Tarihten Bugüne Gelen Efsaneler

Gelin Kayası Efsanesi

Ordu'dan Çamalan Yaylasına doğru, kâh tepelerin eteklerinden dolanan, kâh derin vadilere yükseklerden bakarak uzanan yayla yolundan gelip - geçen bütün yolcular Gelin Kayalarına doğru bakışlarını çevirmekten kendilerini alamazlar Haramı Koyu'nden Melet Irmağı Vadisine doğru, bir bıçak gibi keskin ve dik sırtın üzerinde duran acayip şekilli taş yığınlarına Gelin Kayaları adı verilmektedir Buranın dayandığı efsane ise yıllar ötesinden günümüze kadar, her yayla yolcusunun kulağına üflenmiştir

Gelin Kayaları Efsanesini civarın yaşlıları söyle anlatıyorlar:

Melet Irmağına doğru inen sarp tepenin, ormanlarla örtülü yamacında çok fakir ve yaşlı biri varmış Melet, kenarındaki değirmenlere gidemeyen köylülerin zahralarını avlusundaki ufak dibek taşında öğütür, geçimini bu suretle sağlarmış Bazı rivayetlere göre bu öğütücü bir kişi tarafından döndürülebilen, çevre halkının "El Değirmeni" dediği cinsten bir taş değirmeni imiş Günün birinde, yaşlı değirmencinin kızını, uzaktan bir köyden bir gence istemişler Hayırlısı olsun, deyip evlendirmişler Çeyiz olarak, elinde, avcunda ne varsa kızına vermiş Düğüncüler, gelinin eşyalarını atlara yükleyip, oğlan, evine doğru yola çıkacakları zaman, gelin etrafı söyle bir süzmüş Avlunun bir kenarında duran babasının ekmek teknesine, kendini bugünlere getiren el değirmenine gözlerini dikmiş,

Kızının bu halini güren babası, yanına yaklaşmış:

- "Kızım, değirmen tası bizde kalsın"

diyecek olmuş Düğün alayının ileri gelenleri durumu kavramışlar

İçlerinden biri:

- Emmi veriver şu değirmen taşını kızınada, biz de yola düzülelim

Yaşlı baba:

- Olmaz, o bana lâzım

Onunla geride kalan çoluk çocuğumun nafakasını sağlayacağım, veremem, diyerek karşı koymuş

O sırada, yeni gelin :

- Babam benden bir taşı esirgiyor Ben de onsuz gelin gitmem Diyerek boynunu büküp, oturuvermiş kapının önüne

Düğüncüler yaşlı babanın geçimini nasıl sağladığını bilmediklerinden, bu değirmenin aile için ne derece kıymetli olduğunu kavrayamamışlar, işi, basit bir "gelin eşyası" bir taş olarak görmüşler, içlerinden biri:

- Hadi, emmi bu kadar da nekeslik etme Alt tarafı iki taş parçası bunun insan kızından bunları esirger mi? Bak, o da yurt-yuva sahibi oluyor Yolumuz uzun, bekletme bizi, diyerek, değirmen taşlarnı omuzlayıp, yanındaki hayvana yüklemişler Zavallı baba, bu durum karşısında ısrarın faydasızlığını anlayarak, boynunu bükmüş Kendisinin nekes tanınmasına mı, o yaşlı haliyle çoluk - çocuğuna değirmensiz nasıl bakacağına mı üzülsün? Kala kalmış, ortalıkta O sırada, önde davul - zurna, arkada at sırtında gelin; köylüler, eşya yüklü atlarla düğün alayı, dimdik sırta doğru yola koyulmuşlar Yaşlı gözlerle kafileyi izleyen babanın tâ yüreğinin derinliklerinden bir tel kopmuş sanki Derin bir ah çekli, aklıyla mı, gönlüyle mi, bilinmez seslenivermiş, davullu alayının ardından:

