ve test alanına dolambaçlı bir rota izlenerek ***ürüldüler Çevreyi algılamaları engellenen ıstakozlar bazı şaşırtmacalara da tabi tutuldu Örneğin hazneler sağa sola sallanacak şekilde iplere asıldı Istakozların, dünyanın doğal manyetik alanını bir pusula gibi kullanmalarının önüne geçebilmek için güçlü mıknatıslarla haznelerde karmaşık manyetik alanlar oluşturuldu

Bilim adamları, bu engelleme ve şaşırtma dolu yolculuktan sonra denizde bir noktada durup ıstakozları salmaya başladılar Istakozlar serbest kaldıkları anda gözlerinin kapalı da olmasına karşın ilk yakalandıkları yerin yönünü kolaylıkla buldular Istakozlar suya bırakılır bırakılmaz evlerinin yolunu tuttu Bilim adamları ıstakozların hiçbir şaşkınlık dönemi geçirmediğini gözlemlediler

Istakozlardaki Gizli Pusula

Böyle mükemmel bir yeteneğin kaynağı bilimsel olarak henüz gösterilebilmiş değil Bununla birlikte bazı araştırmacılar, canlıların yön bulma yeteneklerinde dünyanın manyetik alanından faydalandıklarını düşünüyor Bu bilim adamları, canlıların vücudunda gizemli bir pusula bulunduğunu düşünüyor Ancak ıstakozların bu yeteneğini açıklamada pusula benzetmesi de yetersiz kalıyor

New York'taki Cornell Üniversitesi'nden nörobiyoloji ve davranış profesörü Charles Walcott :

"Birçok hayvanın dünyanın manyetik alanlarını bir araç olarak kullandığını biliyoruz" diyor ve ekliyor: "Ama eğer kaybolmuşsanız bir pusula size nerede olduğunuzu söylemez"
Boles, ıstakozlardaki yeteneğin üstünlüğünü vurguluyor: "Bu test kesinlikle birçok hayvanın geçemediği bir testtir Testi geçebilmeleri, bir şekilde, bulundukları noktayı an ve an bildiklerini gösteriyor İçlerinde birşey bulunuyor olmalı"

Böylece deneyde kullanılan ıstakozların, vücutlarında bir tür harita oluşturdukları ve kalkış noktasından itibaren koordinat takibi yapabildikleri ortaya çıkıyor Bilim adamlarının çözemediği bu mekanizma, bir yolcu uçağındaki elektronik radar sistemleri gibi çalışıyor

Bilim adamlarını en çok şaşırtan şey ise bu mükemmel sisteme sahip ıstakozun nispeten basit bir sinir sistemine sahip olması

Boles bu konuda şunları söylüyor: "Burada asıl büyük konu, omurgasızların nispeten basit sinir sistemlerine sahip olmaları Çoğu kişi böyle bir işi yapmada gerekli zihinsel kapasiteleri olmayabileceğini düşünüyor"

Bu noktada bazı sorular karşımıza çıkmaktadır:

• Istakozlar basit bir sinir sistemine sahip olmalarına karşın nasıl böyle zor bir işi başarabilmişlerdir?
• Gözleri kapalı olduğu halde 37 kilometrelik yolculuk boyunca doğru izi nasıl takip edebilmişlerdir?
• Bu canlının küçücük beyninde, bu kadar geniş bir alanın haritası nasıl oluşabilir?
• Dünyanın elektromanyetik alanını nasıl algılıyor olabilir?
• Elektromanyetik alandaki bilgileri bedeninde nasıl yorumluyor olabilir ?

Istakozların tüm bunları başarması bir mucizedir Şimdi kendinize şu soruyu sorun ve düşünün:

Büyük bir çölde bulunduğunuzu farzedin Bulunduğunuz noktadan bir jipe bindirilip gözünüz ve kulağınız kapalı olduğu halde 200 kilometre uzağa ***ürülüp bırakıldığınızı düşünün İlk başta başladığınız noktaya dönme şansınız var mıdır? Elbette, hayır !

Peki ama bu özel yön bulma sistemi ıstakozda nasıl ortaya çıkmıştır? En basit bir pusulayı ele alacak olsanız bile bunun özel olarak tasarlandığı açıktır Pusuladaki iğne, özel olarak işaretlenmiş yönler, cam kaplı muhafazası bunun özellikle yön bulmak için tasarlanmış olduğunu göstermektedir Istakoz bedeninin bir pusuladan çok daha etkili çalıştığı açıktır Tüm bunlar ıstakozdaki sistemin özel olarak tasarlandığını ortaya koymaktadır

Çok ilginçmiş gerçekten, teşekkürler

ilginç bir mucize bu