Mesken İstisnasının Uygulanmasına İlişkin Gelir Vergisi Genel Tebliği Resmi Gazete’de Yayımlandı.‏

286 SERİ NO'LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ


Resmi Gazete No 28917 Resmi Gazete Tarihi 18/02/2014 Kapsam 31/5/2012 tarihli ve 6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun1 5 inci maddesi ile; 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun2 21 inci maddesinde değişiklik yapılmış olup, bu değişikliğe ilişkin açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır


1 Yasal düzenleme


6322 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası 1/1/2013 tarihinden sonra elde edilen hasılatlara uygulanmak üzere, aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir
‘‘Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar''
Ayrıca, Gelir Vergisi Kanununun 86/1-a maddesinde, "kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı" için yıllık beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyeceği belirtilmiştir


2 İstisnanın uygulanması


Gelir Vergisi Kanununun 21 inci maddesine göre, binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılında elde edilen hasılatın belli bir kısmının gelir vergisinden istisna olduğu hüküm altına alınmış olup, söz konusu istisnanın uygulanması da belli şartlara bağlanmıştır
Buna göre, istisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi durumunda bu istisnadan yararlanılamayacaktır Mükellefler, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri veya süresinde verdikleri beyannamede yer almayan mesken kira gelirlerini, pişmanlık ve ıslah hükümleri dahil olmak üzere kendiliklerinden süresinden sonra verecekleri beyanname ile beyan etmeleri halinde de söz konusu istisnadan yararlanabileceklerdir


21 Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar için istisna uygulaması


Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyannameyle bildirmek zorunda olanlar söz konusu istisnadan yararlanamayacaklardır


22 Ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenler için istisna uygulaması


Gelir Vergisi Kanununun mezkûr maddesinde 6322 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, anılan Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarın (2013 yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere 94000 TL) üzerinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenler söz konusu istisnadan yararlanamayacaklardır
Mesken kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik tutarın tespitinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratların, ayrı ayrı veya birlikte elde edilmesine bakılmaksızın, elde edilen kazanç ve iratların brüt tutarlarının toplamı dikkate alınacaktır Söz konusu tutarın tespitinde, sayılan bu kazanç ve iratların beyan edilip edilmemesinin ya da bu kazanç ve iratlara herhangi bir istisna uygulanıp uygulanmamasının önemi bulunmamaktadır
Diğer taraftan, istisna haddinin altında elde edilen mesken kira gelirleri, ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratları toplamının anılan Kanunun 103 üncü maddesinde yer alan tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı aşıp aşmadığına bakılmaksızın yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmeyecektir Söz konusu istisna tutarı, 284 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği3 ile 2013 takvim yılında elde edilen kira gelirlerine uygulanmak üzere 3200 TL olarak tespit edilmiştir
Mesken kira gelirinin yanında ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerin, mesken kira geliri istisnasından yararlanıp yaralanamayacağına ilişkin örneklere aşağıda yer verilmiş olup, örneklerde verilen gelirler brüt tutarları ile dikkate alınmıştır


Örnek 1- Bay (A), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 5000 TL kira geliri ile birlikte tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 40000 TL işyeri kira geliri ve 40000 TL mevduat faizi elde etmiştir
Bay (A)'nın elde ettiği kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2013 yılında elde edilen kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması şartıyla, beyan edilip edilmeyeceklerine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte mükellefin elde etmiş olduğu varsa ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayrisafi tutarları toplamının Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır
Buna göre, Bay (A)'nın 2013 yılı içerisinde elde ettiği 5000 TL'lik mesken kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması nedeniyle, istisnadan yararlanılıp yararlanılamayacağının tespitinde bu tutar da hesaplamaya katılacak olup, elde edilen tüm gelir (kazanç ve iratlar) toplamının da 94000 TL'yi aşması durumunda istisnadan yararlanılması söz konusu olmayacaktır
Dolayısıyla, 2013 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamı (40000 + 40000 + 5000 =) 85000 TL, 2013 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (94000 TL) aşmadığından Bay (A)'nın elde ettiği kira geliri için istisna uygulanacaktır


Örnek 2- Bayan (B), 2013 yılında konut olarak kiraya verdiği dairesinden 95000 TL kira geliri elde etmiştir
Bayan (B)'nin elde ettiği konut kira geliri (95000 TL), 2013 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (94000 TL) aştığından elde edilen kira geliri için istisna uygulanmayacaktır