-Bir taşı bize çok görenleri Allah ne etsin Hepiniz taş olun taş

Ertesi gün, karşı tepelerden be geçeye bakanlar, Melet ırmağına doğru inen dik bir yamacın, bıçak gibi çıkıntılı bir kısmında, acayip şekilli kayalar görmüşler Daha düne kadar ormanlık olan bu yamaçta kayaların bulunuşundan ziyade, görünüşleri onların şaşkınlığa düşürmüş Çümkü, bu kayalar sanki bir kafilenin heykelleşmiş şekline benziyormuş Atıyla yaylısıyla, dzvullu - zurnalı bir gelin alayının tıpkısıymış Yılların yağmuru, karı ve fırtınalarına rağmen, bozulmayan şekilleriyle günümüzde dahi görenleri şaşkınlığa düşüren bu kayaların etrafı koyu bir yeşillikle çevrilmiştir Yılların yağmuru, karı ve fırtınalarına rağmen, bozulmayan bu kayaların etrafı koyu bir yeşillikle çevrilmiştir Bir tarihte yayla yolculuğum sırasında Gelin Kayaları Efsanesi'ni anlatan yaşlı yol arkadaşım, ayrıca şunları da ilâve etti

- Evlât, Gelin Kayaları, baba bedduası alan, ailesinin geçim kaynağını kurutan, taş ruhlu insanları bizlere göstermektedir

Uzun Kızlar Efsanesi

Yüzlerce yıl önce Mesudiye yöresinde üç Türkmen kardeş yaşarlarmış Bu kardeşler, kış mevsiminde Mesudiye yöresinin kuytu ve sıcak yerlerinde, yaz mevsiminde de yüksek yaylalarda yaşamlarını sürdürürlermiş Her üç kardeşin de sürülerce koyunları ve yüzlerce atları varmış

Karababa, Karaaslan ve Eriçok adındaki bu üç kardeş, canlı kelekti koyunları, yağız at sürüleriyle mutlu bir şekilde yaşayadururlarken, günlerden bir gün büyük bir düşman ordusu çıkagelmiş Onların bu mutlu yaşamları da sona ermiş Sona ermiş ama, Türkmenler hemen teslim olmamışlar Düşman ordularıyla aralarında denk olmayan ama yiğitçe bir mücadele başlamış Karababa ve Karaaslan adlı kardeşler, bulundukları mevkide yiğitçe mücadelelerinden sonra şehit düşmüşler

Üçüncü ve en kuvvetli kardeşin askeri daha çökmüş Onun için bu kardeşin bulunduğu tepeye "Eriçok Tepesi" denmiş Eriçok tepesi müstahkem bir kalenin bulunduğu, bir tarafı kayalık ve uçurum olan yüce bir tepedir Düşman, bu tepeyi de kuşatmış Tepenin üzerindeki kalenin önlerinde günlerce savaş olmuş Düşmanlar tepeyi savaşarak alamayınca beklemeye başlamışlar Kalede su ve yiyecek bitmiş Günün birinde kaledeki Türkmenler artık susuz kalamayacaklarını anlayınca Eriçok tepesi'nin yakınlarında bulunan Kübet çeşmesine su getirmeleri için 12 savaşçı ve iki yiğit kız göndermişler

Kızlar çeşmede suyu doldurmuşlar Savaşçılar da kendilerine saldıran düşmanlarla savaşmaya başlamışlar 12 savaşçı savaşadursun, kızlar Eriçok tepesine hızla tırmanıyorlarmış Ama düşman durur mu? 12 yiğidi şehit ettikten sonra kızların peşine düşmüşler iki yiğit Türkmen kızı, kaleye epeyce yaklaşmışlar Fakat düşman atlıları peşlerinden yetişmiş Düşmanın nefesini enselerinde duyan kızlarında başka çareleri kalmamış :

- Allah'ım demişler Bizi düşmana teslim etme! Yeri yar da yerin içine girelim Onların eline teslim olmaktansa ölmek daha iyidir

Yüce Tanrı onların bu masum isteklerini kırmamış Yer yarılmış ve onlar bağrına basmış Kızların öyle uzun, öyle güzel saçları varmış ki, saçlarının bir kısmı dışarıda kalmış

