Tarihten İlginc Olaylar..

Veba ve Kediler

Kediler İçin Kara Bir Gün
1300'lerde Avrupa

'Kara Ölüm' olarak bilinen veba salgını ilk olarak 1300'lerde Çin'de ortaya çıktı Kurbanların şikayetleri ağrılar, ateş ve bulantıyla başlıyordu İnsanların dirseklerinde ve kasıklarında mor kabarıklıklar oluşuyor ve kısa sürede yumurta büyüklüğüne ulaşıp sertleşiyordu Bu yumurtalar patladığında içinden pis kokulu siyah bir madde fışkırıyordu ancak bu rahatlama kurban için çok geç oluyordu Çünkü hasta beş gün içinde ölüyordu

Bunun bilinen bir tedavisi yoktu ve alınan hiçbir önlem işe yaramıyordu Seksen yıl içinde hastalık Çin nüfusunu üçte bir oranında azaltmıştı İyi işleyen ticaret yolları aracılığıyla da salgın batıya doğru, Hindistan ve Ortadoğu'ya ilerliyor, her gün binlerce insanın ölümüne neden oluyordu

Hastalığa neyin sebep olduğu bulunamıyordu 1347'de bozkır savaşçıları bir Ceneviz şehrini kuşatıp mancınıkla hastalıktan ölmüş cesetleri şehre fırlattılar Böylece şehrin çoğunluğu hastalığa yakalandı Bu cesetler toplanıp yakıldı ve ardından da gömüldü ancak hastalığın yayılması engellenemedi Şehir mahvolduğu için Cenevizliler Sicilya'ya geri döndü ve hastalığı orada da yaydılar Hastalık, yeni ve kendisiyle ilgili hiç bilgisi olmayan bir nüfusa yayılacaktı Sicilya üzerinden Avrupa ve Kuzey Amerika da hastalıkla tanıştı ve milyonlarca insan öldü

Bu salgına hastanın derisinin son aşamalarda koyu mor bir renge dönmesinden dolayı "Kara Ölüm" adı verildi Derinin bu renge dönüşmesi, soluma sorunları yüzünden kanda oksijenin azalmasından kaynaklanıyordu Hastalık bir kere bedene girdikten sonra o günün hiçbir tıp tekniği tedavi edemiyordu Kara ölüm şehirlerin tümünü darmadağın ederken Avrupa uygarlığının da paniğe kapılmasına yol açtı

Doktorlar salgını durdurmanın yollarını aradılar Hastalar evlerinde karantina altına alındılar ancak hastalık yine de bir orman yangını hızıyla yayıldı Birçok insan kara ölümün, Tanrının onlara günahkar yaşamları yüzünden gönderdiği bir ceza olduğuna inandı Tanrının öfkesini yatıştırmak için insanlar günah keçileri aramaya koyuldu

Bazı dindarlar Tanrının öfkesini kendi üzerlerine çekip insanları kurtarmak için kendilerini kırbaçladı Özellikle Brüksel ve Strasburg'da bazıları olanları Musevilerin varlığına bağladı

Bu panik döneminde binlerce insan öldü Salgının cadılar yüzünden ortaya çıktığı da söylendi Zararsız erkek ve kadınlar evlerinden alınıp hastalığın yayılmasını önleme amacıyla yakıldı Kedilerin ise parlayan gözleri ve geceleri dışarıda çok dolaşmaları yüzünden bu "cadıların" büyülü hayvanları olduğu düşünülüyordu Binlerce kedi katledildi

Aslında Avrupalılar kedileri öldürerek salgına karşı en birinci savunma hatlarını kaybetmiş oluyorlardı Çünkü veba salgını, öteki adıyla Yersinia Pesüs yaygın bir fare biti tarafından taşınıyordu Ortaçağda her yer fare doluydu Kanalizasyon ilkeldi Caddeler insan dışkısı, çöp ve ölü hayvan artıklarıyla doluydu Kara veba, hastalığı taşıyan bitlerin fareler yoluyla yayılması sonucu artmıştı

Cenevizlileri Avrupa'ya geri getiren gemide insanlarla birlikte karaya çıkan fareler hastalığı taşımışlardı Limanda yaşayan bir sürü kedi öldürülmemiş olsaydı fareleri yiyeceklerdi ve hastalık yayılmayacaktı Ancak bu kemirgenler kontrolsüz kaldı ve getirdikleri hastalığı korumasız binlerce eve yaydı

14 yüzyılda salgın hastalık Avrupa'da beş kez daha baş gösterdi Salgın sona erdiğinde nüfusun üçte birinden fazlası ölmüştü Kediler öldürülmemiş olsaydı ölüm oranı çok daha az olurdu

Topun Türklere Satılması

Tam Bir Şehirli Yaklaşımı
1453, Konstantinopol

Bir savaşta insan sadece kendi teknolojisinin durumunu değil, rakibinin de hangi yeni teknolojileri karşısına çıkarabileceğini hesaplamalıdır

Konstantinopol şehri yedi yüzyıldan daha uzun bir süre İslam dünyasının saldırısına uğramıştır Önce 7 ve 9 yüzyıllar arasında Araplar, sonra da 12 yüzyılda bölgeye gelen Türkler Şehri kurtaran o gün için ileri teknoloji sayılabilecek Rum Ateşiydi Neft ve ziftten oluşan bir karşımdı bu O günün napalm bombası diyebileceğimiz formülü saklı olan bu gizli madde gemilere yükleniyor ve bronz bir toptan ateşleniyordu

Elli metreden daha geniş bir alan içerisinde tahtadan yapılmış hiçbir gemi yaklaşamıyordu Buna benzer alev atan mancınıklar da kale duvarlarında sabit bir biçimde duruyorlardı Böylece yedi yüzyıl boyunca şehir saldırılara göğüs gerebilmişti İmparatorluğun geri kalanı parça parça elden çıktıysa bile şehir Bizans'ın elindeydi

15 yüzyıl başlarında Roma İmparatorluğu'ndan geriye kalan bu şehir ve birkaç küçük Ege adaşıydı 1451'de daha sonra "Fatih" unvanını alan II Mehmet tahta geçti ve yedi yüzyıllık amacı gerçekleştireceğine ant içti Güçlü Konstantinopol şehri Osmanlı kılıcına boyun eğecekti Mehmet, kenti alma hususunda parlak fikirlerle gelen herkesin Hıristiyan, Müslüman ya da Musevi olmasını önemsemeksizin ödüllendirileceği haberini her yere saldı

Top yapımındaki yeniliklerin yaygınlaşması henüz birkaç nesillik bir olaydı Önceki toplar küçüktü, yararsızdı ve hedefi tutturamıyordu Ancak kısa bir mesafe içinde isabet sağlayabiliyorlardı Barut zamansız patlayabilirdi, tehlikeliydi ve içindeki kömür, sülfür gibi maddeler nakliye sırasında ayrılıyordu Bunları bir arada tutmak için geliştirilen teknikler henüz piyasada değildi

Dolayısıyla bu yeni silah sistemi çok ses çıkaran bir oyuncaktan daha fazlası gibi gözükmüyordu Aslında Wright Kardeşlerin yaptığı ilk uçak da tehlikeli bir uçurtmaydı ancak arkasından gelen Messerschmitt ve Spitfire'lar çok şeyi değiştirdi

Macaristan hükümdarı Urban toplara bayılırdı Barutun zamansız patlaması ve isabet sorunlarına bir çare bulmayı başardı Eğer topların boyutu ve güçleri artırılırsa doğru yere isabet etmesinin çok önemi kalmayacaktı Devasa büyüklükteki top mermisi nereye düşerse düşsün büyük bir alana zarar verecekti Hayallerindeki silah tam bir canavardı, bir tondan daha ağır ve 120 cm çapındaki bir top mermisini atabilecek bir top Bu süper topu destekleyecek 90 cm çaplı mermi atabilen küçük toplar, küçük taşlarla yüklü mancınıklar kuşatılmış bir şehirden gelebilecek her türlü saldırıya karşı bu büyük topu da koruyabilirdi

