Anadolu'da İlk Aleviler'de Denilen Babailer Ve Babai Olayı'nı Kısaca Anlatır Mısınız?

Anadolu'da İlk Aleviler'de Denilen Babailer ve Babai Olayı'nı Kısaca Anlatır mısınız?

anadolu, aleviler, babailer
Anadolu'da İlk Aleviler'de Denilen Babailer ve Babai Olayı'nı Kısaca Anlatır mısınız? FrmSinsi Anadolu'da İlk Aleviler'de Denilen Babailer ve Babai Olayı'nı Kısaca Anlatır mısınız? Hakkında

Kaynaklar, Anadolu’da Selçuklu saltanatına bir başkaldırı niteliğinde olan “Babai İsyanı”nın önderinin Baba İshak adlı bir Alevi derviş olduğunu yazar
Baba İshak’ın XIII yüzyılda Horasan’dan Anadolu’ya gelen dervişlerden olduğu anlaşılıyor Baba İshak, etkili konuşmaları, din alanındaki derin bilgisi, militan çalışması ve halka sevecen yaklaşımıyla kısa sürede çevresinde sayılan, sevilen, buyruğunda gidilecek bir önder olur
Bu başarıları nedeniyle Danişmentliler döneminde Kayseri kadısı yapılır Çevresinde bir örgütçü olarak çalışır Sadece Müslümanların değil, Anadolu’da Hıristiyan halkın da başvurduğu bir din adamı, bir adalet dağıtıcısı olur
Bu çalışmaları Anadolu’nun yerli halkı arasında büyük yankı uyandırır Baba İshak Hıristiyan halkından taraftarlar da edinir Onları tasavvuf düşünceleri doğrultusunda eğitir
Baba İshak, Selçuklu Sultanı 1 Alaaddin Keykubat döneminde Mesudiye şeyhliğine getirilir Aynı doğrultuda buradaki görevinde de oldukça başarılı olur Bir süre sonra Mesudiye tekkesini kurar
Baba İshak’ın bundan sonra kendine has düşüncelerini yaydığını görürüz O günlerde Anadolu’da Müslümanlık, Hıristiyanlık gibi tek tanrılı dinlerle çok tanrılı Anadolu dinleri yan yana yaşamaktadır
Fuad Köprülü, Türkistan ve Horasan’dan sonra Anadolu’da yaygınlaşan Yesevilik hakkında şöyle yazıyor: “Horasan Melamiliği ile Doğu Türkistan ve Seyhun bölgesindeki Şii akınların etkisi altında oldukça geniş ve serbest bir tasavvuf felsefesine sahip düşünce akımıdır”
Baba İshak, İslamiyeti kabul etmiştir Kendisi Müslüman’dır ve anı zamanda din bilginidir Fakat, İslamiyeti olduğu gibi kabul etmez Zaten Türkler, İslamiyeti Emevilerin Türk illerinde giriştikleri zulüm sırasında tanımışlardır Emevilere düşman olan Türkler İslamiyeti kabul ettiklerinde Hz Ali taraftarı olarak Şii, Alevi kesimde yer almışlardır Bir anlamda Türkmen Aleviliği Emevi düşmanlığı sonucunda doğmuştur Tıpkı İran Şiiliğinin de Emevi düşmanlığı sonucunda doğduğu gibi
Türkmenler, Sünni Müslümanlığın haram saydığı birçok şeyi kendi ananelerine ve törelerine uygun hale getirerek kabul etmişlerdir Bir başka deyişle, Müslümanlığı bir reforma tabi tutmuşlardır Müslümanlığın haram saydığı demi, dansı (semah), sazı, resim yapmayı vs asla bırakmamışlardır Kadınlar ile ayrı yaşamayı da kabul etmemişler, kadını toplu meclislerden asla çıkarmamışlardır Türkçe’yi Arapça’ya, Farsça’ya vs tercih etmemişler, türküleri nefesleri, Türkçe yazıp söylemeyi terk etmemişlerdir
