Tartışma Hakkında Bilgi

TARTIŞMA

Bilgi, paylaşarak çoğalır Eğer ilk insandan bu yana insanlar düşüncelerini birbirleriyle paylaşmasalardı doğru, iyi ve güzeli bulamazlardı Bilimin ve teknolojinin gelişmesini de bu bilgi paylaşımına borçluyuz Bütün bunlar da tartışmayla olur Tartışma, bir nevi paylaşmadır Her şeyin zıttıyla var olduğunu düşünürsek, tartışmada her düşüncenin karşıtını alarak zenginleşir Tartışmayla analiz ve sentez yeteneğimizi geliştiririz Kısaca tartışma olmasaydı insanlık gelişmez, hayat tekdüze, renksiz ve tatsız olurdu

Bir sorunun tartışılarak çözülebileceğine inanıyoruz Bir konu enine boyuna tartışılarak artıları, eksileri ortaya konur Böylece bir uzlaşma sağlanabilir?Doğrular, düşüncelerin çarpışmasıyla ortaya çıkar? sözü, tartışmanın önemini ortaya koyan bir söz¬dür İnsanlar, farklı farklı düşüncelere sahiptir ?Akıl akıldan üstündür? derler atalarımız Buradan hareketle farklı fikirlerin ortaya konduğu tartışmalarda bizim bilmediğimiz veya farklı açıdan bakmadığımız fikirleri görme imkânı bulabiliriz Böylece paylaşılan bu fikirler bizleri doğruya ulaştırır

Tartışma, bir konu çevresinde lehte ve aleyhte karşılıklı düşünceleri ortaya koyma, problemlere cevap ve çözüm bulma; gerçek, doğru, iyi ve güzel olanı birlikte aramaktır (Doğru, iyi ve güzelin zamana bağlı olduğunu unutmamak gerekir)
Tartışmada; karşılıklı saygı ve hoşgörü, nazik, toleranslı, sabırlı olma; konuşma kurallarına, verilen zamana ve sıraya uyma amaca ulaşmada yararlıdır

Tartışmada bir konuda edinilmiş peşin hükümlerin, önceden alınmış kesin kararların, bilineni farklı cümlelerle devamlı tekrar etmenin, konu dışına çıkmanın tartışmaya yarar sağlamayacağı açıktır

Tartışmayı yöneten bir başkana ihtiyaç vardır Başkanın; konuyu ortaya koyup sınırlaması; konuşmacıların konu dışına çıkmalarını, konuyla ilgisiz ve gereksiz konuşmalarını engellemesi, konuşmacıların birbirini suçlamaya yönelik konuşmalarına izin vermemesi, tartışmanın kurallarına uygun yürütülmesini ve bir sonuca ulaştırılmasını, bu sonucun da bir rapor haline getirilmesini sağlaması gerekir

Bazı tartışmaların sonuçları yalnızca basın aracılığıyla duyurulur; bazıları ise basına ve halka açık olur Dinleyicilerin huzurunda, dinleyiciler için gerçekleştirilen bu tartışmalarda konuşmacılar tartışma konusundaki bilgi, birikim, görgü, düşünce ve kanaatlerini halka iletirler; onları bilgilendirmeyi, yönlendirmeyi amaçlarlar Bu tip tartışmalarda kamuoyu yaratma endişesi konuşmacı-dinleyici ilişkisini belirleyen önemli faktördürTartışmalar düzenleniş amaçlarına, hedef dinleyici kitlesinin zevk, kültür ve anlayışına göre değişik nitelikler kazanır

Tartışmalarda dil, gönderme ve anlatım işleviyle kullanılır Burada dilin çift işlevliliğinden söz edebiliriz Mesela ?Açık oturum, bal rengi, ipek böceği, karış karış, ruh bilimi, un helvası, yaban gülü Bunların her biri birer birleşik kelimedir Birleşik kelime, çünkü iki söz bir araya geliyor ve tek bir kavrama karşılık olu¬yor Ama bu tek kavramı oluşturan sözlerden her biri kendi anlamını koruyor Bunlar ayrı yazmakla bir ke¬lime olma özelliğini yitirmez? cümleleri dilin gönderme işlevi olan cümlelerdir
?Teşekkür ederim Sayın Başkan Burada oturan hocalarımızın hepsi bizden oldukça büyük ve bazıları şahsen hocam oldular Bu yüzden incitici veya kıncı şeyler söylemem tabi ki beklenemez? Cümlelerinde ise dil, anlatım işleviyle kullanılmıştır

