Acaristan (Acara Özerk Cumhuriyeti) Ve Acaristan Tarihi

Acara Özerk Cumhuriyeti

Acara Özerk Cumhuriyeti (Gürcüce: აჭარა ; tam adı: აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა - Acaris Avtonomiuri Respublika), Gürcistan’ın güneybatı kesiminde yer alan özerk cumhuriyet Yönetim merkezi Batum’dur Türkiye’nin hemen kuzeydoğusunda Artvin ve Ardahan illeri sınırında yer alır Artvin'in Hopa ilçesinde bulunan Sarp Sınır Kapısı Batum’a açılır Bir süre Osmanlı İmparatorluğu yönetiminde kalmış olan Acara Özerk Cumhuriyeti, 1921'de Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla kurulmuş, Sovyetler Birliği'nin dağılıp Gürcistan'ın bağımsız olmasından sonra bugünkü adını almıştır Gürcistan'ın merkezi yönetimine tabi olan Acara Özerk Cumhuriyeti, Türkiye ile tarihi, dini ve kültürel yakınlığa sahiptir 1921 Kars Antlaşması metninde "Garantör" terimi geçmemekle birlikte 6 maddesine dayandırılarak, özerkliğinin Türkiye'nin garantörlüğünden bahsedilmektedir

Tarih

Antik çağlarda Acaristan, Kolhis ve Kartl-i’nin bir parçasıydı MÖ 5 yüzyılda Yunanlılar tarafından kolonileştirildi ve Batum (Batis) kenti de muhtemelen Yunanlı koloniciler tarafından kuruldu Bölge MÖ 2 yüzyılda Romalılar ve daha sonra Bizanslıların eline geçti
11 yüzyılda Selçuklular, 13 yüzyılda İlhanlılar tarafından işgal edilmesiyle bölge İslamlaşmaya başladı

Osmanlı dönemi

Osmanlı döneminde Acara-yı Ulya (Yukarı Acara) ve Acara-yı Süfla (Aşağı Acara) sancakları kuruldu Bu sancaklar Çıldır Eyaleti'ne bağlıydı Bu eyaletin merkezi de bazen Çıldır, bazen Ahıska (Ahaltsihe) idi
93 Harbi savaşı sırasında Acara halkının büyük bir bölümü Anadolu'nun çeşitli yerlerine göç etti Harpten sonra imzalanan Berlin Antlaşmasıyla Rusya İmapatorluğuna ilhak edilmiş ve Batum Oblastı kuruldu 1883 yılında Batum Oblastı ve Artvin Oblastı birleştirilerek Batum yönetim bölgesi oluşturuldu

I Dünya Savaşı

I Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından işgal edilmiş ve 3 Mart 1918 tarihli Brest-Litovsk Antlaşması’yla Osmanlı'nın toprağı oldu
Mondros Mütarekesi gereğince İngiltere tarafından geçici olarak işgal edilmiş ve Kurtuluş Savaşı döneminde Bolşeviklerin Gürcistan'a saldırı sırasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti Ordusu tarafından alınmıştır Birinci meclise Akif Bey (Sümer), Ahmet Fevzi Bey (Erdem), Hahutzade Ahmet Nuri Efendi, Ali Rıza Bey (Acara), İmamzade Edip Efendi (Dinç) olmak üzere beş Batum milletvekili seçilmiştir