Bu silahların imal edilmesinin büyük bir paraya mal olacağını söylemeye gerek yok Süper silah beraberinde büyük bir asker gücü ve yüzlerce ton barut gerektirecekti

Urban bu silahın zafer kazandıracağını biliyordu ve iyi bir silah tüccarı gibi bu fikri satmak için dolaşmaya başladı Akla ilk gelen müşteri adayı tabii ki Konstantinopol'dü II Mehmet'in orduları Çanakkale Boğazının doğu tarafında toplanıyordu ve Osmanlı Türkleri Bizans'a karşı kutsal bir savaş ilan etmişti Urban'ın teklifini ilk olarak İmparator XI Konstantin'e götürülmesinde mutlaka az da olsa din ve ırk birliğinin etkisi vardı

Hazırladığı süper silahların planlarını göstererek buna sahip olacak herhangi bir şehrin tüm saldırıları kolayca püskürtebileceğini anlattı Bu güçlü silahtan atılacak bir mermi, yüzlerce saldırganı öldürebilir ya da bir gemiyi batırabilirdi Düşman karşılarına aynı büyüklükteki silahlarla çıksa bile onları daha kullanamadan etkisiz hale getirilebilirdi

Ancak Urban reddedildi Danışmanlar denenmemiş silahlara para harcamaktansa o parayla biraz daha kiralık asker tutulabileceğine karar verdi Herhalde Bizans, Urban'ın bir silah tüccarı olduğunu ve bir dahaki durağının Boğazın öte yakası olacağını düşünememişti II Mehmet teklifi hemen kabul etti ve Urban'la bu silahları hazırlaması için anlaştı

Bir yıl sonra Mehmet'in ordusu şehri kuşattı Kuşatmanın kaderini Urban'ın dev topları belirledi Silahlar Bizanslıların Rum Ateşlerinin menzili dışına yerleştirildi Ayrıca bu silahların yapılması için harcanabilecek parayla tutulan askerlerin oklarından da uzaktı

Surlar yıkıldı, Türkler içeri girdi ve XI Konstantin öldürüldü Urban'ın silahlarını reddeden danışmanların da Konstantin ile birlikte öldüğünü düşünmek isteyebilirsiniz ancak bu tür bir adalet nadiren gerçekleşir

Urban'ın silahları Türklere satma fikri uzun vadede yanlış bir karar olabilirdi İstanbul artık Türklerin önünde bir engel değildi, dahası Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olmuştu Bu da tüm Güneydoğu Avrupa'nın savaş alanı haline gelmesi demekti Dahası Türkler Viyana'ya kadar uzanacak ve Urban'ın kendi ülkesi bir savaş alanına dönecekti Malını satıp para kazanma tutkusu Macaristan'ın bugün bile korkulu rüyası olan, beş yüz yıllık bir çatışmaya neden olmuştu

Kral Henry ve Kilise

Papa VIII Henry'yi Bağışlamayı Reddeder
1533, Roma ve İngiltere

Papanın bağışlamaları, Tanrının kanunlarına karşı gelen insanları affetmenin bir yoludur ve sık sık gerçekleşmemesi gerekir

Ancak Katolik Kilisesi standartlarını çok yüksek tutamamıştı O çağda papaların metresleri, gayri meşru çocukları oluyordu Bu şartlar altında bağışlanma kağıtları Vatikan hazinesine yapılan bağışlarla kolaylıkla elde edilebiliyordu

1503 yılında İspanyol Ferdinand kız kardeşi Katherine'in 11 yaşındaki İngiltere Prensi Henry ile evlenmesi için Papa II Julius'dan izin istedi Bir bağışlama gerekiyordu çünkü Katherine zaten Henry'nin ağabeyiyle evliydi ancak kocası ölmüştü Papa ise Hıristiyanlığın bir adamın kardeşinin karısıyla evlenmesini yasakladığını ve bu tür birleşmelerin Tanrının onlara çocuk vermemesiyle lanetleneceğini açıkladı

Ama Papaya müttefiklik sözü verilip büyük bir çeyiz sunulunca -bu çeyiz doğrudan Papanın sandıklarına gitmişti- Papa bağışlamayı kabul etmişti İngiltere'nin gelecekteki kralı Henry Tudor iki yıl sonra kendinden beş buçuk yaş büyük Aragon'lu Katherine ile evlendi

İspanya, İngiltere ve Roma bu evliliği pek ciddiye almadı ve elde ettikleri maddi kazanımlarla ilgilendi Düğün ise planlanandan dört yıl sonra 11 Haziran 1509'da gerçekleşti Henry düğünden iki ay önce İngiltere kralı olarak taç giydi Genç çift için her şey toz pembe görünüyordu

Henry iyi bir kraldı Bir sanatçı, sporcu ve bilgili bir adamdı İhtiraslı, yaşama sevinciyle dolu, kendinden önce gelen krallar kadar iyiydi Katherine ise tutkulu bir şekilde onu yaptıklarında destekliyordu Öyle ki, verimlilik simgesi olan narı kendi sembolü olarak kullanıyordu 1518'e kadar altı kez hamile kalmış ve üç kız, üç erkek doğurmuştu Ne yazık ki, bunlardan sadece bir kız hayatta kalmıştı Bu kızın adı Mary idi

Arkasından gelen bir oğlunun olmaması Henry'nin hoşuna gitmemişti Ayrıca kendinden beş yaş büyük olan, hem de altı doğumdan sonra iyice yaşlı görünmeye başlayan bir kadınla evli olmak da onu sıkıyordu Çirkinleşmiş ve kendini iyice dine vermişti Katherine Genç ve tutkulu Henry'nin yüzünü bir arayış içinde genç kadınlara dönmesi kaçınılmazdı, başka bir seçeneği yoktu Çünkü halkına bir prens borçluydu

Henry'nin ilgisi sarayda Anne Boleyn adıyla bilinen bir genç kadına yönelmişti Henry bu kadını "bir meleğin ruhuna sahip, tahta yakışan bir genç hanım" olarak tanımlıyordu Ama Anne hırslı bir kadındı ve kralın metreslerinden biri olmaya hiç niyeti yoktu Anne kraliçe olmak istiyordu, Henry de taht için erkek varisler Bu kusursuz bir eşleşmeydi Ancak bir sorun vardı, Henry hala Katherine ile evliydi ve Katherine'in Henry'yi bırakmaya hiç niyeti yoktu

Sorun değil, diye düşündü Kral

Kralın danışmanlarından biri olan Kardinal Wolsey hernen yeni papa Clement'e bir başvuru yaptı Henry'nin Katherine ile olan evliliği geçersiz sayılmalıydı, çünkü ilk bağışlama hatalıydı! Bu "hata"nın düzeltilmesi Katherine'in kızı Mary'nin de tahtın varisi olmadığı anl****** gelecekti Çünkü geçersiz bir evlilikten doğan bir çocuk muamelesi görecekti

Katherine'in ajanları ve ailesi çoktan Vatikan'la bağlantı kurup kralın bu bağışlamayı sadece kişisel zevkleri için, ona layık olmayan bir kadınla beraber olmak için istediğini açıklamıştı Wolsey ise olaya, tahta bir erkek varisin gerekliliği, Anne Boleyn'in erdemleri ve Katherine'in hastalığı yüzünden krala karşı olan karılık görevlerini yerine getiremediğinden bahsederek yaklaşmıştı

Konuşmalar, anlaşmalar uzadı ve tüm Avrupa'yı politika, maliye ve sosyal çatışmalar açısından karıştıracak hale geldi Bunlarda Anne'in reformcu inançlarının da etkisi büyüktü Anne ile ilgili haberler İspanyol elçileri tarafından hemen Roma'ya uçuruldu Katherine'in kraliçe olarak kalması onlar için gerekliydi

