Havagazı Nedir? Özellikleri Ve Kullanım Alanları Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

Yandığı zaman ısı enerjisi veren, kentlerde ısınma ve aydınlanma maksadıyla kullanılan doğal gazdır

Havagazı, yağlı huy denilen, uzun alevli huy kömüründen elde edilir

Huy kömürü özel düzeneklerde, bin derecenin üstünde ısıtılarak, havagazını verir

Ancak elde edilen bu gaz, ham havagazıdır

İçinde amonyak, katran, ağır yağlar kükürtlü hidrojen siyan bileşikleri vardır

Ham havagazı bu maddelerden temizlendikten sonra normal havagazı elde edilmiş olur

Üretiminde kullanılan yönteme göre bileşimi değişkenlik gösterir, ancak genellikle hidrojen, karbon monoksit, metan ve uçucu hidrokarbonlar gibi kalorili gazlardan ve az miktarda da karbon dioksit ve azot gibi kalorisiz gazlardan oluşur

Ortalama olarak yüz litre havagazında, 55 litre hidrojen, 35 litre karbon dioksit ve azot bulunur

Havagazı, renksiz, özel kokulu bir gazdır

Bileşiminde karbon monoksit bulunduğu için zehirlidir

İçinde bulunan bütün gazlar yanıcıdır

Yalnız karbon dioksit yanmaz

Isısı kuvvetli olduğu için, ısıtma ve patlarlı motorleri beslemek için kullanıldığı gibi, aydınlatma için de kullanılır

Havagazı "Havagazı Fabrikası" veya "Gazhane" denilen üretim ve depolama tesislerinde imal edilir

Tarihçe
Yapay gaz üretimi, sanayi devrimi ve kentleşme ile birlikte gelişti

Doğalgaz kullanımının yaygınlaşmasına kadar dünyada ve Türkiye'de fabrikalarda üretildi ve yaygın olarak kullanıldı

İstanbul'da, Rumeli Yakası'na gaz üretmek için 1887'de Yedikule Havagazı Fabrikası (Yedikule Gazhanesi), Anadolu Yakası içinse 1891'de Kadıköy'de Kurbağalıdere Havagazı Fabrikası kuruldu

Bu fabrikalar ile onlara bağlı havagazı şebekesi, 1945 yılında İETT tarafından devralındı

İstanbul'da havagazı üretimi Haziran 1993'te belediye kararıyla durduruluncaya kadar devam etti

Havagazı fabrikaları, genellikle sanayi devriminin ilk yıllarının mimarisini yansıttılar

Türkiye için bu, 19

yy'ın son yılları ile 20

yy'ın başlarına denk geliyordu

Kıymetli mimari örnekleri olan bu fabrikalardan Maltepe Havagazı Fabrikası'nın 14 Haziran 2006'da yıkılması, mimarlar odasının karşı çıkmasına rağmen gerçekleşti

İzmir'de, inşaatına 1862 yılında Fransız Laidloux & Fils şirketince başlanan ve 1902 yılından itibaren şehrin havagazı ile aydınlatma sisteminin temelini oluşturan Alsancak'taki havagazı fabrikası ise 2007-2008'de İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından restore ettirilerek kültür merkezine dönüştürüldü

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Havagazı Nedir? Özellikleri Ve Kullanım Alanları Hakkında Yandığı zaman ısı enerjisi veren, kentlerde ısınma ve aydınlanma maksadıyla kullanılan doğal gazdır Havagazı, yağlı huy denilen, uzun alevli huy kömüründen elde edilir Huy kömürü özel düzeneklerde, bin derecenin üstünde ısıtılarak, havagazını verir Ancak elde edilen bu gaz, ham havagazıdır İçinde amonyak, katran, ağır yağlar kükürtlü hidrojen siyan bileşikleri vardır Ham havagazı bu maddelerden temizlendikten sonra normal havagazı elde edilmiş olur Üretiminde kullanılan yönteme göre bileşimi değişkenlik gösterir, ancak genellikle hidrojen, karbon monoksit, metan ve uçucu hidrokarbonlar gibi kalorili gazlardan ve az miktarda da karbon dioksit ve azot gibi kalorisiz gazlardan oluşur Ortalama olarak yüz litre havagazında, 55 litre hidrojen, 35 litre karbon dioksit ve azot bulunur Havagazı, renksiz, özel kokulu bir gazdır Bileşiminde karbon monoksit bulunduğu için zehirlidir İçinde bulunan bütün gazlar yanıcıdır Yalnız karbon dioksit yanmaz Isısı kuvvetli olduğu için, ısıtma ve patlarlı motorleri beslemek için kullanıldığı gibi, aydınlatma için de kullanılır Havagazı "Havagazı Fabrikası" veya "Gazhane" denilen üretim ve depolama tesislerinde imal edilir Tarihçe Yapay gaz üretimi, sanayi devrimi ve kentleşme ile birlikte gelişti Doğalgaz kullanımının yaygınlaşmasına kadar dünyada ve Türkiye'de fabrikalarda üretildi ve yaygın olarak kullanıldı İstanbul'da, Rumeli Yakası'na gaz üretmek için 1887'de Yedikule Havagazı Fabrikası (Yedikule Gazhanesi), Anadolu Yakası içinse 1891'de Kadıköy'de Kurbağalıdere Havagazı Fabrikası kuruldu Bu fabrikalar ile onlara bağlı havagazı şebekesi, 1945 yılında İETT tarafından devralındı İstanbul'da havagazı üretimi Haziran 1993'te belediye kararıyla durduruluncaya kadar devam etti Havagazı fabrikaları, genellikle sanayi devriminin ilk yıllarının mimarisini yansıttılar Türkiye için bu, 19yy'ın son yılları ile 20yy'ın başlarına denk geliyordu Kıymetli mimari örnekleri olan bu fabrikalardan Maltepe Havagazı Fabrikası'nın 14 Haziran 2006'da yıkılması, mimarlar odasının karşı çıkmasına rağmen gerçekleşti İzmir'de, inşaatına 1862 yılında Fransız Laidloux & Fils şirketince başlanan ve 1902 yılından itibaren şehrin havagazı ile aydınlatma sisteminin temelini oluşturan Alsancak'taki havagazı fabrikası ise 2007-2008'de İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından restore ettirilerek kültür merkezine dönüştürüldü