Gama Sterilizasyon

Gama Sterilizasyon
Gama Sterilizasyon Nedir - Gama Sterilizasyonu - Gama Sterilizasyon Konu Anlatım

Fizik her şeydir Her yerdedir

Günlük hayatın her bölümünde fizikle iç içe yaşamakta ve hayatımızı her an değiştirmesine ve kolaylaştırmasına şahit olmaktayız Fark ettiğimiz birçok kullanım alanı dışında bir de fark etmediklerimiz var ki bu sayımızda sizlere sterilizasyon ve dezenfeksiyon yöntemlerinden bahsetmek istiyorum Bu iki terim birbirine çok karıştırılır Hatta çoğu zaman her ikisinin de aynı anlama geldiği sanılır

Sterilizasyon bir madde üzerindeki zararlı zararsız tüm mikroorganizmaların kesin bir şekilde yok edilmesi anlamına gelir Dezenfeksiyon ise madde üzerindeki yalnızca zararlı mikroorganizmaların yok edilmesi anlamına gelir Bu terimler özellikle tıpta oldukça büyük bir öneme sahiptir Tıpta insan vücuduna muayene esnasında temas eden aletlerin sterilizasyonundan tutunda vücutta diş kökü yerine kullanılan implantlar veya damarlara takılan stentler gibi kalıcı aletlerin sterilizasyonu hayati öneme sahiptir Bu aletlerin sterilizasyonunda alkol, oksijenli su gibi kimyasal maddelerin kullanılması yanında otoklav yöntemi de oldukça sık kullanılmaktadır Ülkemizde 40 yıldan beri nemli sıcak hava ile cerrahi aletlerin sterilizasyonu yapılmaktadır134 Co de 1,5 atm basınç altında 3,5 dakikada 121 Co de 1,5 atm basınç altında 7 dakikada sterilizasyon işlemi gerçekleştirilmektedir
Başlıca sterilizasyon yöntemleri;

- Isı ile sterilizasyon
- Basınçlı buhar ile sterilizasyon
- Kuru sıcak hava ile sterilizasyon
- Süzme ile sterilizasyon
- Işınlama ile sterilizasyondur

Klasik sterilizasyon yöntemleri içinde yer alan kuru ve nemli ısı plastik ürünlerde ve birçok farmasotik ürüne uygulanamamaktadır Radyasyon gibi soğuk bir yöntem olan EtO gazı ürünler üzerinde kalıntı bırakması işlem kontrolü bir çok parametreye bağlı olması, ayrıca çevre sorunları yaratması nedeniyle birçok ülkede EtO kullanımı çok kısıtlanmış veya yasaklanmıştır Bunu üzerine fizikçiler yeni yöntem arayışına girmiş ve nihayetinde çalışmalarının sonucunu alarak gama ışınlama sterilizasyonunu hayata geçirmişlerdir

Radyasyon (gama, elektron demeti, x-ışınları) sterilizasyonu ve biyolojik yük kontrolünde ürünler üzerinde kalıntı bırakmadığı gibi, çalışanlar ve çevre için son derece yüksek güvenlik standartlarına erişmesi, İşlem kontrolünün sadece bir tek parametreye bağlı olması, Ürünlerin geçirgen olmayan ambalajlarda ve kolilerde işlem görmesi bu yöntemin en üstün yönlerini oluşturmaktadır Bu nedenle radyasyonla sterilizasyon bütün dünyada en çok tercih edilen sterilizasyon yöntemi durumuna gelmiş bulunmaktadır

RADYASYONLA STERİLİZE EDİLEN BAŞLICA ÜRÜNLER

1 TEK KULLANIMLIK TIBBİ ÜRÜNLER
Günümüzde 1000?i aşkın tek kullanımlık tıbbi cihaz/malzeme radyasyonla sterilize edilmektedir

Başlıca Kalemler: Plastik enjektörler, serum setleri, ameliyat ipliği, kan toplama setleri, ameliyat eldivenleri, ameliyat giysi ve setler, kateterler, kanül, diren vb

2 İLAÇ KAPLARI
Alüminyum tüp ve kapaklar
Polietilen ve polistiren şişeler ve kapaklar, damla sayıcıları
Jelatin kapsüller
Membran filtreler
Gama ışınlaması ile başarılı bir şekilde sterilize edilir
Fark ettiğimiz üzere sterilizasyonunun bu denli önemli olduğu ürünlerde hem çok güvenilir hem de kesin sonuç veren bu yöntemin uygulaması ülkemizde de yapılmaktadır

Gama ışınlama tesisi Sarayköy Nükleer Araştırma Merkezi uygulama bölümünde yapılmaktadırÜrünler uygun şartlarda radyasyon ile ışınlanarak sterilizasyon gerçekleşmektedirIşınlama tesisleri sahip oldukları radyasyon tipine göre,