Bir süre sonra Henry'nin sabrı taştı Roma, İngiltere ile olduğu kadar İspanya ile de arasını iyi tutmaya çalışıyordu Esas sorun Clement'in kendinden önceki bir papanın aldığı kararı bozmak istememesiydi

Anne'in acele ettirmesiyle ve taht için gerekli bir erkek varis beklentisinin verdiği tutkuyla sonunda Roma ile giriştiği tüm görüşmeleri kesti ve yeni bir kilise kurdu Anglikan Kilisesi Hemen kendisini kilisenin başı ilan etti, Anne ile evlendi ve ilk evliliğini geçersiz ilan etti

Henry aforoz edildi ancak bu çok umurunda değildi çünkü artık kendi kilisesi vardı ve istediğini yaptırabilirdi

Anglikan kilisesinin ömrü Anne Boleyn ile yaptığı evliliğin ömründen daha uzun sürdü Anne 19 Mayıs 1536'da idam edildi ve böylece Henry serbest kaldı Henry ile aşağı yukarı üç buçuk yıl evli kalmışlardı Ardında sadece bir kız evlat bıraktı Erkek varis doğuramamıştı Papanın aforoz etmeden birkaç yıl önce "İnancın Savunucusu" unvanını verdiği Henry'nin Anne Boleyn'le evlenme fikri tarihin büyük fiyaskolarından biri oldu

Gemide İsyan

Gemide İsyan
1789 Tahiti'nin Dışında

Popüler kültür William Bligh'ı mürettebatına işkence eden, gaddar ve sadist bir kaptan olarak gösterir Komuta ettiği ikinci geminin mürettebatının da isyan etmesi, New South Wales kolonisinin başındayken de bir isyan çıkması, kaptanla ilgili bu inancı daha da güçlendirmiştir Kaptan Cook'un keşif gezilerine olan katkıları, Bounty'yle yaptığı 3600 millik seyahat ve Fiji adalarının keşfi gibi başarıları da göz ardı edilir

Kaptan William Bligh, Bounty'nin İngiltere'den Tahiti'ye yaptığı yolculukla sonsuza dek hatırlanacaktır Bu yolculuğun amacı, kolonilerdeki köle sahiplerine zenci kölelerin yemeleri için ucuz ve besleyici ekmek yapmakta kullanılmak üzere bitki tohumları götürmekti Sağlık koşullarının kötülüğü, ağır disiplin ve mantıksız çalışma saatleri mürettebatın Fletcher Christian liderliğinde ayaklanmasına neden olmuştur Eğer hakkında söylenenlere inanılırsa Bligh için hak ettiğini bulmuş da denilebilir

Gerçeklere daha yakından bakılacak olursa, bunun pek de doğru olmadığı görülecektir

Majestelerinin gemilerinde yaşam 18 yüzyılda çocuk oyuncağı değildir Yeterli gıda olmaması normal, hastalıklar yaygındı Sıkı disiplin her gemide vardı ve cezaların sertliği üç aşamalıydı: Bir düzine kırbaç, elli kırbaç ve iki yüz kırbaç Üçüncüsü ölümcül bir cezaydı Gemide kadın olmaması, tehlikeli sular, acemi denizciler işi zorlaştırıyordu Bu şartlarda tabii ki sert disiplin kuralları uygulanacaktı

Bounty'nin yolculuğu aslında sıra dışıydı, çünkü hemen hiç ciddi bir sorun görünmüyordu Kayıtlara göre tek bir hastalık vakası bile görülmemişti Kabul edilmeli ki, Bligh zamanının en iyi kaptanlarından biriydi Denizdeki koşullar ne olursa olsun, mürettebatını hayatta tutabilecek yeteneğe sahipti Kırbaçlama olaylarına gelince, o zamanlar bu yöntem hemen hemen her gemide kullanılırdı Kayıtlara göre Tahiti'den ayrılana dek gemide bir sorun görülmemişti

Bligh böyle bir yolculuğun normal yolculuklardan daha stresli olduğunu biliyordu Kaptan Cook ile çıktığı seferlerden deneyimliydi Bu zorlu seferde ise tayfalarının pek üzerine gitmemeye karar verdi Ancak güvenlik ve görevin başarılmasının tehlikeye girdiği durumlarda sertleşebilirdi Bligh bir kaptan ve mürettebatı arasındaki sosyal uzaklığı da aşmıştı Gemi yönetiminde olmayan mürettebat da zaman zaman kaptanla yemeğe davet edilirdi Gemi mürettebatında bir muhasebeci olmadığından kaptan bu işi de yapardı ve istediklerine fazladan para verirdi Nihayet geminin Tahiti'de geçirdiği beş ay sona ermişti Beş ay bir gemi için uzun bir süreydi ancak Bligh mürettebatın sakinleşebilmesi için süreyi uzun tutmuştu

Bu faktörlerin tümü bir araya geldiğinde Bligh'in gemi yönetimi işini çok gevşek tuttuğunu söylemek bile mümkün Kaptanın bu yumuşaklığı, her zaman sert muamele görmeye alışık ve bu beklenti içinde olan gemicilerin ona karşı saygısının azalmasına neden oldu Böyle bir adamın kaptanlık görevlerini yerine getirip getirmeyeceğinden bile şüphe duyulmaya başlandı Tahiti'ye kadar mürettebat çok iyi bir iş çıkarmıştı Tahiti'de ise sanki cennetteydiler

Yolculuğun devam eden ayağında mürettebat, kolay bir yolculuk ve uzun bir tatilden sonra fazla rahatlamıştı Taşıdıkları yük yüzünden kendilerine kalacak yer azalmış olan gemiciler, biraz da şımarıklık nedeniyle isyan etti Liderler, daha önce kırbaçlananlarla kaptana ve gemiye borçlanmış olanlardı

Bligh'ın iyi bir adam olması ve adamlarını gözetmesi geri tepti ve ayaklanmaya neden oldu Daha sonra resmi bir araştırma yapıldı ve Bligh'ın ayaklanmada hiçbir suçu olmadığına karar verildi Ancak adamlarını aşağılayıcı sözler ettiği kabul edildi

Bligh adamlarını gözetmeyip alıştıkları gibi davransaydı, gemisinin kontrolünü kaybetmez ve görevi başarıyla tamamlardı

Fransa'nın İntikam Hırsı

Neye mal olursa olsun intikam almak
1780, Amerika

Savaş beklenmedik tarafların yakınlaşmasına neden oluyor Amerikan devriminde de buna benzer bir durum yaşanmıştı Fransa'nın savaşa girmesinin nedeni İngiltere'yle aralarında yüzyıllardır devam eden anlaşmazlıktı Tarihin cilvesi; ABD'yi yaratan Fransa, İngiltere'den intikam almak istiyordu

Bazı tarihçiler bizi Fransız devriminin Amerikan devrimini bir kardeş gibi görüp yardım elini uzattığına inandırmaya çalışır Ancak Fransa'nın Amerika'daki kolonilerin devrimlerini desteklemesinin eşitlik ve özgürlük gibi ideallerle ilgisi yoktu Yönetimdeki genç sınıf ki bunlara ünlü Lafayatte Markisi de dahildi, Voltaire hayranıydı ve radikal hareketlere sahip çıkmak onlara uygun düşüyordu Fransızların Amerikan devrimini desteklemelerinin en büyük nedeni İngilizlerden intikam almaktı

Amerikan devriminin başlamasından sadece on iki yıl önce, Fransa on üç koloninin baş düşmanı olarak görülüyordu Amerika kıtası Fransız ve Kızılderili savaşlarını görmüştü ve on binlerce insan ölmüştü 1763 anlaşmasıyla Fransa Kuzey Amerika'dan uzaklaştırılmış olsa da acı anılar birkaç nesil daha kafaları meşgul edecekti