Uzun bir mücadeleden sonra Eriçok Tepesi düşmüş Yerin yarılıp yarılmadığını bilemeyiz ama, Uzun Kızların mezarları ve Eriçok Kalesi'nin önünde binlerce mezar, bugün bile durmaktadır O civarlar gezildiğinde insanoğlu ister istemez ürpermektedir Her üç tepede de, yani Eriçok, Karababa ve Karaaslan Tepelerinde bu mubarek zatların mezarları ziyaret edilmektedir

Asarkaya Efsanesi

Yıllarca önce bu köyde iki kardeş varmış Bu kardeşlerin kalabalık bir koyun sürüsü mevcutmuş Sürünün çobanları ise iki kardeşin çocukları olan Zedef ile Mehmet imiş İki kardeş koyunlarını köy dışında Gümüşlük denilen mevkide otlatıyorlarmış Bir gün Mehmet:

- Zedef, demiş, ben yorgunum, sen biraz odun yar, akşama ateşimiz bol olsun, Zedef baltayı alıp, odun yarmağa

başlamış

Zedefin odun yarışını seyreden Mehmet, birden heyecana kalkmış

-Zedef, sen erkek değil kızsındiye bağırmış

Yıllardan beri saklanan sırrın meydana çıktığını gören Zedef'in elindeki balta yere düşmüş Emmisi oğlu Mehmet'ten ve çok sevdiği sürüden ayrılacağını düşünerek, içi burkulmuş, titreyen sesiyle:

- Artık bir arada bulunmamız imkânsız Sana sağlık, bana selâmet, diyerek köyün yolunu tutmuş İki kardeş çocuğu bir daha müşterek bir durumda çobanlık yapamamışlar Ayrılık ikisine de çok ağır gelmiş

Kavalıyla başbaşa kalan Mehmet'in günleri hep üzüntülü geçiyormuş

-Ah, diyormuş Zedef'in odun yararken kız olduğunu anlamasaydım; ondan ayrılmasaydım Zedef ise, sırtında o güne kadar taşıdığı erkek elbiselerinden sıyrılmış, ev işlerine dalmış

Günün birinde uzak ellerden gelen eşkiyalar sürüyü basmışlar, köpeği öldürüp, Mehmet'in kollarını kayışla bağlıyarak, davarları önlerine katıp, yola koyulmuşlar

Bu halden büyük üzüntü duyan Mehmet, tek kurtuluş ümidini, kavalına bağlamış, eğer haramiler izin verirse, başına gelen felâketi kavalıyla Zedef'e duyurmaya çalışacak Ama bir düşüncesi var:

-Ya Zedef evde bulunmazsa?

Bu düşüncelerle kafası allak, bullak olan Mehmet, köyünün karşısındaki sırta varınca, baskıncılara yalvarır:

-Ağalar, köyümün karşısında son bir ayrılık kavalı çalmama izin verir, ne olur?der harami başı gözü yaşlı çobana acır:

-Haydi çal der

Mehmet bir kayanı dibine çöker, köyüne döner, kavalını üflemeye başlar

Artık kurtuluş ümidi sadece bundadır

Çoban Mehmet kavalıyla Zedef'e şunları söyler:

Haramiler bizi bastı, Ala köpek kanlar kustu,

Can kayışı kolum kesti, Emmim kızı Zedef sana kaldı medet

Dokuz kişi haramiler, bir Mehmet bunlara neyler,

Merhametsiz azgın şerre, Emmim kızı Zedef sana kaldı medet

Buralar viran olmasın, yuvayı baykuş almasın

Hasret mahşere kalmasın, Emmim kızı Zedef sana kaldı Medet

Gül fidanı gölgesinde gergef işlemekte olan Zedef, uzaklardan gelen kaval sesiyle felâket haberini duyunca, dişi kaplan gibi kükremiş:

-Sürü basıldı yetişin

Diye avazı çıktığı kadar haykırmaya başlar, köy ayaklanır Zedef başta olmak üzere, delikanlılar dört nala at koşturup, (Gümüşlü) başında eşkiyaya yetişirler Kanlı bir vuruşmadan sonra, haramileri yakalayıp bir kayadan aşağı atarlar