Yani Türkmenler ve diğer Anadolu yerli halkı Müslümanlığı kendilerine uygun hale getirmişler, kendi kültürlerinde yoğurmuşlar Sonuç olarak da Alevi dediğimiz inancın merasim, adet ve inançları oluşmuştur
Baba İshak’ın kurduğu tekkenin Anadolu’da kurulup yayılan ilk Alevi tekkesi olduğu söylenir Babailerin Tanrı anlayışı, İslamiyeti yorumlayışı Sünni geleneğe göre oldukça farklıdır
Babailer, İslamiyet içindeki hilafet olayında Ali tarafında yer almışlar, Allah-Muhammed-Ali üçlemesini öne çıkarmışlardır Hatta bazı kaynaklarda “Ali Allah’tır”, “Enel Hak” gibi anlayışları savundukları da belirtilir
Babailer, Sünni inanışın tüm ibadetlerine karşı çıkarlar Namaz yerine halka namazını kılarlar, camiye değil tekkeye giderler Ramazan orucunu tutmazlar İçki (dem) içerler, kadınları hor görmezler Halifeliğin, Ali soyuna verilmesini savunurlar Ali sevgisi her şeyin başı sayılır Babailer kızıl başlık, kara cübbe ve üstü açık ayakkabı giyerler
Babai İsyanı, Anadolu halkını katmerli olarak sömüren, ezen ona yabancılaşan, Fars ve Arap etkisinde, Türkçe konuşmayı bile yasaklayan bir zulüm iktidarına karşı bir halk isyanıdır Babai İsyanı’nın oluşmakta olduğu günlerde sultan olan 2 Gıyasettin Keykubat içki ve av partileri ile vakit geçirmektedir Zaten sutanlığı da şaibelidir Keyhüsrev, 1237 yılında kendi suç ortakları ile birlikte, babası 1 Alaaddin Keykubat’ı zehirleyip öldürterek Selçuklu tahtına geçmiş birisidir
Kendi yönetimi sırasında iktisadi ve toplumsal düzen oldukça bozuktur Köylü aç ve sefildir Veziri Sadettin Köpek’in işlediği siyasi cinayetler ve gayri meşru faaliyetler halkın hayatını dayanılmaz hale getirmiştir
Babai İsyanı 1239’da, işte bu koşullarda patlak vermiştir
Güneydoğu Anadolu’da Hıristiyan desteği ile oldukça geniş bir alana yayılan isyan, Orta Anadolu’ya sıçradı İsyanın merkezi ise Amasya’ydı
Ayaklanma çok geniş bir kitlenin desteğini alır Selçuklu ordusu birçok defa isyancıların üstüne gider Ama her seferinde başarısız olur Sonunda, 1240 yılında, isyanın başlamasından yaklaşık bir yıl sonra, Baba İshak Amasya’da yakalanıp idam edilir
Selçuklu ordusunun, Fransız askerler yardımıyla bastırdığı ayaklanma sonucunda resmi kayıtlara 4 bin olarak geçen Türkmen kılıçtan geçirilerek öldürülür (Kaynak: İbni Bibi)
Savaş sonunda kalan esirler, II Gıyasettin Keyhüsrev’e sevk edilirken ganimetler de askerler arasında paylaşılır 1000 kadar Türkmen esirin yer aldığı kitleyi ise, Selçuklu Sultanı darağaçları kurarak idam ettirir
Böylece, aylar boyu süren ve Selçuklu Devletini şiddetli bir şekilde sarsan, hükümdara taç ve tahtından ümit kesecek kadar korkunç anlar yaşatan, kendisini başkentten kaçıran isyan bastırılır Sultan, isyanın bastırıldığından, emin olduktan sonra Konya’ya döner ve tekrar içki alemli eğlenceli hayatına başlar
Bu toplumsal başkaldırı yenilir Ama Anadolu’da Babailer varlıklarını sürdürürler İşte Hacı Bektaş Veli, bu ve buna benzer sosyal olayların yaşandığı bir Anadolu’ya gelmişti