Fransızlar, İngilizlere karşı kaybettiklerinde zararları kolonicilerin kaybından çok daha acı vericiydi Koloniciler belki çiftliklerini, ailelerini kaybettiler ama Fransızlar bir imparatorluk kaybetti İlk başta tam bir zafer mümkün gibi gözüküyordu, ama sonunda Quebec, Ohio ve Missisipi Vadisi kaybedilmişti Artık on binlerce Kanadalı ve Fransız sadece birer mülteciydi Savaşta donanmalar, ordular yok olmuş, bir ulusun gururu incinmişti Bu arada nefret edilen Anglo-Sakson İmparatorluğu sınırlarının dışına yayılıp zenginleşmeye devam ediyordu

Böylece 1775'de kolonilerde isyan çıktığı haberleri memnuniyetle karşılandı Son savaşların bitmesi ve isyan çıkması arasında geçen zamanda İngilizler garnizon, bina inşası, yönetim birimlerinin gelirlerinin karşılanması, son savaştan kalan borçların ödenmesi için milyonlar harcamıştı Bunun tam tersine, Fransa ise deniz aşırı tüm giderlerinden kurtulmuş ve zenginleşmişti Denizaşırı sömürgelere para harcamadığında Fransa'nın ekonomik açıdan bu kadar gelişebileceği kimsenin aklına gelmemişti 18 yüzyılın ortalarındaki ekonomik teori tamamen kolonilerden sağlanan hammaddenin getireceği para üzerine kurulmuştu

İngiliz koloni!erindeki isyanın neler getirebileceğinin gerçekten de kimse farkında değildi Saraya yakın Fransız entelektüel ve düşünürlerinde birden Amerikandaki isyana yoğun bir destek verme eğilimi baş gösterdi

Aslında bunların hepsi tarihin en büyük politikacı, entelektüel ve propaganda uzmanlarından biri olan Benjamin Franklin'in başının altından çıkıyordu

1776'da isyan hükümetinin bir temsilcisi olarak Fransız sarayına giden Benjamin Franklin hemen işe koyuldu Fransızlar tarafından resmi olarak tanınmamış bir hükümetin temsilcisi olduğu için resmi bir şekilde sarayda takdim edilemezdi ama o zaten tam bir saray adamıydı Davetlere sansasyon yaratacak kıyafetlerle katılır, armonikasıyla konserler verirdi Kadınları kendisiyle birlikte çıplak "hava banyosu" yapmaya ikna ederdi Yetmişlerinde olmasına rağmen Franklin'le bir gece geçirmek için kadınlar sırada beklemek zorundaydılar Paris sosyetesinde Franklin'in ne kadar çekici bir adam olduğundan başka bir şey konuşulmuyordu

Bu arada her fırsatta Amerika konusunu gündeme getiriyordu Entelektüellerle yaptığı sohbetlerde insanlığın girdiği yeni dönemden bahsedip Voltaire, Rousseau ve Aydınlanma'dan övgüyle bahsediyordu Ekonomistlere doğal kaynaklar açısından zengin olan yeni dünya kolonilerinde sınırsız ve sorunsuz ticaret yapma hakkını, milliyetçilere ise intikam fikrini sunuyordu "Artık aynı savaşın içindeyiz" diyordu İki taraf da İngiliz emperyalizmine karşıydı Açıkça söylenmese de Kanada'yı ve Mississippi Vadisi'nin zenginliklerini tekrar kazanma şansı da olabilirdi

Franklin, Fransızlara düşünecek çok şey vermişti Bu arada isyanla ilgili başka tartışmalar da başlamıştı Sadece bir intikam şansı değil, imparatorluğun yenilenme şansı da vardı İngiltere'den kurtulur kurtulmaz bu on üç koloninin içlerindeki anlaşmazlıklara boğulacağına inanıyorlardı Karışıklık sırasında birkaç koloninin kontrolünü ellerine geçirmeleri çok kolay olurdu İmkanlar sınırsızdı

Franklin'in başarılı pazarlaması ve Fransızları bu işe sürükleyecek bol miktarda neden olması Amerikan isyanının karlı bir iş olabileceği fikrini güçlendiriyordu Yükselen ihtiyatlı sesler asi Amerikan ordusunun New York'un kuzeyinde bir İngiliz ordusunu tutsak ettiği duyulduğunda sona erdi Bu topraklarda bir nesil önce Fransızlar ve İngilizler çarpışmıştı

Fransa, asi Amerikan hükümetiyle bir anlaşma yaptı ve parasal destek olmaya söz verdi Amerikan devrimini kurtarabilecek bir zamanlamayla, 1778'in Şubat ayında önemli miktarlarda malzeme, üniforma ve silah İngilizlerin barikatını aşıp Forge Vadisine ulaştı Bu destek Amerikalılara büyük bir moral verdi Birkaç ay sonra da Fransa ve İngiltere arasında resmi savaş ilan edildi

1780'de sanki büyük bir Fransız keşif gücü Amerikan bölgesinde ilerliyordu Başlarında da Fransız subaylar vardı Fransızların sağladığı on binlerce tüfek, süngü ve üniformayı üzerlerinde taşıyan Amerikan askerleriydi aslında Yaşlı Fransız savaş gemileri de Amerikalılara verilmişti Bu arada Fransız donanması da Hint Okyanusu ve Karayipler'de harekete geçmişti

Sonuç olarak İngilizler Yorktown'da teslim olduktan sonra savaş iki yıl daha sürdü Çatışmalar ise Kuzey Amerika'dan Karayiplere, Manş Denizi'ne, Cebelitarık'a, Güney Afrika'ya ve Hint Okyanusu'na kaydı İspanya ve Hollanda da intikam duygularının peşinde savaşa girdi Avrupalıların ilgisi Cebelitarık'ı İngilizlerin elinden almaya yoğunlaştığından savaşın başladığı yer olan Amerikan kolonileri önemini kaybetti

Fransa ise az kalsın amacına ulaşıyordu Ancak savaşın son yılında her şeyi berbat ettiler Karayipler'de ve Hint Okyanusunda Fransız filolarının yenilgiye uğraması Fransa'nın planlarını suya düşürdü Cebelitarık'ı almak için kurulan Fransız-İspanyol ittifakı ise başarısız oldu Fransızlara kalan büyük miktarlarda borçtu

ABD'de on binden fazla askerin masrafları, bir o kadar Amerikan askerinin donatılması, askeri harekatlar, donanmanın girdiği savaşlar, yeni gemilerin inşası ve İngiltere'yle savaş halinde olunmasından dolayı Fransız tüccarlarının iş yapamaması Fransa'yı mali zorluğa sokmakla kalmadı, tam bir iflasın eşiğine getirdi Yıllardır süren çabalar sonuçta hiçbir kar getirmemişti

Artık beladan kurtulmak isteyen Fransa, Ocak 1783'te İngilizlerle anlaşma imzaladı Şu kabul edilmeli ki, İngilizler Fransızları Amerika'ya ihanet etmeye zorladı, ancak Fransa ABD'nin tanınması ve İngiliz kuvvetlerinin çekilmesinde ısrar etti

Bu durumda Fransa gerçekten de bir intikam almış oldu Ama ödenen bedele gerçekten değer miydi? XVI Louis bu kararla sonunu hazırlamıştı Savaşın yarattığı borçların altından kalkmaya uğraşan Louis 1789'da vergi reformu yapmak için bir toplantı düzenlemek istedi Ancak toplantı yerine devrim yapıldı

Devrim hareketini Lafayette Markisi başlatmıştı Louis yardım istediğinde ise Amerikan hükümeti, "Biz yabancı devletlerin işlerine karışmasak daha iyi olur" dedi Louis, Amerika'ya yardım yüzünden girilen borçlar sonucu kellesini kaybetti Devrim ise tüm Fransa'yı bir kaosa sürükledi