1 Gama ışınlama tesisleri
2 Elektron demeti tesisleri

olmak üzere ikiye ayrılırlar Bu tesisler de kendi aralarında tasarımlarına göre çeşitli sınıflara ayrılırlar Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi?nde Uygulama Bölümü?ne bağlı olarak çalışan tesis; IV Sınıf bir gama ışınlama tesisidir ve 1993 yılında kurulmuştur

Işınlanacak ürünler tesiste 45x45x90 cm boyutlarındaki ışınlama kutularına (maksimum 50kg) yüklenirler Bu nedenle ürün kutularının yukarıda belirtilen ışınlama kutuları içine girecek şekilde olması zorunludur Ürünlerle doldurulmuş ışınlama kutuları ray üzerinde hareket eden taşıyıcı araba ile radyasyon kaynağının bulunduğu ışınlama odasına alınırlar Işınlama kutuları radyasyon kaynağı etrafında dolaştırılarak içindeki ürünlerin ışınlanması sağlanır Tesiste, ışınlama kaynağı olarak Kobalt-60 (Co-60) radyoizotopu kullanılmaktadır Ürünler, Kobalt-60 radyoizotopunun yaydığı gama ışınlarının ürünün içinden geçerken soğurulması yoluyla ışınlanırlar Yani ürünlerin aldığı radyasyon dozu, ürünler tarafından soğurulan radyasyon enerjisinin miktarıdır Tesis içinde yer alan Radyasyon Mikrobiyolojisi Laboratuvarı, tek kullanımlık tıbbi malzemelerin radyasyonla sterilizasyon dozunun tespiti konusunda uygulama, araştırma, geliştirme ve bilgilendirme faaliyetleri amacıyla kurulmuştur

Sağlığımızla ilgili olduğundan tıbbi alanda kullanımına çok önem verdiğimiz gama ışınlama yöntemi gıda sektöründe de güvenle kullanılmaktadır
Gıda ışınlaması: Işınlama Tesisinde, TCTarım ve Köyişleri Bakanlığı - Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü?nün 20032007 tarih ve 06-00062-00001-7 numaralı izin belgesi ile 06 Kasım 1999 tarih ve 23868 sayılı Gıda Işınlama Yönetmeliği?ne uygun olarak aşağıdaki tabloda verilen gıdaların belirtilen teknolojik amaca göre ışınlama işlemi yapılmaktadır

GIDA GRUBU
Grup l-Soğanlar, kökler ve yumrular
Grup 2- Taze meyve ve sebzeler (Grup l?in dışındakiler)

AMAÇepolama sırasında filizlenme, çimlenme ve tomurcuklanmayı önlemek
a)Olgunlaşmayı geciktirmek
b)Böceklenmeyi önlemek
c)Raf ömrünü uzatmak
d)Karantina kontrolü

Grup 3- Hububat, öğütülmüş hububat ürünleri, kabuklu yemişler, yağlı tohumlar, baklagiller, kurutulmuş sebzeler ve kurutulmuş meyveler

a)Böceklenmeyi önlemek
b)Mikroorganizmaları azaltmak
c)Raf ömrünü uzatmak

Grup 6- Kuru sebzeler, baharatlar, kuru otlar, çeşniler ve bitkisel çaylar a)Bazı patojenik mikroorganizmaları azaltmak
b)Böceklenmeyi önlemek

Grup 7- Hayvansal orijinli kurutulmuş gıdalar a)Böceklenmeyi önlemek
b)Küflerin kontrolü

Radyasyon deyince aklımıza ister istemez radyasyonun verdiği zararlar gelmektedir Türk Atom Enerjisi Kurumu ?nun resmi sitesinden aldığımız bilgilere göre,

Işınlama tesisleri yüksek güvenlik standartlarına haizdir
Işınlama odasından cihaz çalışırken kontrol odası ve çalışma alanlarına radyasyon sızıntısı olmayacak şekilde tasarlanmaktadır
Işınlama tesisleri radyoaktif atık üretmez
Ömrü dolmuş kaynaklar tekrar üretici ülkeye gönderilir

Işınlama tesisleri çalışmaları esnasında:
Katı,sıvı veya gaz atık üretmeyen yüksek basınç, ısı ve gürültü meydana getirmeyen çevre dostu tesisler olarak tanımlanır

Ülkemizde gittikçe yaygınlaşan ve sektör haline gelen bu sterilizasyon tesislerinde çalışacak fizikçi açığı var maalesef Bu nedenle nükleer fizik uzmanları ,fizikçileri bu konuda bilgilendirmek ve bu alanda istihdam etmek için üniversitelerde seminerler vererekyüksek lisanslarını bu alanda yapmalarını sağlamaya çalışmaktadırlar Gelecekte iyice yaygınlaşması beklenen bu sektör ülkemizin yetiştirdiği fizikçilerin başarılı katkılarıyla dünyaya örnek olacaktır

Müberra Altın