Lale Devrinde Yapılan Yenilikler Madde Halinde

Lale Devrinde Yapılan Yenilikler Madde Halinde
Lale Devrinde Yapılan Yenilikler Madde Halinde
• Osmanlı tarihinde 1718 Paşarofça Antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil isyanı ile sona eren devrine Lâle Devri denilir

• Lale Devri’nde özellikle kültürel alanda birçok ye*nilik yapılmıştır
Yapılan yeniliklerde Avrupa ör*nek alınmıştır Bu durum Osmanlı toplumunun düşünsel ve kültürel yapısında değişmeye yol açmıştır
• Padişah III Ahmet ve sadrazam Nevşehirli Da*mat İbrahim Paşa devrin önemli devlet adamları*dır
Bu dönemde yapılan ıslahatlar şunlardır:
1 Komşu ülkelerle barış siyaseti izlenmiş, İstan*bul’da saraylar, köşkler ve lale bahçeleri yapıl*mıştır
2 Avrupa’ya ilk kez geçici elçilikler açılmıştır Osmanlı Devleti bu gelişmeyle Avrupa siyasetini yakından takip etmeyi amaçlamıştı
3 Fransa’ya elçi olarak gönderilen Yirmisekiz Çe*lebi Mehmet Efendi, Fransa’da gördükleri ve önemini anladıkları matbaayı Osmanlı Devleti’ne getirmek için İstanbul’da İbrahim Müteferrika ile işbirliği yaparak ilk devlet matbaasını kurmuş*lardır (1727) Şeyhülislamdan alınan fetva ile bu matbaada dini kitapların dışındaki kitapların ba*sılması kabul edilmiştir Dini kitaplar ise eskisi gi*bi elle yazılacaktı
4 İstanbul’da çıkan yangınları söndürmek için Ye*niçeriler arasından Tulumbacılar Bölüğü adıyla ilk kez İtfaiye Bölüğü oluşturuldu
5 İstanbul’da çini ve kumaş imalathaneleri açıldı
6 İlk kez çiçek aşısı uygulandı
7 Yalova’da kağıt fabrikası açıldı
8 Bilgi kurulları oluşturularak Arapça’dan Türk*çe’ye kitaplar çevrildi, İstanbul’un çeşitli yerlerin*de kütüphaneler açıldı
9 Sivil mimari gelişti Avrupa mimarisi Osmanlı mi*marisini etkiledi (Barok mimarisi) Bu dönemde pek çok saray, kütüphane, köşk, çeşme ve ka*sırlar yapıldı
Bunlar içinde en ünlüleri Sadabat Kasrı ve III Ahmet Çeşmesidir

Patrona Halil İsyanı ve Lâle Devri’nin Sonu
• Lâle devri, ıslahatlarla birlikte özellikle saray çev*resi ve üst düzey idareciler için zevk ve eğlence devri olmuştur
• Lâle devri boyunca devam eden Osmanlı – İran savaşlarının getirdiği ekonomik bunalım karşı*sında saray çevrelerinin lüks ve eğlence içinde yaşaması halk arasında hoşnutsuzluk yaratmış*tır
• Patrona Halil adlı bir şahsın başlattığı isyan kısa zamanda büyüdü Bu isyan sırasında Damat İb*rahim Paşa öldürüldü III Ahmet tahtan indirildi Kağıthane ve Boğaziçi’ndeki yalılar ve köşkler yakıldı Lâle bahçeleri tahrip edildi Böylece Lâle Devri sona erdi (1730),
NOT: Lâle Devri, Osmanlı Devleti’nde batının üstünlüğü*nün kabul edildiği, batının örnek alınarak ıslahatla*rın yapıldığı ilk dönemdir
İstanbul ve Selanik’te kumaş fabrikası kuruldu
İstanbul, İznik ve Kütahya’da bulunan çini atölyeleri yenilendi
Arapça ve Farsça eserler Türkçe’ye çevrildi
Yerli malı kullanımına önem verildi
Mimari, resim ve minyatürde gelişmeler oldu (III Ahmet Çeşmesi, Levni’nin minyatürleri)
Yeni kütüphaneler açıldı Doğu ve Batı eserleri tercüme edildi
NOT: Lale Devri’nde askeri alanda ıslahat yapılmamıştır

Lale Devri, 1718 Pasarofça Antlaşması’ndan 1730 Patrona Halil İsyanı’na kadar olan dönemdir Dönemin padişahı III Ahmet, sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’dır Bu dönemde;

o Devlette huzur ve barış sağlanmaya çalışıldı

o Lüks ve eğlenceye düşkünlük vardı

o Sanat ve edebiyata önem verildi

o Avrupa’daki bilim, sanat, kültür ve askerlik gibi alanlardaki gelişmeler takip edilmeye çalışıldı

o Birçok saray ve köşk yapıldı, bahçeler çiçeklerle süslendi Özellikle lale çiçeğinin çeşitleri yetiştirildi (bu nedenle döneme “lale devri” denildi)

Lale Devri Islahatları

İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi tarafından İstanbul’da ilk Türk matbaası kuruldu (1727) Matbaada dini kitaplar dışında da eserler basıldı

Avrupa’daki yenilikleri ve gelişmeleri daha yakından takip edebilmek için Paris, Londra, Viyana gibi başkentlere geçici elçilikler kuruldu

Yalova’da kâğıt fabrikası kuruldu

Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü oluşturuldu

İstanbul ve önemli şehirlerde kütüphaneler açıldı

İlk defa çiçek aşısı uygulandı

İstanbul ve Selanik’te kumaş fabrikası kuruldu

İstanbul, İznik ve Kütahya’da bulunan çini atölyeleri yenilendi

Arapça ve Farsça eserler Türkçe’ye çevrildi

Yerli malı kullanımına önem verildi

Mimari, resim ve minyatürde gelişmeler oldu (III Ahmet Çeşmesi, Levni’nin minyatürleri)

Yeni kütüphaneler açıldı Doğu ve Batı eserleri tercüme edildi

NOT: Lale Devri’nde askeri alanda ıslahat yapılmamıştır

Patrona Halil İsyanı (1730)

Patrona Halil adında bir hamam tellağı, İstanbul’da ayaklanma çıkardı Halkın bir kısmı da bu ayaklanmayı destekledi

Sebepleri; devlet adamlarının lüks ve eğlenceye düşkünlükleri, aşırı harcamalarda bulunmalarının halk arasında hoşnutsuzluk oluşturması; ıslahatların halkın düzeyinde olmaması; Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın, yakınlarını yüksek memurluklara getirmesi

Sonuçları; Nevşehirli Damat İbrahim Paşa öldürüldü; III Ahmet tahttan indirilerek yerine I Mahmut getirildi; köşkler yıkıldı, bahçeler bozuldu; Lale Devri sona erdi

çok güzel olmuşş