O zamanlar Fransa için ABD'ye yardım etmek karlı görünmüştü Ancak işler yolunda gitmedi Belki de Fransız garsonların Amerikalı turistlere kötü davranmasının nedeni Amerika'nın yardım etmemesinin cezasıdır

Paralı Askerler ve Amerika

Paralı Askerler ve Amerikan Devrimi
1776, Amerika

Sadece birkaç kişi bunun bir devrim olmasını istemişti Lexington Green'deki karşılaşma kazaydı Doksan küsur militan yeşil hatta, bir İngiliz birliğinin Boston dışına ilerlemesini protesto etmek amacıyla bir araya gelmişti Bazı olayların büyüklüğü çok sonra anlaşılır ve ancak bittikten sonra bir devrim olduğu görülür

Sadece birkaç kişi savaş istiyordu ve iki taraf da geri çekildiğinde Amerikalı Koloniciler bu ilk aylar boyunca ne için savaştıkları hususunda tartışmaya başladılar Sam Adams gibi birkaç kişi çığlık çığlığa bağımsızlık istiyordu Ancak sıradan vatandaşlar, o ve onun gibileri gözü kara radikaller olarak görüyordu

Ben Franklin gibi ılımlılar geçmişlerine bir İngiliz gibi bakıp farklı şeyler görüyorlardı Sadece doksan yıllık geçmişte kansız bir ihtilal olan 1688 Devrimi yaşanmıştı ve bu da devletlerin ancak halk tarafından desteklendiğinde var olabileceği fikrini kabul ettirdi Birçok insan parlamentoda önemli sayıda milletvekilinin sömürgecilik karşıtı olduğuna inanıyordu Savaşı, önceki yüzyılda hüküm süren krallığa karşı siyasal özgürlük sağlama çabası gibi görüyorlardı

Böylece Amerikan Kıta Kongresi Washington'dan bir Amerikan Kıta Ordusu kurup Boston'daki İngiliz birliklerini kuşatmasını ve İngiltere'ye üzüntülerini bildiren bir mektup göndermesini istedi Kısacası, çoğunluk sadece eskisi gibi birer İngiliz olmak istiyordu

Sömürgecilik yanlılarına karşı parlamentoda sesler yükseldi Bazıları "mesele temsil edilemedikleri halde vergi veriyor olmalarıysa krizi bastırmak için onlara parlamentoda birkaç sandalye vermekte sakınca olmadığını" söyleyecek kadar ileri gitti Ancak Breed's Hill'de verilen binden fazla kayıp görmezden gelinemeyecek kadar yüksekti

Bir İngiliz komutanı *****ca bir karar verip muhafazakarların iyi korunan saflarına saldırmıştı ve tabii ki ağır bir yenilgiye uğramıştı Bu saldırıda sözü geçen adamlardan birden fazlasının oğulları ölmüştü ve bu da meselenin hasır altı olmasını engelledi

Olayın merkezinde kral vardı Artık iki yüzyıllık bir geçmişe sahip olan Amerikan tarihi bu adamı kanlı bir köşeye yerleştirdi Sonuçta, özgürlük için savaşılırken ve bu on binlerce yaşama mal olurken birileri de olanlardan sorumlu tutulur III George da bu talihsiz adamdı işte Aslında George o kadar da kötü bir adam değildi

Tabii ki hataları olmuştu Biyokimyasal dengesizlik sonucu delirmişti ama bu, daha sonra başına gelen bir şeydi 18 yüzyıldaki Hanover krallarının çoğu gibi öyle büyük bir zeka değildi George'un ailesinin genleri zeka hususunda kaliteden uzaktı Ama yine de kendini işini yapmaya adadı, bilim ve sanata destek verdi Dahası, kendi çağdaşlarının tersine, iyi bir aile babasıydı

Boston civarındaki savaşlarda verilen kayıpları öğrendiğinde şoka uğradı, üzüldü ve kızdı George detaylara önem veren bir adamdı Gelen raporlara uzun uzun bakar, onları okurdu Kolonilerdeki durumu öğrenebileceği tek yol da bu raporlardı Raporlar kraliyet yöneticilerinden, hükümetteki adamlardan ve ordudaki subaylardan geliyordu Aslında bu, George'a bir uyarı olmalıydı, çünkü söz konusu makamların hepsi en çok parayı verene satılmıştı Birileri krala Amerika'ya bir komite göndermesini ya da kendisinin gitmesini ve durumu yerinde incelemesini tavsiye etmiş olsaydı, bu kriz kolayca atlatılırdı

Ortalıkta devam eden bir oyun daha vardı George'un soyu aslında İngiliz değildi, yüzyılın başında bir dizi karışık olaydan ve alınan karardan sonra William ve Mary ölmüş, sonra İngilizler kendilerini kralsız kalmış bir şekilde bulmuşlardı Kendi kraliyet ailelerinden gelen birine güvenememiş ve Alman eyaleti Hannover'in hanedanını davet etmişlerdi Onlardan gelip yönetime geçmeleri istendi, çünkü başka biri üzerinde karar birliğine varamamışlardı

George'un büyük babası Hannover'li ilk İngiliz kralıydı ve İngilizce bile bilmiyordu Böylece 18 yüzyıl boyunca Almanlar İngiliz tahtında oturmuş oldu ve sarayda kraliyet ailesine pek sıcak bakılmadı O sıralarda Fransa'da XVI Louis istediği gibi at koşturuyordu, Prusya kralı Frederick ayaklanan silahlı köylülerin vurulmasını emretti Rusya'da Katerina sürekli isyanlarla uğraşıp on binlerce kişiyi öldürtüyordu Avusturya'nın başındaki kültür düzeyi yüksek Habsburglar bile parlamentoyla para hususunda anlaşamayacaklarını ya da asilerin lideriyle bir masada oturup karşılıklı çay içerek anlaşmaya çalışacaklarını hayal edemezlerdi

Bu yüzden George'a yaptıkları iyi bir fikir gibi görünmüştü Bunlar kraliyet sömürgeleriydi ve başlarında kralın tayin ettiği adamlar vardı Tahtı, yıllar önce ortaya çıkmış karışık bir durumla kazanılmış bir kral asla güçsüz görünmemeliydi Krallığı sırasında en zengin sömürgelerin kaybedildiğini söyleyemezdi Ayrıca ihanette bulunanlarla açıkça uğraşıp güçsüz de görünemezdi Artık sorun ilk hareketi kimin yapacağına gelmişti George bir kral gibi düşünüyordu ve ilk saldıranın sömürgeciler olmasını bekliyordu

Kıta Kongresi tarafından anlaşma için başlatılan girişimler duymazdan gelindi Franklin ve öteki delegeler sarayın kapısının önünden bile geçemedi Oysa ki Ben o sırada uluslararası üne sahip önemli bir adamdı Saygıdeğer bir bilim insanı, yazar ve sosyal yorumcuydu Windsor'dan gelen haber Boston'un dışında silahlı bir kalabalık beklerken hiçbir anlaşma yapılamayacağıydı

Önce bu kalabalık dağılacaktı, bölgede İngiliz topraklarının güvenliği sağlanacaktı Ancak bu şartlar yerine gelirse görüşmeler başlayabilirdi İnsan gözünde rahatlıkla canlandırabiliyor: George'un dalkavukları bu fikri dinlerken onaylayarak başlarını sallıyor ve bunun tüm dünyaya ve parlamentoya kimin daha sıkı olduğunu göstereceğini düşünüyorlar

Ama bu fikir pek işe yaramadı Concord Road boyunca devam eden saldırılar ve özellikle Breed's Hill'deki çatışmalar durumu daha da zorlaştırdı Zor durumda kaldıklarında İngiliz birliklerinin gelip yardım edeceğinden şüphe duymaya başlayan sömürge liderleri artmıştı Görüşmelerin yapılamamasıyla her şey daha hızlı ilerlemeye başlamıştı

