Kırılma, Fizikte Kırılma

KIRILMA







Kırılma, bazı cisimler kırılmaya uğrar Sabit bir yol izleyerek ayırıcı bir yüzeye çarpan ışık, ortamların kırıcılık indislerine göre kırılır Örneğin, hava ortamında yol alan ışık ışını, su ortamına gelir ve su ortamına geçerken normalle belli bir açı yapacak şekilde kırılır
Şimdiki örnek kırılmayı daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır Önce bir oda düşünelim Bu odanın zemininin yarısı parke ile diğer yarısı da halı ile kaplı olsun ama parke ile halı arasında yükseklik farkı olmasın Bu parke zeminin üzerinden halı bulunan kısma belli bi açı ile bir varil yuvarlanmakta olsun Bu varil halı yüzeyine ulaştığı zaman varil yavaşlamaktadır, bu sırada varilin halıya uzak olan kısmı başlangıçtaki hızıyla hareket etmektedir Varilin uçlarıdaki bu hızlardaki farklılık varilin dönmesine neden olurBu dönüşte varilin ilerleme doğrultusunu değiştirir
Kırılma kurallarına göre çok kırıcı ortamdan az kırıcı ortama geçen ışık yüzey normalinden uzaklaşacak şekilde kırılır Az kırıcı ortamdan çok kırıcı ortama geçen ışık için de normale yaklaşacak şekilde kırılır
Şu formülle ortam değiştiren ışığın kaç derecede kırılacağını hesaplarız
n1sin i = n2sin r

Kırılma,fizikte ,bir ortamdan başka bir ortama geçen dalganın ,hızının değişmesi nedeniyle doğrultu değiştirmesiÖrneğin,dalgalar derin sularda sığ sulardakinden daha hızlı hareket ederkıyıya belirli bir açıyla yaklaşan birdeniz dalgasının kıyıya daha uzak olan bölümü,daha yakın olan bölümüne oranla daha hızlı hareket eder ve bu nedenle de dalga,kıyıya dik doğrultuda,hareket eder duruma gelene kadar çevresinde dönerSes dalgaları sıcak havada soğuk havadakine oranla daha hızlı yol alır;geceleri,örneğin bir gölün yüzeyine yakın olan hava katmanları soğur ve bu nedenle aşağıdan yukarı doğru yönelen herhangi bir ses,daha yukarıdaki henüz soğumamış hava katmanlarınca aşağıya doğru kırılırBu nedenle su üzerinde geceleri ses,gündüzlere oranla çok daha uzaklardan duyulabilir



Işığı oluşturan elekromagnetik dalgalar,bir ortamdan bir başkasına geçerken hızlarının değişmesi nedeniyle ortamları ayıran sınırda kırılmaya uğrarSuya kısmen daldırılan düz bir çubuk ,su yüzeyine 90 derecenin dışında bir açıdan bakıldığında eğilmiş gibi görünürHavadan suya giren belirli bir dalgaboyundaki ya da belirli bir renkteki ( farklı dalgaboyları insan gözünce farklı renkler olarak algılanır)bir ışık demeti,havadaki ve sudaki hızına bağlı olarak bir miktar kırılırışık demetinin havadaki ve sudaki hızı ise dalgaboyuna bağlıdırGüneş ışınları,değişik dalgaboylarındaki birçok ışın demetinden oluşurbu dalgaboyları birleştiğinde ortaya renksiz bir ışın çıkarBu ışınlar a bir prizmadan geçtiğinde ,farklı dalgaboyları farklı miktarda kırılır ve renkler gökkuşağında olduğu gibi ayrılır

Kaynak AnaBritannica cilt 19 sayfa 15 frmsinsinet için derlenmiştir