Sovyetler ile Türkiye arasında

16 Şubat 1921'de Sovyetlerin Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti'ne saldırmasıyla Türkiye ile Gürcistan arasında müzakere başlamış ve 23 Şubat'ta Sovyetler Gürcistan'a savaş ilan edince 04:23'te Gürcistan hükûmeti Ardahan ve Artvin sancaklarının Türkiye'ye bırakıldığını bildirmiştir Ertesi gün 24 Şubat'ta Tiflis Kızıl Ordu tarafından işgal edilmiştir
Müzakerenin sonucu Türkiye Büyük Millet Meclisi Ordusuna bağlı birlikler 7 Mart'ta Ardahan ve Artvin'i, 10 Mart'ta Ahıska'yı almış ve 14 Mart'ta Batum ve Ahılkelek'e girmişlerdir Gürcüler Ahıska ve Ahılkelek'in Türkiye'ye verilmesine razı olmuş ancak Batum'u vermek istememiştir 16 Mart 1921'de Moskova Antlaşması imzalanarak Batum'un Sovyetlere bırakılması kararlaştırıldıysa bu haber cepheye ulaşmamıştır Bu arada 11 Kızıl Ordu Batum'a yaklaşmaktaydı
Gürcü ordusu Kızıl Ordu'nun saldırısına dayanamayarak son hattı olan Samatredi - Poti hattından geri çekilmiş ve ordunun büyük kısımı Bolşevikleşmiştir 17 Mart'ta Gürcü hükûmeti Batum'u terketmiştir Gürcü kurucu meclisi Batum'u terk etmeden önce şu kararı vermiş:
Batum'u Türklere terk etmektense Bolşeviklerede kalması daha iyidir Çünkü bir gün Sovyetler ortadan kalkacak, fakat bir kere Türk olan Batum daima Türk kalacaktır

17/18 Mart gecesi Gürcü hükûmeti Batum'u Türkiye'ye teslim ettikten sonra eski Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmetinin Gürcitan mümessili olan Albay Mehmet Kâzım Bey (Dirik) tarafından mutasarrıflık kurulmuştur
18 Mart'de Bolşeviklik ilan eden Batum'daki Gürcü Alay Komutanı Giorgi Mazniaşvili REFKOM idaresini kurmuş ve Batum'un Gürcülere bırakılmasını istemiştir Kâzım Bey reddedince kendisinin kaldığı vilayet konağına saldırmış ve iki kuvvet arasında çatışma yaşanmıştır Zor durumda kalan Türk birliklerin çoğu Çoruh'un gerisine çekilmiştir 19 Mart'ta Moskova Antlaşması cephe birliklerine ulaşmıştır Ancak 20 Mart'ta Gürcüler Samaya ve Barshane tabya ve kışlalarına saldırmış ve çarpışma alanına gelen Kızıl Ordu süvari alayı Türk birliklerinin bütün eşyalarını yağma ettikten sonra esir almıştır Türk askerleri 22 Mart'ta kadar tutuklu kalmışlardır
28 Mart'ta 11 Alay Borçka'ya çekildi, aynı gün Albay Kâzım Bey Batum'u bırakarak Trabzon'a gitmiş, 7 Alay Batum (Çoruh sol kıyısı)'dan Hopa'ya çekilmiştir Ahıska'daki 15 Süvari Alayı Zaruşat'a, 8 Alay Çıldır ve Çaksuyu'ya, Ahılkelek'teki 29 Alay ve 9 Tümen Süvari Bölüğü Gümrü yakınlarına çekilmiştir

Sovyetler sonrası

Sovyetler Birliği’nin çözülmesinden sonra Acara, 1991’de bağımsızlığını ilan eden Gürcistan’ın içinde kaldı Acara’nın bu tarihte başına geçerek otoriter bir yönetim kuran Aslan Abaşidze, bölgeyi Gürcistan’daki iç savaşın dışında tuttu Ancak Abaşidze, kişisel servet edinmek, insan haklarının ihlali, suç örgütlerine göz yummak gibi konularda suçlandı Eduard Şevardnadze’nin devlet başkanlığı boyunca Tiflis yönetiminin fiilen denetimi dışında kaldı ABD ve Soros destekli Karanfil veya Gül Devrimi olarak adlandırılan darbeyle 2004 yılında Şevarnadze’yi deviren Miheil Saakaşvili yönetimindeki muhalefet, Saakaşvili’nin devlet başkanı seçilmesinden sonra bu konuya da el attı Bu çerçevede uzun süren ve savaş eşiğine kadar gelen kriz yaşandı Rusya'yla yakın ilişkide olan Abaşidze, Kars Antlaşması'na atıfla garantör ülke olarak Türkiye'den de yardım istedi Türkiye sorunun barışçıl yollarla çözümünü desteklemekle birlikte, askeri müdahale durumunda Kars Antlaşmasına dayanabileceğini de belirtti Yapılan diplomatik görüşmeler sonucunda gerekli desteği bulamayan Abaşidze, Mayıs 2004’te ülkeyi terk edip Rusya’ya gitmek zorunda kaldı Abaşidze’nin devrilmesinden sonra, merkezi yönetim bölgenin özerkliğine müdahale ederek, özerk yönetimin birtakım yetkilerini kıstı, yönetimin belirlenmesinde değişikliğe gidildi