Boston'daki İngiliz güçlerinin savaşı dışarı taşmıştı Washington, Henry Cox adındaki bir kitapçıyı Ticondaroga kalesinden ağır silahlan alıp Massachusetts'e götürmesi için görevlendirdi Bu ağır silahlar Kolonicilerin İngilizleri şehir dışına sürmeleri için kullanılacaktı

Gönderdiği sert mesajın işe yarayacağını sanan George gördüğü tepki karşısında şoka uğramıştı Ordusuna ihtiyacı olacağını hiç düşünmemişti ve Kolonicilerin tepkisi durumunu kötüleştirdi İç Savaş'tan bu yana hem Britanya'daki, hem de Amerika'daki İngilizlerde yersiz olmayan bir asker korkusu vardı Yeni birliklere gerek vardı ancak İngiltere'de kalan az bir güç dışında tüm ordu deniz aşırı yerlerdeydi Buralarda politik bir tehdit yoktu

Koloniciler geri çekilmeyi reddettiğinde George'un askeri danışmanları isyanı durdurmak için en az elli bin asker gerekeceğini söylediler Bu *****ca bir askeri tahmindi İngiltere'den yola çıkacak en az on beş-yirmi birlik anlamına gelirdi Bu tür bir hareket zaten, ne yapılacağı hususunda görüş ayrılığında olan Parlamentonun onayını gerektirirdi Ayrıca on binlerce genci askere almak demekti Bir de, bu askerler vahşi topraklar denebilecek Amerika'ya gitmek isteyecekler miydi, bakalım?

İngiltere'ye bir fatura çıkartmadan nereden adam bulunabilirdi? Tabii ki Almanya! George'un Almanya'daki kuzenleriyle çok sıkı bağlan vardı Bu, Almanya'nın birleşmesinden çok önceydi ve Prusya ve Bavyera dışındaki bölgelerin büyük kısmı düzinelerce küçük krallığa bölünmüştü Ve bu krallıkların birkaç birlikten oluşan orduları mutlaka bulunurdu Bu küçük ordular Prusyalı Frederick'in modelini uyguluyordu İyi eğitimli, yüksek disiplinli ancak küçük krallıklar için pahalıya mal olan ordulardı George'un kafasındaki çözüm basitti Alman ordularını kiralamak

Harika bir çözüm! İngiltere'de yeni ordular oluşturma derdi olmayacaktı, bu birlikler zaten iyi eğitimliydi ve Kolonicilere ciddi olduğunu gösterecekti Alman prensler için de bu kusursuz bir fikirdi Sadece ordularının masrafları karşılanmakla kalmayacak, üzerine para bile kalacaktı Sağ kalıp geri dönenler ise savaş tecrübesine sahip yüksek deneyimli askerler olacaktı Bu, bir nesil önceki Yedi Yıl Savaşları'ndan beri mümkün olmayan karlı bir işti

Anlaşma yapıldı ve yirmi binden fazla Alman askeri hazırlandı Askerleri deniz aşırı bir seyahate hazırlamak, giydirmek, gerekli lojistik desteği toparlamak aylar sürecekti O zamana kadar yapılmış en büyük okyanus aşırı seyahat olacaktı

1776 baharının başlarında kolonilerde bir haber duyuldu Kral anlaşma için görüşmeleri reddetmiş ve aralarında yabancı paralı askerler de olan büyük bir orduyu Amerika'ya gönderiyordu Kral aile içi kavgaya yabancıları karıştırmaya nasıl cesaret edebilirdi? Koloniciler hala kendilerini İngiliz gibi görüyordu

Aslında büyük çoğunluk sadık birer İngilizdi Ama işe bakın ki, Kral İngilizleri bastırmak ve haksız kanunları kabul ettirmek için yabancı askerler gönderiyordu Haziran 1775 ve Temmuz 1776 arasında alman birçok karar olmuştu, ancak bu seferki, Krala yakın olan ve barışçı bir çözümü tercih eden ılımlıları bile çileden çıkarttı ve olaylar tam bir isyana dönüştü Oturup olayları izleyen Amerikalılar da radikalleşip ellerine silahlarını almıştı İlk başlarda Krala son derece sadık olanlar bile taraf değiştirmişti Hangi kral kendi halkını öldürmek için yabancıları üzerine salardı?

Beklenen Almanlar sonraki ay New York'ta karaya çıktı Hesseliler denilen yirmi bin askerden ilk gelenler bunlardı Alman askerler Hesse eyaletinden geldikleri için bu adı almışlardı 1778'de Fransa Amerikalıların tarafındaydı Fransız ve Alman birlikleri zaman zaman çatışmıştı Alman birlikleri için savaşmak bir işti ve sivil halkla karşılaştıklarında sıkı bir disiplin içerisinde davranıyorlardı Ama yine de varlıkları isyancıları ateşlemeye yetiyordu

Özgürlük Bildirgesi dikkatle okunduğunda Krala karşı sitemlerden birinin yabancı paralı askerleri kullanması olduğu görülür Bu askerlerin yarısından azı Almanya'ya geri dönebilecekti Binlercesi hastalıktan, savaşta ya da hapishanelerde ölecekti Bazıları da isyancılara katılacaktı Sonuçta askeri açıdan hiçbir fark yoktu Politik açıdan bakıldığında ise George'un dahiyane fikrinin Amerikan ulusunun doğuşunda ne kadar etkili olduğu görülebilir

İspanya Donanması'nın Hatası

Eksiksiz Bir Donanma Kuzeye Hareket Eder
1588, İspanyol Donanması

"En koyu Katolik kral" olarak bilinen İspanya kralı II Philip'in İngiltere'yi işgal etmek için bir donanma oluşturmasının son derece mantıklı nedenleri vardı İngiltere bir Protestan ülkesiydi ve Henry'ye papa tarafından "İnancın Savunucusu" unvanı verilmişti Politik açıdan İngiltere kolonileşmede ve ticarette bilinen İspanyol üstünlüğüne karşı gelişen tehdit edici bir güç haline geliyordu

Daha yeni İspanya, İspanyol Hollandasındaki ayaklanmaları bastırmaya çalışırken İngiltere ile uğraşmak zorunda kalmıştı Ayrıca başta Sir Francis Drake olmak üzere İngiliz korsanlar oldukça rahatsızlık verici bir hale gelmişlerdi Drake, Panama'daki önemli bir İspanyol kolonisini yağmalamakla kalmamış, başka İngiliz korsanlarla birlikte İspanyol hükümetinin bütçesinin büyük bir bölümünü oluşturan altın ve platini taşıyan filodaki birkaç gemiyi ele geçirmişlerdi

İşgal planı basitti Medina-Sidonia Dükü bir donanma kurmak için denizci toplayıp gemiler inşa ettirdi Kırk savaş gemisi ve çok sayıda yemek ve su taşıyan nakliye gemisi yapıldı Savaş gemileri yüksek kuleliydi ve düzinelerce kısa mesafeli ama güçlü topla donatılmıştı Filonun asker mevcudu ise on dokuz bindi

Bu büyük güç İspanyol Hollandasındaki savaşta İspanyol ordularının başındaki Parma Dükü yönetimindeki daha büyük bir orduyla buluşacaktı Donanmanın esas amacı bu orduyu gemilere alıp sonra da İngiltere'ye çıkarma yapmaktı Eğer bu başarılırsa İngiltere'nin fethi işten bile değildi

İspanyol piyade birlikleri Avrupa'nın en iyi eğitilmiş ve etkili askeri gücüydü Kılıç ve mızrak kullanımındaki becerileriyle tüm rakiplerini alt edebiliyorlardı Sadece İsviçreli savaşçılar onlarla baş edebilirdi ve İngiltere ile İsviçre'nin müttefik olmaması büyük şanstı Askerler kıyıya çıktıktan sonra İngiliz ordusunun fazla dayanamayacağı açıktı Bu da İngiltere'nin hayatta kalabilmek için saldırıyı denizde, yani Manş Denizi'nde karşılaması gerektiği anlamına geliyordu

