Santurun Dedesi Azeri Sınırında Bulundu

İran'da yapılan arkeolojik kazılarda kablumbağa kabuğundan bir müzik aleti bulundu Önceki örneklerden farklı 3 bin yıllık mızraplı alet, göçebe kültürüyle ilgili önemli bilgiler veriyor



NTV Tarih dergisinin Mart 2011 tarihli 26 Saşısında yer alan Farshid Iravani Ghadim imzalı habere göre, Önasya'nın en eski müzik aletlerinden biri Kuzeybatı İran'ın Azerbaycan ile sınır bölgesindeki Caferabad köyü yakınlarında yer alan bir kurganda bulundu Santur enstrümanın dedesi denibilecek kaplumbağa kabuğundan yapılmış
Genellikle yüzey toprağı seviyesinin 1-2 metre altına hediyelerle birlikte gömülen bireylerin üzerine yığılan toprakla belirgenleştirilen ortalama 30-40 m çapında ve 1-2 m yükseliğindeki kurganların Avrasya coğrafyasına özgü bir mezar türü olduğu ve özellikle göçebe halkların ölü gömme geleneklerini yansıtmaları açısından çok önemli olduğu hatırlatılan haberde kurganlara gömülmüş bireylerle birlikte ele geçen buluntular, aslında göçebe oldukları için kullandıkları eşyaları ve dolayısıyla yaşam tarzlarını pek bilemediğimiz bu insanlar hakkında önemli bilgiler vermekte olduğu belirtiliyon

2010'un Kasım ve Aralık aylarında Farshid Iravani Ghadim başkanlığında gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda toplam sekiz kurganda çalışıldığı belirtilirken en ilginç bulgunun söz konusu müzik aleti olduğuna dikkat çekiliyor
Dergide konuyla ilgili bilgiler şöyle ifade ediliyor:



VIII numaralı kurganda bir kaplumbağa kabuğu ile kemikten şekillendirilmiş bir mızraptan oluştuğu sanılan bir müzik aletine ait kalıntılar saptandı

Kullanıldığı dönemde kaplumbağa kabuğunun alt kısmına gerilmiş telleri olduğu tahmin edilen müzik aletinin, yuvarlak parmak tutamağına sahip kemik mızrapla çalındığı düşünülüyor

Kemik mızrabın, kaplumbağa kabuğunun içinde ele geçmiş olması her iki öğenin birbiriyle ilişkisine işaret ediyor

Usta bir işçiliğe sahip olan ve kullanımdan dolayı kenarlarının aşınmış olduğu gözlenen kaplumbağa kabuğu 18 cm uzunluğunda ve 15 cm genişliğinde Gerçekleştirilen arkeozoolojik incelemeler sonucunda Testudiniade sp ailesinden bir kaplumbağaya ait olduğu anlaşılan kabuk topraktan arındırılınca içinden 78 cm uzunluğunda kemik mızrap çıktı

İran kronolojisine göre Demir II dönemine (MÖ 1200-850) tarihlendi- rilen bu müzik aleti, Önasya betimleme sanatından bilinen telli çalgılardan mızraplı olması bakımından farklılık gösteriyor

Özellikle Mezopotamya ve Güney Anadoluda ele geçmiş kabartmalar üzerinde resmedilmiş bu çalgıların bugüne değin hiçbirinin arkeolojik kazılarda ele geçmediği düşünüldüğünde, VIII Kurgan müzik aletinin önemi kendiliğinden ortaya çıkıyor
(Haber 7)