TARTIŞMA ÇEŞİTLERİ

MÜNAZARA

Birer cümle halinde ifade edilen bir tezle antitezin, iki grup arasında bir hakem heyeti (jüri) huzurunda tartışıldığı konuşmalara münazara denir Tartışmalarda yarışma kaygısı olmadığı halde, münazaralar birer fikir ve söz yarışmasıdır
Tartışmalar için geçerli olan kurallar, münazaralar için de geçerlidir

Bir başkan yönetiminde, jüri önünde yapılan münazarada gruplardaki konuşmacı sayısı bir ile dört arasında değişebilir Her grup kendi grup sözcüsünü (veya başkanını) önceden belirler Münazaranın uygulanış şekilleri arasında küçük farklılıklar olmakla birlikte grup sözcüleri sırasıyla gruptaki arkadaşları tanıtırlar ve konuyu hangi yönlerden ele alacaklarını belirtirler Daha sonra grup üyeleri konuşmalarını yapar Son olarak sözcüler savunmalarını yaparak münazarayı bitirirler Jüri, konuşmacıların hazırlıklarını, savunmalarını ve konuşmadaki başarılarını göz önünde bulundurarak bir değerlendirme yapar ve galip tarafı belirler Münazaralar genellikle sınıf ortamında yapılan tartışmalardır

BiLGi ŞÖLENi ( SEMPOZYUM)

Bir konunun çeşitli yönleri üzerinde, aynı oturumda, konunun uzmanı değişik kimseler tarafından (ço¬ğunlukla akademik konularda) yapılan seri konuşmalara bilgi şöleni (sempozyum) denir

Bilgi şöleni, diğer konuşma türlerine göre daha ilmi ve ciddi bir sohbet havası içinde geçer Konuşmacılar, konuyu kendi ilgi alanları açısından ele alırlar Mesela, Yunus Emre konulu bir bilgi şöleninde konuş¬macılardan biri onun yaşadığı dönemdeki siyasi gelişmeleri ele alırken; bir başkası Yunus Emre?nin şiirle¬rindeki insan sevgisinden bahsedebilir
Bilgi şöleninde amaç, konuyu tartışmak değil, uzmanları tarafından olumlu ve olumsuz yönleriyle değer¬lendirilerek konuya bir çözüm üretmektir Konuşmaların sonunda oturum başkanı, konuyu özetler ve çıkan sonucu dinleyicilere aktarır

Bilgi şölenini, oturum başkanı yönetir Konuşmacı üyelerin sayısı üç ile altı arasında değişebilir
Üyele¬rin konuşma süreleri genellikle beş dakikadan az, yirmi dakikadan çok olmaz Bilgi şöleni, konunun önemi¬ne ve uzunluğuna göre oturumlar halinde, ayrı salonlarda birkaç gün boyunca da sürebilir Bu nitelikteki ko¬nuşmalar genellikle akademik konularda olur

AÇIK OTURUM

Geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konunun, uzmanlarınca bir başkan yönetiminde dinleyici grubu önünde tartışıldığı konuşmalara açık oturum denir Açık oturum, büyük bir salonda dinleyiciler önünde ya¬pılabileceği gibi stüdyoya davet edilen dinleyiciler önünde veya dinleyici grubu olmadan da radyoda ya da televizyonda yapılabilir

Konuşmacı sayısının üç veya beş kişi olarak tespit edildiği açık oturumlarda başkan önce konuyu açık¬lar, sonra konuşmacıları tanıtır ve sırayla söz verir Başkanın konu hakkında bilgi sahibi olması gerekir Başkan, sırasıyla ve dönüşümlü olarak konuşmacılara sorular yöneltir, gerektiğinde kısa bir değerlendirme yapar Tartışma boyunca tarafsız olmak, konuşmacılara verilen süreyi dengeli bir şekilde ayarlamak, tartış¬ma kurallarının dışına çıkılmasını engellemek başkanın görevleri arasındadır
Açık oturumun süresi konuya göre ayarlanmalıdır

PANEL

Toplumu ilgilendiren bir konunun dinleyiciler önünde, sohbet havası içinde, uzmanları tarafından tartı¬şıldığı konuşmalara panel denir Açık oturum ile panel özellikleri yönüyle birbirlerine çok benzerler Hatta bazı kitaplarda panel ile açık oturum aynı konuşma türü olarak verilir Arada sadece üslup farkı vardır

Panelde amaç, bir konuda karara varmaktan ziyade sorunu çeşitli yönleriyle aydınlatmak, farklı görüşlerle farklı anlayışları ortaya koymaktır

Panelde de bir başkan bulunur Konuşmacı sayısı 3 ile 6 arasında değişebilir Konuşmacılar, uzmanı oldukları konunun ayrı birer yönünü ele alırlar Konuşmalar, açık oturumda olduğu gibi başkanın verdiği sı¬raya ve süreye göre yapılır

