İnşaatın Süresinde Bitirilememesi Nedeniyle Sözleşmeye İstinaden Arsa Sahiplerine Ödenen Tazminatlar Gider Yazılabilir Mi?

İnşaatın Süresinde Bitirilememesi nedeniyle Sözleşmeye İstinaden Arsa Sahiplerine Ödenen Tazminatlar Gider Yazılabilir Mi?

Bilindiği üzere, müteahhitler ile arsa sahipleri arasında yapılan Arsa Payı Karşılığında Bina Yapımı ve Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmelerine, inşaatın süresinde bitirilememesi halinde, arsa sahiplerine belirlenen tutarlarda tazminat ödenmesine ilişkin hükümler konulmakta, inşaatın süresinde bitirilememesi durumunda da sözleşme ile belirlenen tazminat tutarları arsa sahiplerine ödenmektedir

Uygulamada, inşaatın süresinde bitirilememesi nedeniyle arsa payı karşılığında bina yapımı ve gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerine istinaden arsa sahiplerine ödenen tazminatların gelir/kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınıp alınamayacağı ve bu ödemeler üzerinden herhangi bir tevkifat yapılıp yapılmayacağı konularında tereddütlerle karşılaşılmaktadır

1) İnşaatın Süresinde Bitirilememesi Nedeniyle Sözleşmeye İstinaden Arsa Sahiplerine Ödenen Tazminatlar Gider Yazılabilir mi?

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 maddesinde; kurumlar vergisinin, Kanunun 1 maddesinde yazılı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safî kurum kazancının tespitinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır Gelir Vergisi Kanununun 40 maddesinde indirilecek giderler sayılmış, bu maddenin birinci fıkrasının (3) bendinde ise, işle ilgili olmak şartıyla mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatların ticari kazancın tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınabileceği hükme bağlanmıştır

Ancak, hem Gelir Vergisi ve hem de Kurumlar Vergisi Kanunlarında gider yazılamayacak tazminatlarda ayrıca ve özel olarak hükme bağlanmış bulunmaktadır Gelir Vergisi Kanununun "Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler" başlıklı 41 maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde, her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile teşebbüs sahibinin suçlarından doğan tazminatların (akitlerde ceza şartı olarak derpiş edilen tazminatlar, cezai mahiyette tazminat sayılmaz) gider olarak indirilmesinin mümkün olmayacağı hükme bağlanırken, Kurumlar Vergisi Kanununun "Kabul Edilmeyen İndirimler" başlıklı 11 maddesinin (g) bendinde ise, sözleşmelerde ceza şartı olarak konulan tazminatlar hariç olmak üzere kurumun kendisinin, ortaklarının, yöneticilerinin ve çalışanlarının suçlarından doğan maddî ve manevî zarar tazminatlarının gider olarak dikkate alınmayacağı belirtilmiş bulunmaktadır

Bu açıklamalara göre, yapılan inşaatın sözleşmede belirtilen sürede bitirilememesi halinde, süre aşması nedeniyle arsa payı karşılığında bina yapımı ve gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerine istinaden müteahhitler tarafından arsa sahiplerine ödenen tazminatlar,

- Müteahhidin gerçek kişi olması halinde kendisinin, yöneticilerinin ve çalışanlarının,

- Müteahhidin şirket olması halinde yine şirketin kendisinin, ortaklarının, yöneticilerinin ve çalışanlarının

kusurundan kaynaklanmamış olması şartıyla, safi kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir Aksi halde, gelir/kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınamayacaktır

2) Arsa Sahiplerine Sözleşmeye İstinaden Ödenen Tazminatlardan Tevkifat Yapılacak mı?

Vergi tevkifatına tabi gelirler ve tevkifat yapacaklar Gelir Vergisi Kanununun 94 ve Kurumlar Vergisi Kanununun 15 maddelerinde sayılmıştır İncelenmesinden de fark edileceği üzere, her iki maddede de söz konusu tazminat ödemelerinin tevkifata tabi tutulacağına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır

Öte yandan, arsa sahiplerinin söz konusu tazminat karşılığında müteahhitlere bir mal teslimi veya hizmet ifalarında bulunmaları da söz konusu değildir

Dolayısıyla, yapılan inşaatın sözleşmede belirtilen sürede bitirilememesi nedeniyle arsa payı karşılığında bina yapımı ve gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerine istinaden müteahhitler tarafından arsa sahiplerine ödenen tazminatlar üzerinden herhangi bir gelir/kurumlar vergisi tevkifatı yapılmaması gerekmektedir Ödenen bu tazminatların vergi matrahlarının tespitinde gider olarak yazılıp yazılamayacağı hususu, durumu değiştirmemektedir

Saygılarımla


Abdullah TOLU
Yeminli Mali Müşavir
TOLUEN YMM DENETİM VE DANIŞMANLIK