11-29-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Levha Hareketlerinin Etkileri
levha hareketleri nedir - levha hareketleri nelerdir - levha hareketleri ve sonuçları - levha hareketleri sonucu oluşan yeryüzü şekilleri - levha hareketleri sonucunda meydana gelen olaylar - levha hareketleri etkileri
Levhaların bu milyonlarca yıldır suren hareketlerini fark etmemiz olası değil demiştik Yerkurede bu hareketlilik nedeniyle oluşan değişimi yerbilimcilerin çalışmaları sayesinde
görebiliyoruz Ancak, yerinde duramayan magmanın ve yer değişitirmekten hoşlanan levhaların bu hareketliliği kimi doğa olaylarıyla da kendini belli edebiliyor Yeni okyanuslar, yanardağlar, volkanik adalar, okyanus çukurları, sıradağlar ve depremler bu hareketlerin sonuçlarından
Levhaların hareketleriyle yerkabuğunun kimi yerlerinde özellikle levha sınırlarında buyuk gerilme, sıkışma ya da bukulmeler görulur Bu basınç, kabukta kırılmalara yol
açar Fay adı verilen bu kırıklar, depremlere neden olurlar Depremler, kabukta oluşan gerilmenin zamanla birikerek, sonunda kaya kutlesinin zayıf bir noktasından kırılması
yla yeni bir fay oluşumuna ya da var olan fayın kaymasına bağlı olarak meydana gelir
Birikmiş olan basınç ya da gerilme, bu kırılma ya da kaymayla bir anda boşalır ve buyuk bir enerji açığa çıkar işte,bu enerjinin çevredeki kaya kutlelerinde oluşturduğu
titreşim ve sarsıntı da depremi yaratır Kırılmanın ya da kaymanın başladığı noktaya “depremin
odağı”, odak noktasının tam ustune denk gelen yeryuzundeki noktayaysa “depremin merkezi” ya da “merkez ussu” deniyor Kırılma ya da kayma, odaktan başlayarak
fay duzlemi boyunca ilerler Ulkemizde görulen depremler, Kuzey Anadolu Fayı
(KAF) ve Doğu Anadolu Fayı (DAF) gibi iki buyuk fayın hareketi sonucu oluşuyor Bu fay hareketlerinin doğurduğu bir başka sonuç da “tsunami” Deprem, yanardağ patlaması ya da toprak kayması gibi yer hareketlerinin deniz tabanında meydana getirdiği alçalma ya da yukselme
nedeniyle oluşan dev deniz dalgalarına tsunami deniyor Tsunami dalgaları, saatte 950 km’ye varan çok yuksek hızlarda ilerlerler Bu tur dalgalar, genellikle okyanuslarda görulur ve kıyıya yaklaştıkça hızları duşerken yukseklikleri artar Sığ sulardaki bir tsunami dalgasının yuksekliği 30 m’den fazla olabilir Bazen de manto tabakasının derinliklerinde, çekirdekle sı-
nır bölgede, çevrelerinden daha sıcak bölgeler oluşur Bu “sıcak nokta”lardan kabuğa doğru “sorguç” adı verilen buyuk magma sutunları yukselir ve kabuktan dışarı sızar Okyanus tabanı, bu sabit sıcak noktalar uzerinde ilerledikçe,magmanın deniz tabanından yukselmesiyle birbiri peşi
sıra yuzeye çıkan volkanik adalar ortaya çıkar PasifikOkyanusu’ndaki Hawaii Adaları, buna guzel bir örnek Görduğunuz gibi, deprem, yanardağ patlaması, tsunami ve birçok başka doğa olayının bilimsel bir açıklaması var Her şey, akışkan haldeki magmanın, surekli yer değiştiren
ve çeşitli yerlerinden kırılan taşkurenin marifeti diyebiliriz
|
|
|