Yasama ve yönetim

Aslan Abaşidze’nin 2004'te devrilmesinden sonra Acara Özerk Cumhuriyeti’nin statüsü Gürcistan anayasasında yapılan değişikliklerle kısıtlandı Yeni statüye göre bölgesel yasama organı olan Yüksek Konsey (parlamento) 30 üyeden oluşur ve 5 yılda bir yenilenir Bölgesel hükümet olan Acara Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi'nin başkanı, Gürcistan devlet başkanı tarafından belirlenmektedir Devlet Başkanına bölgesel hükümeti ve parlamentoyu feshetme yetkisi de verilmiştir

Acaristan, 6 yönetim bölgesine ayrılmıştır:[*]Batum kenti[*]Keda ilçesi[*]Kobuleti ilçesi[*]Helvaçavuri ilçesi[*]Şuahevi ilçesi[*]Hulo ilçesi Coğrafya ve İklim

Acara, Karadeniz’in güneydoğu kıyısında yer alır Topraklarının büyük bölümü Küçük Kafkas Dağlarına yayılır Kuzeyde Guria, doğuda Samtshe-Cavaheti, güneyde Türkiye yer alır Acara büyük ölçüde dağlık bir bölgedir ve % 60’ı dağlarla kaplıdır Bu dağların en yüksek noktası 3000 m’yi aşar Bölgedeki dağların önemli kısmı Mesheti Dağlarının bir parçasıdır

İklim

Acara’da astropikal iklim egemendir Yönetim merkezi Batum’da ortalama sıcaklık 14 °C’dir En soğuk ay olan ocak ortalaması 6 °C olarak ölçülür En sıcak aylar olan temmuz ve ağustos ortalaması ise 22 °C olarak gerçekleşir Batum’da en düşük sıcaklık olarak -7 °C ve en yüksek sıcaklık olarak da 40 °C kaydedilmiştir

Ekonomi

Acara'nın çay, fındık, narenciye ve tütün yetiştirmek için iyi imkânları vardır Dağlık ve ormanlık bölgenin astropikal bir iklimi ve birçok kaplıcası vardır Tütün, çay, narenciye ve avokado önemli ürünler olup, çiftlik hayvanlarının besiciliğide ayrıca önemlidir Önemli sanayi dalları çay ambalajlama, tütün işlemeciliği, meyve ve balık konserveciliği, petrol rafineri ve gemi yapımı üzerine yoğunlaşmıştır
Bölgenin başkenti Batum; Gürcistan, Azerbaycan ve kara ile çevrili Ermenistan'ın mal nakliyesini yöneten önemli bir kapıdır Batum limanı, Kazakistan ve Türkmenistan'dan gelen petrolün taşınması için kullanılır Petrol rafinerisi, Supsa limanına boru yolu ile ulaşan ve oradan Batum'a demiryolu ile taşınan Azerbaycan'dan gelen Hazar petrolünü işler Acara'nın başkenti gemi yapımı ve üretimi hususunda önemlidir