Panelin sonunda, dinleyiciler panel üyelerine soru sorabilirler Tartışma dinleyicilere de geçerse o za¬man tartışma, forum şekline dönüşür

FORUM

Bir başkanın yönetiminde, toplumu ilgilendiren bir konuda, farklı gruplardan oluşan dinleyicilerin söz sı¬rası alarak konuşma kuralları içerisinde yaptıkları tartışmalara forum denir
Forum, panelin devamında yapılacaksa başkan, panelin süresini bir saat; forumun süresini de yarım sa¬at olarak sınırlayabilir Bu durumda, panelden sonra forum yapılacağı konuşmalara başlanmadan duyurul¬malıdır

Forum, toplu tartışmaların başlı başına bir çeşidi sayılmamakla birlikte, dinleyicilerin konu üzerinde da¬ha aktif ve farklı bakış açılarıyla düşünmelerini sağlar Foruma davet edilen uzmanların görüşlerine de mü¬racaat edilerek ortaya çıkabilecek yanlış anlayışların önüne geçilir

Esasen forumda amaç belli kararlara varmak değil, konuyu değişik anlayışlarla, farklı boyutlarıyla orta¬ya koymaktır

Forumda söz alan dinleyiciler, konuyla ilgisi olmayan özel sorunlarına değinmemelidir

Sorular kısa, açık ve net olmalı, tartışma saygı kuralları içerisinde, kıncılıktan uzak, samimi bir hava içe¬risinde yapılmalı, tartışmadan beklenen amaca yardımcı olunmalıdır

- Münazara birer cümle halinde ifade edilen bir tezle antitezin, iki grup arasında bir hakem heyeti (jüri), huzurunda tartışıldığı konuşmalarken; bilgi şöleni (sempozyum) bir konunun çeşitli yönleri üzerinde, aynı oturumda, konunun uzmanı değişik kimseler tarafından (çoğunlukla akademik konularda) yapılan seri ko¬nuşmalardır Açık oturum geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konunun, uzmanlarınca bir başkan yönetimin¬de dinleyici grubu önünde tartışıldığı konuşmalardır Forum ise bir başkanın yönetiminde, toplumu ilgilen¬diren bir konuda, farklı gruplardan oluşan dinleyicilerin söz sırası alarak konuşma kuralları içerisinde yap¬tıkları tartışmalardır Görülüyor ki münazara bir fikir yarışmasıdır Diğer tartışmalarda böyle bir durum söz konusu değildir Tartışmalar dinleyici önünde yapılırken dinleyicilerin de aynı zamanda tartışanların aynı kimseler olduğu tartışma olan forumlar bu yönüyle diğer tartışmalardan ayrılırlar

- Tartışmanın hiçbir adabına uymadan yapılan ağız kavgasına, çekişmeye münakaşa denir Tartışma ise bir grubu (veya çoğunluğu) ilgilendiren, daha önceden belirlenen bir konu hakkında farklı düşünceleri olan kişilerin konuyla ilgili görüşlerini açıklamak, konuyu (veya sorunu) çözmek, muhatabın zayıf yönlerini ara¬mak amacıyla bir araya gelerek yaptıkları karşılıklı konuşmaya denir Louis D Brandeis, ?Her münakaşa¬nın temelinde birisinin cahilliği yatar?demiştir

- Hemen bütün tartışmalarda oturum başkanı ve üyeler vardır Bilgi şöleni, diğer konuşma türlerine göre daha ilmi ve ciddi bir sohbet havası içinde geçer Bilgi şöleninden amaç, konuyu tartışmak değil, uzmanları tarafından olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirilen konuya bir çözüm üretmektir Bu yönüyle bilgi şöleni, diğer tartışma türlerinden ayrılır Açık oturum ile panel, toplumu ilgilendiren bir konunun dinleyiciler önünde, sohbet havası içinde, uzmanları tarafından tartışıldığı konuşmalar olduğundan birbirlerine çok benzerler Panelin sonun¬da, dinleyicilerin panel üyelerine soru sorması ve dinleyicilerin de tartışmaya katılması tartışmanın forum şekline dönüşmesine neden olur Bu nedenle panellerin forumla iç içeliği söz konusudur

- Açık oturum, panel, bilgi şöleni, forum gibi tartışmalar dinleyicilerin huzurunda dinleyiciler için gerçekleştirilmektedir Bu tartışmalarda konuşmacıların tartışma konusundaki bilgi, birikim, görgü, düşünce ve kanaatlerini halka iletip onları bilgilendirmeleri ve yönlendirmeleri amaçlanır Bu tip tartışmalarda kamuoyu yaratma endişesi konuşmacı-dinleyici ilişkisini belirleyen en önemli faktördür