Bugün o kayanın adı (Asarkaya) diye anılır Köyün ismi de, sürüyü basan haramilerden dolayı (Harami) olarak kalır

Not: Bu efsane Sıtkı Çebi'nin henüz basılmamış "Ordu Efsaneleri" adlı kitabından alınmıştır
Asarkaya Efsanesi

Yıllarca önce bu köyde iki kardeş varmış Bu kardeşlerin kalabalık bir koyun sürüsü mevcutmuş Sürünün çobanları ise iki kardeşin çocukları olan Zedef ile Mehmet imiş İki kardeş koyunlarını köy dışında Gümüşlük denilen mevkide otlatıyorlarmış Bir gün Mehmet:

- Zedef, demiş, ben yorgunum, sen biraz odun yar, akşama ateşimiz bol olsun, Zedef baltayı alıp, odun yarmağa

başlamış

Zedefin odun yarışını seyreden Mehmet, birden heyecana kalkmış

-Zedef, sen erkek değil kızsındiye bağırmış

Yıllardan beri saklanan sırrın meydana çıktığını gören Zedef'in elindeki balta yere düşmüş Emmisi oğlu Mehmet'ten ve çok sevdiği sürüden ayrılacağını düşünerek, içi burkulmuş, titreyen sesiyle:

- Artık bir arada bulunmamız imkânsız Sana sağlık, bana selâmet, diyerek köyün yolunu tutmuş İki kardeş çocuğu bir daha müşterek bir durumda çobanlık yapamamışlar Ayrılık ikisine de çok ağır gelmiş

Kavalıyla başbaşa kalan Mehmet'in günleri hep üzüntülü geçiyormuş

-Ah, diyormuş Zedef'in odun yararken kız olduğunu anlamasaydım; ondan ayrılmasaydım Zedef ise, sırtında o güne kadar taşıdığı erkek elbiselerinden sıyrılmış, ev işlerine dalmış

Günün birinde uzak ellerden gelen eşkiyalar sürüyü basmışlar, köpeği öldürüp, Mehmet'in kollarını kayışla bağlıyarak, davarları önlerine katıp, yola koyulmuşlar

Bu halden büyük üzüntü duyan Mehmet, tek kurtuluş ümidini, kavalına bağlamış, eğer haramiler izin verirse, başına gelen felâketi kavalıyla Zedef'e duyurmaya çalışacak Ama bir düşüncesi var:

-Ya Zedef evde bulunmazsa?

Bu düşüncelerle kafası allak, bullak olan Mehmet, köyünün karşısındaki sırta varınca, baskıncılara yalvarır:

-Ağalar, köyümün karşısında son bir ayrılık kavalı çalmama izin verir, ne olur?der harami başı gözü yaşlı çobana acır:

-Haydi çal der

Mehmet bir kayanı dibine çöker, köyüne döner, kavalını üflemeye başlar

Artık kurtuluş ümidi sadece bundadır

Çoban Mehmet kavalıyla Zedef'e şunları söyler:

Haramiler bizi bastı, Ala köpek kanlar kustu,

Can kayışı kolum kesti, Emmim kızı Zedef sana kaldı medet

Dokuz kişi haramiler, bir Mehmet bunlara neyler,

Merhametsiz azgın şerre, Emmim kızı Zedef sana kaldı medet

Buralar viran olmasın, yuvayı baykuş almasın

Hasret mahşere kalmasın, Emmim kızı Zedef sana kaldı Medet

Gül fidanı gölgesinde gergef işlemekte olan Zedef, uzaklardan gelen kaval sesiyle felâket haberini duyunca, dişi kaplan gibi kükremiş:

-Sürü basıldı yetişin

Diye avazı çıktığı kadar haykırmaya başlar, köy ayaklanır Zedef başta olmak üzere, delikanlılar dört nala at koşturup, (Gümüşlü) başında eşkiyaya yetişirler Kanlı bir vuruşmadan sonra, haramileri yakalayıp bir kayadan aşağı atarlar

Bugün o kayanın adı (Asarkaya) diye anılır Köyün ismi de, sürüyü basan haramilerden dolayı (Harami) olarak kalır