Turizm

Acara, Gürcistan’ın turizm açısından gelişmiş başta gelen bölgelerinden biridir Kıyı turizmi ve plajları açısından başta gelen yerler, Kobuleti, Tsihisdziri, Çakvi, Mtsvane Kontshi, Mahincauri, Batum, Gonio, Kvariati ve Sarpi’dir Kintrişi ve Shalta vadileri ekoturizm açısından gelişmiştir Batum-Helvaçauri-Keda-Şuahevi-Zamleti-Shalta-Hihadziri-Thilvana ve Hihani turu, ekoturzmciler açısından ilgi çekicidir Bölgenin hayli zengin bir flora ve fauna hazinesi vardır Mahuntseti, Mirveti, Çiruhi gibi şelaleler doğa turizmine ayrı bir atmosfer katar Ayrıca dağcılar için Hino-Heknari-Zerabloseli-Çakvistavi ile Hihadziri-Thilvana-Goderdzi Geçidi turları düzenlenir Batum Botanik Bahçesi, dünyanın ender bitki türlerini barındırması açısından ilginç bir yerdir Acara, kale, köprü, kilise ve manastır kalıntıları açısından da görülmeye değer bir bölgedir

Nüfus

[IMG]http://www*******org/forum/attachmentphp?attachmentid=27294&d=1301734703[/IMG]
Batum kentinden bir görünüm

Acaristan’nın nüfusu 376016’dır Acaristan'ın yerli halkı (Acarlar), etnik olarak kendilerini Acar (Acari/Acareli/Acarlebi) olarak tanımlarAcara Özerk Cumhuriyeti’nin nüfusun büyük bölümü, Acaralılar olarak adlandırılan Müslüman Gürcülerden oluşur Günlük yaşamda Gürcüce'nin farklı bir lehçesini (Acarca- Acaruli) konuşurlar Bölgenin yukarı kesimlerinde, Türkiye sınırları yakınında Gürcücenin yanı sıra Türkçe de konuşan birkaç köy vardır Yazı ve eğitim resmi dili Gürcüce'dir Acaralılar, 1930’lardan bu yana Gürcülerden ayrı bir etnik kimliğe sahip topluluk sayılmamaktadır Bu tarihe değin ise ayrı bur topluluk olarak kayıtlara geçiriliyordu Bunun yanında yörede 30,000 kadar Laz yaşamaktadır[kaynak belirtilmeli] Bu nüfusun 2,000'i SarpKartveli olarak kayıt edilmektedirler köyünde ikamet etmektedir Oradaki Lazlar da nüfuslara
Acara Özerk Cumhuriyeti’nin toplam nüfusu 376016'dır 2002 sayımına göre bu nüfusun % 934’ü Gürcüler (Acarlar dahil), % 24’ü Ruslar, % 2,3’ü Ermeniler, % 0,6’sı Rumlar, % 0,4’ü Abhazlar, % 0,2’si Ukraynalılar ve % 0,2’si de diğer etnik gruplardan oluşur

Din

Acara Özerk Cumhuriyeti çokdinli bir yapıya sahiptir Gürcü ve Rus Ortodoks kiliselerinin yanı sıra camiler, sinagog ve Katolik kilisesi vardır
Acarlar 4 yüzyılda Romalılar aracılığıyla Hıristiyanlığı kabul ettiler Fatih Sultan Mehmet ve Yavuz Sultan Selim dönemlerinde Osmanlı'nın Kafkasya bölgesini fethiyle birlikte, 15 yüzyıldan itibaren halkın tamamına yakını, Sünniliğin Hanefi mezhebini benimsemiştir Halkın önemli bir bölümü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından bölgenin Rusya’nın eline geçmesinden sonra Anadolu’ya göç etmek zorunda kaldı Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra bağımsızlığını ilan eden Gürcistan'da özellikle gençler arasında devletin resmi olarak hristiyanlaştırmayı desteklediği bir süreç vardır Buna rağmen Acara'da çoğunluğu Khulo bölgesinde