Katlı Oranlar Yasası (Dalton Yasası) Nedir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

Katlı oranlar yasası, aralarında birden fazla bileşik oluşturan elementler arasında, birinin sabit miktarıyla, birleşen diğer elementin miktarları arasında tam sayılarla ifade edilen katlı orana denir

John Dalton tarafından bulunmuştur

Yasa hakkında

Yasayı keşfeden İngiliz kimyacı John Dalton

1804 yılında bu yasayı bulan John Dalton, bileşiklerde elementler arasındaki kütle oranının korunmasına karşın bazen aynı elementlerin birbirleriyle birleştiklerinde farklı özellikler gösteren bileşikleri oluşturduğu gözlenmiştir

Örneğin karbon ve oksijenin birleşmesiyle özellikleri tamamen birbirinden farklı karbon dioksit ve karbon monoksit diye adlandırlan iki farklı ürün meydana gelir

Karbonmonoksit oldukça zehirli bir gazken karbondioksit soluk alıp verirken dışarı attığımız zehirli olmayan bir gazdır ve yeşil bitkilerin yaşamını sürdürmesi için gereken en temel elemanlardan biridir

Aslında oksijen ile hidrojenin birlikte oluşturdukları birbirinden farklı iki form vardır

Biri su, diğeri hidrojen peroksittir

Hidrojen peroksidin yaklaşık %3'lük su ile seyreltilerek hazırlanmış çözeltisi eczanelerde oksijenli su olarak satın aldınabilen ticari bir üründür

Ayrıca özellikleri kesinlikle sudan çok farklıdır

Yalnızca karbon ve hidrojenden oluşmuş bileşiklerin sayısını ise tam olarak söylemek zordur

Bütün bu karmaşaya karşın Dalton şunu fark etti

? "Eğer bir element bir başka element ile birden fazla bileşik oluşturabiliyorsa elementlerden birinin sabit miktarı ile diğer elementtin değişen miktarları arasında basit ve tam sayılarla ifade edilebilen bir oran vardır

" ?

Örneğin karbon dioksit-karbon monoksit örneğine geri dönersek, 44 karbondioksitte 12 gram karbon ve 32 gram oksijen vardır

Karbonmonooksidin 28 gramında ise 12 gram karbon ve 16 gram oksijen vardır

Her iki bileşikteki karbon miktarı 12 gramı için birinde 32 diğerinde 16 gram oksijen vardır

Birinci bileşikteki oksijen kütlesinin ikinci bileşiktekine oranı 32/16=2 dir

Bu Dalton'a kendi adıyla anılan Dalton Atom Teorisi fikrini verdi

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Katlı Oranlar Yasası (Dalton Yasası) Nedir? Katlı oranlar yasası, aralarında birden fazla bileşik oluşturan elementler arasında, birinin sabit miktarıyla, birleşen diğer elementin miktarları arasında tam sayılarla ifade edilen katlı orana denir John Dalton tarafından bulunmuştur Yasa hakkında Yasayı keşfeden İngiliz kimyacı John Dalton 1804 yılında bu yasayı bulan John Dalton, bileşiklerde elementler arasındaki kütle oranının korunmasına karşın bazen aynı elementlerin birbirleriyle birleştiklerinde farklı özellikler gösteren bileşikleri oluşturduğu gözlenmiştir Örneğin karbon ve oksijenin birleşmesiyle özellikleri tamamen birbirinden farklı karbon dioksit ve karbon monoksit diye adlandırlan iki farklı ürün meydana gelir Karbonmonoksit oldukça zehirli bir gazken karbondioksit soluk alıp verirken dışarı attığımız zehirli olmayan bir gazdır ve yeşil bitkilerin yaşamını sürdürmesi için gereken en temel elemanlardan biridir Aslında oksijen ile hidrojenin birlikte oluşturdukları birbirinden farklı iki form vardır Biri su, diğeri hidrojen peroksittir Hidrojen peroksidin yaklaşık %3'lük su ile seyreltilerek hazırlanmış çözeltisi eczanelerde oksijenli su olarak satın aldınabilen ticari bir üründür Ayrıca özellikleri kesinlikle sudan çok farklıdır Yalnızca karbon ve hidrojenden oluşmuş bileşiklerin sayısını ise tam olarak söylemek zordur Bütün bu karmaşaya karşın Dalton şunu fark etti ? "Eğer bir element bir başka element ile birden fazla bileşik oluşturabiliyorsa elementlerden birinin sabit miktarı ile diğer elementtin değişen miktarları arasında basit ve tam sayılarla ifade edilebilen bir oran vardır" ? Örneğin karbon dioksit-karbon monoksit örneğine geri dönersek, 44 karbondioksitte 12 gram karbon ve 32 gram oksijen vardır Karbonmonooksidin 28 gramında ise 12 gram karbon ve 16 gram oksijen vardır Her iki bileşikteki karbon miktarı 12 gramı için birinde 32 diğerinde 16 gram oksijen vardır Birinci bileşikteki oksijen kütlesinin ikinci bileşiktekine oranı 32/16=2 dir Bu Dalton'a kendi adıyla anılan Dalton Atom Teorisi fikrini verdi