Örnek 3- Bay (C), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 4000 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 16000 TL işyeri kira geliri ve 75000 TL ücret geliri elde etmiştir
Elde edilen gelir toplamının (4000 + 16000 + 75000 =) 95000 TL, 2013 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (94000 TL) aşması nedeniyle, 4000 TL'lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır


Örnek 4- Bay (D), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 3000 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 15000 TL mevduat faiz geliri ve 72000 TL ücret geliri elde etmiştir
Bay (D)'nin elde etmiş olduğu kira geliri 2013 yılı bakımından öngörülen 3200 TL'lik istisna haddinin altında kaldığından, bu gelirin istisnaya konu edilip edilmeyeceğinin tespiti bakımından mükellefin elde etmiş olduğu menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ve ücret geliri toplamının Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer alan tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı aşıp aşmadığına ayrıca bakılmayacaktır Dolayısıyla Bay (D), elde etmiş olduğu söz konusu mesken kira geliri istisna tutarının altında kaldığından, bu gelir için beyanname vermeyecektir


Örnek 5- Bayan (E), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 2500 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 20000 TL iş yeri kira geliri, birinci işverenden 45000 TL, ikinci işverenden ise 30000 TL ücret geliri elde etmiştir
Bayan (E)'nin elde etmiş olduğu konut kira geliri 2013 yılı bakımından öngörülen 3200 TL'lik istisna haddinin altında kaldığından, bu kira geliri yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmeyecektir


Örnek 6- Bay (F), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 5000 TL kira geliri, ortağı olduğu anonim şirketten tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 100000 TL kâr payı elde etmiştir
Her ne kadar anonim şirketlerden elde edilen kâr payının yarısı Gelir Vergisi Kanununun 22 nci maddesine göre gelir vergisinden istisna olsa da bu tutarın tamamı mesken kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik kıyaslamaya esas tutarın tespitinde dikkate alınacaktır Buna göre elde edilen gelir toplamının, (100000+5000 =) 105000 TL, 2013 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (94000 TL) aşması nedeniyle, 5000 TL'lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır


Örnek 7- Bayan (G), 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 5000 TL kira geliri, birinci işverenden 20000 TL, ikinci işverenden ise 15000 TL ücret geliri ve gayrimenkul satışından kaynaklı 60000 TL değer artış kazancı elde etmiştir
Her ne kadar 2013 yılı bakımından gayrimenkul satışından elde edilen değer artış kazancının 9400 TL'si Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesine göre gelir vergisinden istisna olsa da, mesken kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik kıyaslamaya esas tutarın tespitinde istisna düşülmeden önceki tutarın tamamı dikkate alınacaktır Buna göre elde edilen gelir toplamının, (5000 + 20000 + 15000 + 60000 =) 100000 TL, 2013 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (94000 TL) aşması nedeniyle, 5000 TL'lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır


Örnek 8- Kamu kurumunda aylık brüt 4490 TL maaşla çalışan Bay (H), 1/7/2013 tarihinde emekli olup, 60140 TL emekli ikramiyesi almış ve kendisine 2700 TL emekli aylığı bağlanmıştır Ayrıca 2013 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 7500 TL kira geliri elde etmiştir
Bay (H)'nın elde ettiği kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2013 yılında elde edilen kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması şartıyla, beyan edilip edilmeyeceklerine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte mükellefin elde etmiş olduğu varsa ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayrisafi tutarları toplamının Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır
Bay (H)'nın 2013 yılı içerisinde elde ettiği 7500 TL'lik mesken kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması nedeniyle, istisnadan yararlanılıp yararlanılamayacağının tespitinde bu tutar da hesaplamaya katılacak olup, elde edilen tüm gelir (kazanç ve iratlar) toplamının da 94000 TL'yi aşması durumunda istisnadan yararlanılması söz konusu olmayacaktır
Buna göre, 2013 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamı [(6 x 4490) + 60140 + (6 x 2700) + 7500 =] 110780 TL, 2013 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (94000 TL) aşması nedeniyle, 7500 TL'lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır
Tebliğ olunur

----------
1 15/6/2012 tarih ve 28324 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
2 6/1/1961 tarih ve 10700 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
3 31/12/2012 tarih ve 28514 (4 mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır