Anne-Baba Tutumu İle Kötü Alışkanlıklar Arasındaki İlişki

Anne-baba tutumu
Anne-baba çocuk kötü alışkanlıklar
kötü alışkanlıklar- çocuk

Birey, gelişim süreci içinde ortalama 15 yaş civarında bağımlılıktan kurtulup, bağımsız birey olma;
Çocukluktan çıkıp yetişkin döneme geçme eğilimi gösterir Bu dönemde, bireylerde toplumsal
kimliğini kazanma, yetişkin insan gibi olma ve toplumda rol alma arzusu çok fazladır Ailelerinin
kendilerini çocuk olarak görme eğiliminden rahatsız olurlar Ailenin, gencin bağımsızlaşma
eğilimlerine karşı tutumunda değişiklik olmazsa, bireyde büyüdüğünü ispatlama veya çocuk gibi
davranılmasına tepki olarak sigara kullanma davranışı görülebilir Bu yolun seçilmesinin sebeplerinden
biri, sigaranın yetişkin davranışı olarak sunulmasıdırGençlerin sigaraya başlamalarının bir başka
nedeni de, sigara kullanımını otoriteye başkaldırı sembolü olarak algılamalarıdır (14) Anne babalarını
otoriter olarak algılayan gençlerin, demokrat olarak algılayanlara göre daha çok sigara kullandığı
bildirilmektedir Yüksek benlik saygısının da kişileri kötü alışkanlıklardan koruyucu özelliği
bulunmaktadır Sigara kullanma davranışında ailenin rolü iyi bilinmektedir Anne baba veya
kardeşleri sigara içen bireylerin anne baba veya kardeşleri sigara içmeyen bireylere oranla daha çok
sigara kullandıkları bildirilmektedir Bir çalışmada bu oranın dört misline kadar çıktığı
bulunmuştur Kişilik gelişiminin erken yaşta başlaması, bu dönemde kazanılan bir takım davranış
kalıpları, bireyin ilerdeki alışkanlıklarını doğrudan etkiler Bu durum, sigara kullanma davranışında
ailenin önemini daha da artırmaktadır Gençlerde, sigara içen ebeveyn ya da kardeşe karşı duyulan
hayranlık hissi sonucunda gelişen özdeşleştirme (identifikasyonla) sigara kullanma davranışı
görülebilir Başlangıçta ister merak, ister benzeşme, ister başkaldırı sembolü olarak görülüp
başlanılan sigara, birkaç yıl içinde kullananların %50’sinde bağımlılık yapar
Hansen ve ark, ile Sieber ve angst gençler arasında sigara, içki ve marihuana
kullanımında aile ve akran etkileri üzerine yaptıkları çalışmada, sigara,alkol ve marihuana
kullanımının tek bir olgu gibi alınması gerektiğini ve ard arda gelen davranışlar olduğu bulmuştur
Çocuğun erken gençlikte alkol, sigara, madde kullanıp kullanmaması ile annenin (tam gün-yarım gün)
çalışması ilişki bulunmamıştır Anne-babanın her ikisinin ya da herhangi birinin eksik olmasının
ise, kötü alışkanlıklara meyil oluşturduğu gösterilmiştir
Hops ve ark, anne ve babanın alkol ve sigara kullanmasının çocukların alkol ve sigara
kullanması üzerinde etkili olduğunu gösterdiler Green ve ark, bu sonucu destekleyen sonuçlara
ulaştılar Boşanmış ailelerden anne yanında kalan batı İskoçyalı 967 genç ve anneleri ile yapılan
çalışmada, gençlerin anneleriyle birlikte kalmalarının sigara alışkanlığına meyil oluşturmadığı
bulunmuştur Reimers ve ark, İngiltere’de yaptıkları bir çalışmada ise anne-baba tutumunun
sigarayı denemede değil de sürdürmede etkili olduğunu buldular
Britanya’da yapılan bir çalışmada ise, ortaokuldaki sigara kullananların erkeklerin, akran baskısından
ve anne babanın sigara konusundaki kontrolünden etkilendikleri gösterildi Bir diğer çalışmada,
bozuk akran ilişkisinin, kullanımı artırıcı etki yaptığı ve çocuğun sigara kullanımında asıl belirleyicinin
babanın tavrı olduğu bulunmuştur
Cohen ve ark, sigara içme ve ebeveyn davranışları arasındaki ilişkiyi araştırmış, sigara ve
alkol kullanan çocukların anne-babalarının, çocuklarına daha fazla vakit ayırıp, iletişimlerini
artırmaları sonucunda, bu çocukların son bir ay içinde içki ve sigara kullanma düzeylerinin düştüğünü
bulmuşlardır Aynı araştırmacılar, yakın aile ilişkilerinin çocuğun madde kullanan arkadaşlardan
kaçınmasında etkili olduğunu; yıkıcı tutumların ise, gençlerde son ayda alkol kullanımını yaklaşık 2
katına, sigara kullanımını ise yaklaşık 4 katına çıkardığını buldular Zayıf ebeveyn gözetimi,
bozuk akran ilişkisi ve kolay elde edilebilir olma özelliğinin sigara alkol ve uyuşturucu kullanımı için
risk oluşturduğu bildirilmektedir
Sonuç olarak, anne-baba tutumu, kötü alışkanlıklara başlamada, sürdürmede ve sonlandırmada
özellikle ergenlik döneminde belirleyici rol oynamaktadırÖnleme programlarında birey ailesi ile
beraber değerlendilirip ailenin tamamı hedef alınmalı,özellikle yatılı okullarda ebeveyn yerini
tutan öğretmen ve okul personeli eğitim programlarına dahil edilmeli, görsel ve yazılı medyada sigara
kullanmada model olabilecek özendirmelere yer verilmemeli, örnek alınan toplum önderlerinin,
özendirici tarzda toplum önünde sigara kullanmaları önlenmelidir Anne-babalar, otoriter-ilgisiz,
sevgilerini şarta bağlayıcı, çocuklarına boyun eğici tutumları ile yatkınlaştırıcı olabilecekleri gibi
davranışlarında tutarlı, sevecen, kabul edici,çocukların düşüncelerine değer veren tutumları ile sigara
kullanımının başlamasında ve bırakılmasında çok önemli bir yere sahiptirler