Alerji Nedir-Neden Alerji Oluruz-Alerji Hakkında Biyolojik Ders Ve Konu Anlatımı

ALLERJİ NEDİR?

Allerji kişilerin aslında zararlı olmadıkları haldebazı maddelere karşı aşırı reaksiyon göstermesidirBizi zararlı organizmalara karşı koruyan bağışıklık sistemimiz görevleri istilacıları (antijenleri) zararsız hale getirmek olan vücut savunmacılarını (antikorlar) üretir

Normalde vücudumuzu koruyan bağışıklık sistemi bazı insanlarda zararlı olmayan birtakım maddelere de aşırı yanıt verir Bu reaksiyonlara aşırı duyarlılık ya da allerji adı verilirAllerjik reaksiyona yol açan antijene de allerjen adı verilirAllerjik reaksiyonlar tek tip değildir, birçok yolla ortaya çıkarlar, vücudun değişik bölümlerinde meydana gelebilirler ve çeşitli şiddette olabilirler

İmmün (bağışıklık) sistemimiz iyi bir belleğe sahiptir Yaşamımızın başlangıcında organizmamız yabancı maddelerle karşılaştığında immun sistem onları tanımayı ve belleğine almayı öğrenirArdından yabancı maddelere (antijenlere) karşı antikorlar üreterek yanıtını hazırlar Organizmada ne zaman aynı antijen görülse hatırlama özelliği nedeniyle daha önceden hazırlanmış yanıt başlar Bu nedenle saman nezlesi olan bir kişi her yıl polenlerle karşılaşınca immun sistemdeki bu özellik sebebiyle hemen reaksiyon gösterir

DUYARLANMA NASIL OLUŞUR?

Duyarlanma bağışıklık sisteminin antijenle temas etmesi, onu belleğine alması ve ona karşı özel antikorları üretmesidir Daha sonraki karşılaşmada bağışıklık sistemi antijeni kolaylıkla tanıyacak ve hemen reaksiyon gösterecektir bir allerjene karşı duyarlanma için gerekli olan süre kişiden kişiye değişir

ATOPİ NEDİR?

"Allerjik bir bünyeye sahip olmak" demektirBu durum kalıtsaldırBaşlıca üç çeşit atopik hastalık vardır:

· Atopik dermatit (egzema)

· Allerjik rinit

· Allerjik astma

Allerjik rinit çoğunlukla göz allerjisi (konjunktivit) ile birlikte olabilir Atopik kişiler genetik olarak İgE tipi antikorlar üretme eğilimindedir Bu İgE antikorları da çevrede bulunan ve normalde zararsız olan allerjenlerle (polenler, ev tozları vb) etkileşime girerek allerjik reaksiyonu başlatır

Kalıtım allerjiyi nasıl etkiler? Bir çocuk eğer bir ebeveyni allerjikse %30 allerjik olma riski taşır Eğer her iki ebeveyni de allerjikse allerji gelişme riski %60 dır Bununla birlikte allerjiler ikinci nesilde görülmeyebilir

UzmDrCengiz Kırmaz* tarafından hazırlanmıştır *(Ege Universitesi Tıp Fakültesi Iç Hastalıkları ABD Immunoloji Bilimdalı)

SOLUNUMSAL ALLERJENLER

EV TOZLARI: Ev tozlarının miktarı evin yerine, bulunduğu yerin iklimine, deniz seviyesinden yüksekliğine göre büyük oranda değişirEvden eve (bir çiftlik evi ile apartman dairesi aynı değildir) veya bir evin farklı odalarında da değişkenlik gösterebilir(banyo ile yatak odası bir değildir)Fakat değişmeyen bir şey vardır ki ev tozları bir allerjen deposudurEv tozları içinde allerjiye sebep olan etken mite (akar) dediğimiz ev tozu böceğidir

Mite (Akar) lar:Akarlar küçük örümcek benzeri canlılardır ve gözle görülemezler Ortalama 03 mm uzunluğundadırlarEv tozları içinde yaşayan ve solunum yolu allerjileine neden olan iki önemli akar türü vardırDermatophagoides pteronysinnus ve Dermatophagoides farinea bunların latince adlarıdırAkarlar insanların deri döküntüleri ile beslenirlerBaşlıca yatak içinde (yastıklar,yatak,yorgan vs) yaşarlar, çünkü deri döküntülerinin en çok bulunduğu yer buralarıdırDepo, silo gibi yerlerde de yoğun olarak bulunurlarAkarların dışkılarıda allerjiktir Yataklardan alınan bir gram tozda 2000 ile 15000 arasında akar bulunabilir Ev tozu akarlarına karşı olan allerji; astma ve rinit, nadirende konjonktivite yol açar Yakınmalar özellikle uykudan uyanınca başlar Belirtiler yıl boyu sürer ancak sonbahar ve kışın kötüleşme gösterebilir

POLENLER: Polen bitkilerin erkek tohumudurBitki türlerine bağlı olarak çok farklı şekilleri olan ince taneciklerden meydana gelirOrtalama boyutu 005 mm'dirBu da çıplak gözle görülemeyeceği anlamına gelirPolen tanecikleri birçok allerjik protein içerirlerBu taneciklerin küçük ve ince olanları rüzgar yolu ile dağılırlar(anemophilus polenler), daha büyük olanları ise böceklerle taşınırlar(entemophilus polenler) Rüzgarla dağılan polenler daha allerjeniktirler ve geniş alana yayılabilirlerBu nedenle bu polenlere karşı allerjisi olan kişilerin çevrelerinde bitkiler olmadığı halde şikayetleri ortaya çıkabilir

Böceklerle dağılan polenler parlak renkli ve güzel kokulu (böcekleri cezbetmek için) çiçekleri olan bitkiler tarafından küçük miktarlarda üretilirlerDağılım yolu sebebiyle atmosferde bulunmazlar ve küçük miktarda üretildiklerinden bu polenlere karşı az sayıda insan allerjiktirPolen allerjisine yol açan başlıca üç bitki ailesi vardırBunlar çayır otları, ağaçlar, yabani otlardırAllerji hastaları havadaki polen konsantrasyonunun belli bir düzeyi geçmesinden sonra allerjik belirtiler gösterirlerBu polen konsantrasyonu türlere göre değişmekle beraber havada her metreküp te 10-20 tanecik olarak hesaplanmıştır

Ağaçlar Ocak-Mayıs arası, çayır otları Mayıs-Temmuz arası, yabani otlar Temmuz-Ekim arası polen verirler Polenlere karşı olan allerji allerjik rinit, allerjik konjunktivit, allerjik astma ve akut ürtiker şeklinde ortaya çıkabilirYakınmalar sadece yılın belli zamanlarında olur ve diğer aylarda kişi tümü ile sağlıklıdır

KÜF MANTARLARI:

Küf mantarları gözle görülmeyen allerjik etkisi olan sporlar üretirlerRenkleri türden türe değişirEv dışında (çürüyen bitkiler üzerinde veya havada) bulunabilecekleri gibi ev içinde (evin güneş görmeyen nemli yerlerinde) de bulunabilirlerPolenler gibi atmosferdeki spor sayısı hava koşullarına bağlıdırHavanın sıcak ve nemli olduğu zamanlarda, örneğin yazın sonlarına doğru ve erken sonbaharda en fazladır