Not: Bu efsane Sıtkı Çebi'nin henüz basılmamış "Ordu Efsaneleri" adlı kitabından alınmıştırAsarkaya Efsanesi

Yıllarca önce bu köyde iki kardeş varmış Bu kardeşlerin kalabalık bir koyun sürüsü mevcutmuş Sürünün çobanları ise iki kardeşin çocukları olan Zedef ile Mehmet imiş İki kardeş koyunlarını köy dışında Gümüşlük denilen mevkide otlatıyorlarmış Bir gün Mehmet:

- Zedef, demiş, ben yorgunum, sen biraz odun yar, akşama ateşimiz bol olsun, Zedef baltayı alıp, odun yarmağa

başlamış

Zedefin odun yarışını seyreden Mehmet, birden heyecana kalkmış

-Zedef, sen erkek değil kızsındiye bağırmış

Yıllardan beri saklanan sırrın meydana çıktığını gören Zedef'in elindeki balta yere düşmüş Emmisi oğlu Mehmet'ten ve çok sevdiği sürüden ayrılacağını düşünerek, içi burkulmuş, titreyen sesiyle:

- Artık bir arada bulunmamız imkânsız Sana sağlık, bana selâmet, diyerek köyün yolunu tutmuş İki kardeş çocuğu bir daha müşterek bir durumda çobanlık yapamamışlar Ayrılık ikisine de çok ağır gelmiş

Kavalıyla başbaşa kalan Mehmet'in günleri hep üzüntülü geçiyormuş

-Ah, diyormuş Zedef'in odun yararken kız olduğunu anlamasaydım; ondan ayrılmasaydım Zedef ise, sırtında o güne kadar taşıdığı erkek elbiselerinden sıyrılmış, ev işlerine dalmış

Günün birinde uzak ellerden gelen eşkiyalar sürüyü basmışlar, köpeği öldürüp, Mehmet'in kollarını kayışla bağlıyarak, davarları önlerine katıp, yola koyulmuşlar

Bu halden büyük üzüntü duyan Mehmet, tek kurtuluş ümidini, kavalına bağlamış, eğer haramiler izin verirse, başına gelen felâketi kavalıyla Zedef'e duyurmaya çalışacak Ama bir düşüncesi var:

-Ya Zedef evde bulunmazsa?

Bu düşüncelerle kafası allak, bullak olan Mehmet, köyünün karşısındaki sırta varınca, baskıncılara yalvarır:

-Ağalar, köyümün karşısında son bir ayrılık kavalı çalmama izin verir, ne olur?der harami başı gözü yaşlı çobana acır:

-Haydi çal der

Mehmet bir kayanı dibine çöker, köyüne döner, kavalını üflemeye başlar

Artık kurtuluş ümidi sadece bundadır

Çoban Mehmet kavalıyla Zedef'e şunları söyler:

Haramiler bizi bastı, Ala köpek kanlar kustu,

Can kayışı kolum kesti, Emmim kızı Zedef sana kaldı medet

Dokuz kişi haramiler, bir Mehmet bunlara neyler,

Merhametsiz azgın şerre, Emmim kızı Zedef sana kaldı medet

Buralar viran olmasın, yuvayı baykuş almasın

Hasret mahşere kalmasın, Emmim kızı Zedef sana kaldı Medet

Gül fidanı gölgesinde gergef işlemekte olan Zedef, uzaklardan gelen kaval sesiyle felâket haberini duyunca, dişi kaplan gibi kükremiş:

-Sürü basıldı yetişin

Diye avazı çıktığı kadar haykırmaya başlar, köy ayaklanır Zedef başta olmak üzere, delikanlılar dört nala at koşturup, (Gümüşlü) başında eşkiyaya yetişirler Kanlı bir vuruşmadan sonra, haramileri yakalayıp bir kayadan aşağı atarlar

Bugün o kayanın adı (Asarkaya) diye anılır Köyün ismi de, sürüyü basan haramilerden dolayı (Harami) olarak kalır

Not: Bu efsane Sıtkı Çebi'nin henüz basılmamış "Ordu Efsaneleri" adlı kitabından alınmıştır