İspanyol donanmasını karşılamak için İngilizler çok daha büyük bir donanma inşa ettiler Güney Umanlarında aşağı yukarı yüz altmış gemi vardı Ama bunlar İspanyol gemilerinden çok farklıydı Daha küçük ve daha ince gövdeliydiler İngiliz gemileri hız ve manevra kabiliyeti düşünülerek yapılmıştı

İspanyol gemilerinde ise güç ve atış önemliydi İngiliz gemilerindeki silahlar da farklıydı İngiliz topları uzun namlulu ve İspanyol toplarından daha küçük kalibreliydi Daha uzun olmaları top mermisini daha uzun mesafeye atabilmeleri anlamına geliyordu ama bu mermiler kısa menzilli İspanyol toplarının mermilerinin yarısı kadardı

Yani İngilizler, İspanyolların menzili dışından onları vurabilecek ancak mermilerinin küçüklüğü nedeniyle kalın keresteden yapılmış İspanyol gemilerine fazla zarar veremeyeceklerdi Küçük İngiliz gemileri zarar verebilecek kadar yakına geldiklerinde ise İspanyol toplarının menzili içine girmiş olacaklardı Bir İngiliz gemisi İspanyol toplarından çıkan bir mermiyle bile batardı Bu nedenle İngiltere'yi bu toplarla savunmak tartışılamazdı bile

İspanyol gemilerine Kanal'dan geçerlerken yanaşıp çıkmak da bir seçenek değildi Çünkü herhangi bir İspanyol gemisine yaklaşacak bir İngiliz gemisi hemen öteki İspanyol gemileri tarafından alt edilirdi İspanyol gemileri birbirine çok yakın ilerliyorlardı İngilizler İspanyolları saatlerce devamlı ancak etkisiz bir ateş altında tuttularsa da İngilizlerin Charles Howard tarafından kumanda edilen uzun menzilli atışları İspanyol donanmasının dizilişini bozamadı Ayrıca büyüklükle ilgili bir sorun da vardı İspanyol gemileri, İngiliz savaş gemilerinden daha yüksekti ve içlerinde savaşa hazır on dokuz bin asker vardı

İngilizler İspanyol donanmasını Hollanda'ya doğru ilerleyip Parma'nın ordusuyla buluşmaktan alıkoyamadı İspanya'nın kaybı çok küçüktü Zaten o anda İngiliz donanmasını yenmeleri gerekmiyordu Parma'nın ordusunu İngiltere'de karaya çıkarmak bir İspanyol zaferinin garantisi olacaktı İşler yolunda gidiyordu ve Medina-Sidonia Dükü de bu planın başarılı olacağına inanıyordu Ancak bu inanç donanma Hollanda'ya ulaştığında ve Parma'nın askerlerinin gemilere çıkmak için hazır olmadıklarını gördüğünde kayboldu Zamanlama uymamıştı Parma'nın kumanda ettiği binlerce askerin onları bekleyen gemilere binmesi birkaç gün alacaktı

Yaklaşan sert havadan korkan İspanyol donanması Calais limanı yakınlarında kıyıya demirledi Donanma yaklaşmaya cesaret edebilecek İngiliz gemilerini püskürtmeye hazır bir şekilde yerleşti Bu gecikme İngilizlere dönemin klasik silahı olan ateş gemileri hazırlama fırsatı verdi

Donanmanın demir atmasından bir gün sonra, 7 Ağustos 1588'de sekiz ateş gemisi İspanyol donanmasına süzülmek üzere yola çıktı Ateş gemileri, ateşe verilmiş sıradan gemiler değildi Gemilerin ahşabı ve yelken bezleri ne kadar kolay yanan maddeler olsa da, o dönemde İngilizlerin kullandığı ateş gemileri baştan aşağı zift, katran ve başka yanıcı maddelerden yapılıyordu Ayrıca içinde bu maddelerden olan variller güvertede kırılarak bırakılıyor ve ateş yakıldıktan sonra gemilerin söndürülmesi imkansız hale geliyordu Düşmanların ateş gemilerini çekmemeleri için de ateşler içindeki gemilere toplar yerleştiriliyordu Gemiciler bu ateş gemilerinin mürettebatı arasında olmaktan tabii ki hoşlanmıyorlardı

Ateş gemisiyle yapılan saldırıda yelkenleri geminin hedefe doğru gitmesi için rüzgara göre sabitlenirdi Sonra mürettebat gemiyi ateşe verir ve küçük teknelerle gemiyi terk ederdi Bazen rüzgar ateşi söndürse de şans bu kez İngilizlerden yanaydı

Sekiz ateş gemisi sıkı sıkıya kilitlenmiş İspanyol donanmasına ulaştığında panik baş gösterdi Ateşten sadece birkaç geminin zarar görmesine rağmen İngilizleri uzak tutan o disiplinli düzen bozuluverdi Gemiler kanala gelişi güzel yayıldı ve birkaç küçük İngiliz savaş gemisi İspanyol gemilerini tek tek sardı Böyle bir karışıklıkta hız ve manevra kabiliyeti yüksek İngiliz gemilerinin büyük avantajı vardı Gece çöktüğünde bir düzineden fazla büyük savaş gemisi imha edilmiş ve İspanyol donanmasının gemileri geniş bir alana dağılmıştı

Hala yüzden fazla İspanyol gemisi vardı ve bu gemilerin barut ve mermileri azalmış olsa da İngilizlere güçleri yeterdi Bu arada İspanyollar bilmiyordu ama İngilizlerin barut ve mermileri kalmamıştı Sonuç olarak İngilizler geri çekilmek zorunda kaldıklarında İspanyol donanmasının geri kalanı tekrar bir araya gelmeyi başardı

Şimdi, bu hikayenin burada yer almasının nedenine gelelim Medina-Sidonia Dükü bir denizci değildi ama gerçekten zorlu bir durumla karşılaşmıştı Donanmanın gücü yerindeydi ancak barut ve cephane azlığı İngilizlerle tekrar karşılaşmalarını zorlaştırıyordu O civardaki tek büyük limandan çıkarılmışlardı ve hava bozuyordu Kayalık kıyılarıyla Manş Denizi fırtınadan saklanılacak bir yer değildi Ayrıca artık Parma Dükünün ordusunu karaya çıkarma umudu kalmamıştı

En iyi karar, açıkça görülüyor ki, İspanya'ya geri dönmek üzere yelken açmak olurdu Kışın daha çok gemi inşa edebilir ve baharda tekrar deneyebilirlerdi Ne yazık ki, İngiliz donanması hala kanalda İspanyolların biraz aşağısında bekliyordu Onların da kaybı vardı ve Dük tüm cephanelerini bitirdiklerini bilmiyordu Böylece yapılacak en iyi şeyin kuzeye yelken açıp İngiltere ve İrlanda'yı dolaşarak güvenli bir şekilde eve dönmek olduğuna karar verdi

İspanyolların kararı bazı karışıklıklara yol açtı Gemiler denizci ve asker doluydu Kısa süre içinde yiyecek sıkıntısı başladı Yelken açtıkları sular İspanyol kaptanlar için yabancıydı Bilmedikleri balık sürülerine karşı kıyıdan uzak, açıkta seyretmek zorunda kalıyorlardı Vahşi Kuzey Denizi sakin Akdeniz suları için yapılmış yüksek İspanyol gemileri için uygun bir yer değildi

İberya'nın ılık havasına alışkın adamlar donarak ölme tehlikesiyle karşı karşıya kalmışlardı Bu sorunların tümünün de Ötesinde, çıkan ve iki hafta süren fırtına İngiliz donanmasının yapamadığını başardı İspanyol donanmasının gemilerinden yarısından fazlası kayalık İskoçya ve İrlanda kıyılarına sürüklendi Gemilere bir şey olmadıysa da yüzlerce asker ve denizci öldü

Donanmadan geri kalanlar İspanya'ya döndüğünde Avrupa'nın en büyük gücü olan İspanya'nın çöküşünün başladığı henüz daha fark edilmemişti İngiltere artık gemilerinin ülkeyi İspanyol donanmasına karşı koruyabileceğini bilerek daha saldırgan ve kendinden emin hale gelecekti II Philip ise bir donanma kurmak için Yeni Dünya'dan, Amerika'dan çaldığı paraları çarçur edecekti

İki yüzyıl sonra İngiltere, üzerinde güneş batmayan "Büyük Britanya İmparatorluğu" olurken İspanya ise Avrupa'da önemsiz bir devlet olacaktı

Donanma güneye doğru ilerlese ve İngilizlerin ateşsiz kalmış gemileriyle karşılaşsa İngilizler pek bir şey yapamayacaklardı ve işgal tehdidi etkili olmaya devam edecekti Ancak İspanyol Düküne kuzeye yelken açmak iyi bir fikir gibi gelmişti Bu fiyasko tarihin akışını değiştirdi

Lenin'i Almanya Gönderdi

Almanya Lenin'i Gizlice Rusya'ya Gönderir
1917, Avrupa

Vladimir İlyiç Lenin, Almanya, Avusturya ve Osmanlı tutuklu kamplarında çürüyen diğer Rus askerleri gibi, İsviçre'de üç yıl bir savaş tutuklusu gibi yaşadı Lenin 20 yüzyıl başlarında Rusya'dan sürülmüştü İsviçre'de Bolşevik Partisini gizliden gizliye örgütlemeye devam etti

Ancak Rusya'yla olan bağlantısı onun için bir sorundu Fransız ve İtalyan hükümetleri Lenin'i hala düşman olarak görüyor ve yakalamak istiyordu Sınırı geçmek istemesi halinde hemen tutuklanacaktı Yakalanır yakalanmaz da Almanya ya da Avusturya İmparatorluğu'na gönderilecekti Olduğu yerde kısılmıştı Lenin

1917 Martında nefret edilen Çar hükümeti devrildi ve başında Alexander Kerensky'nin olduğu bir hükümet göreve başladı, Lenin yaşamakta olduğu İsviçre'de kendini boğulmuş gibi hissediyordu, devrim için yirmi yıldır yaptığı planı gerçekleştirmek açısından çok uygun bir fırsat çıkmıştı ve o bunu gerçekleştiremiyordu Rusya'da sosyalist bir devlet kurmanın tam zamanıydı

Kılık değiştirip sahte belgelerle Fransa'ya geçmeyi ve oradan da gemiyle Rusya'ya ulaşmayı deneyecekti Aslında bu saçma bir plandı, çünkü Müttefiklerin ajanlarının sürekli onu izlediği biliniyordu

Sonunda gerçekleşmesi mümkün bir plan yaptı Almanlardan yardım isteyecekti Lenin Almanya'dan bir bakanla Bern'de buluştu ve teklifini sundu Almanlardan onu Finlandiya'ya sokmalarını istiyordu Oradan da Rusya'ya geçecekti İhtilali başlatıp, yönetimi ele geçirmek ve Rusya'yı savaştan çekmek niyetindeydi Böylece Almanya da güçlerinin tümünü Batı'ya kaydırabilirdi

Bern'deki Alman bakan ve yanındaki ajan danışmanları bu çılgınca plana gülmemek için kendilerini zor tutmuş olsalar gerek Tüm Rusya'daki Bolşevik sayısının 50 bini geçmediği tahmin ediliyordu Lenin, Kerensky hükümeti için sorunlar çıkarsa bile tüm Rusya'nın Bolşevik bir hükümetin yönetimi altına girmesi imkansızdı Dahası Lenin, yakında Almanya'nın da sosyalizmle yönetileceğini söylüyordu

Sonuçta Almanya bu planı ciddiye alarak desteklemeye karar verdi En azından Rusya'nın savaştan çekilip Alman ordusunun tüm gücüyle Batı'ya yüklenmesinden korkan Müttefikler için korkulacak bir neden daha olurdu Böylece Lenin ve beraberindeki 18 kişi bir trenle gizlice Almanya'dan geçirildi ve Finlandiya'ya ulaştırıldı

Bern'deki Alman bakan ve projeyi onaylayan askeri danışmanlar Lenin'den bir daha haber alınamayacağını düşünüyordu Rusya'da bir karışıklık çıkarsa bile bir ay içinde ölür deniyordu Bu da pek fena olmazdı hani En azından Almanya savaşı kazandıktan sonra ortalıkta olmazdı Ancak daha sonra Churchill'in dediği gibi: "Almanya, Rusya'ya en etkili silahı sundu Lenin'i 'mühürlü' bir tren içinde İsviçre'den Rusya'ya yolladı"

"Bir şeyi çok fazla isteme, elde edersen kötü olabilir" diye bir laf vardır Bir buçuk yıl sonra Doğu Cephesindeki bir Alman subayı ve Moskova'daki bir temsilci aynen bunları hissediyordu Lenin büyük sorunlar yarattı Almanya, Rusya'daki başarılı devrimden sonra Ukrayna'yı da içine alan bölgeleri isteyince Lenin buna yanaşmadı Alman hükümeti isteklerini gerçekleştirebilmek için Doğu Cephesine batıdan takviye yapmak zorunda kaldı Yüz binlerce asker doğuya gitti ve Hazar Denizi'ne kadar anlamsız bir şekilde ilerledi

1918 yazının başlarında Alman hükümeti kendi yarattığı canavar hususunda endişelenmeye başladı Doğu Cephesinde barış vardı ancak Sovyetler dünya çapında bir devrimden söz etmeye başlamıştı ve dahası sonraki hedefleri Almanya'ydı Alman birlikleri de gizliden Lenin karşıtı beyaz birlikleri destekliyordu Bu garip bir durumdu, çünkü Batı'daki Müttefikler de Beyaz orduyu destekliyordu

Kızıl Ordu'nun başındaki Troçki Doğu Avrupa'nın geri kalanının da özgürlüğe kavuşturulmasından bahsediyordu Almanya'da ise komünistler Rus desteği peşindeydi Bir son dakika planı olarak Almanya, Çarı komünistlerin elinden kaçırıp tekrar iktidara getirme planları yapmaya başlamıştı Operasyon başlamadan önce Kayzer Wilhelm'in talihsiz kuzeni ve ailesi, öldürüldü Kısa bir süre sonra da Almanlar Batı'da savaşı kaybedip bir ateşkes imzaladı Bu ateşkes, çok ağır şartlar taşıyan Versailles antlaşmasına dönüşerek imzalanacaktı

Almanlar için en büyük korku Batı'daki Müttefik güçler değil Rusya'dan gelen komünizm tehdidiydi Ateşkesle birlikte Ukrayna, Baltık ülkeleri ve Polonya'yı alma girişimleri de başarısız oldu 1920'ler boyunca Alman hükümetleri Lenin'in yarattığı korku içinde yaşadılar Birçok insan demir yumruğa sahip biri tarafından taşınan güçlü bir kalkanın tek çıkar yol olduğunu düşünmeye başladı Küskün bir eski onbaşı Bolşevik korkusunun kendi politik grubuna yandaş kazandıracağını gördü Nazizmin tohumlan atılıyordu

Almanya'nın kazancı sıfırdı ve yüzyılın geri kalanında dünyanın çoğu büyük bedeller ödedi Lenin'i Rusya'ya gönderen Bern'deki Alman bakan ve onun danışmanlarına gelince, onlar kendileri açısından en iyi kararı aldıklarım düşünüyorlardı