Anzavur Ayaklanmaları....

Anzavur Ayaklanmaları

1834-1921 Ahmet Anzavur, Kuvay-ı Milliye hareketine karşı ayaklanma başlatmış eski bir Osmanlı subayıdır İstanbul Hükümeti tarafından paşalık verilerek Anadolu’ya gönderilmiştir İngiliz gizli servisinin adamı olan Papaz Fru tarafından maddi olarak desteklenen Ahmet Anzavur, çok sayıda kişiyi etrafında toplamıştır Birinci Anzavur Ayaklanması, 2 Kasım 1919‘da Manyas, Susurluk, Gönen ve Ulubat dolaylarında başlamış olup, Milli Kuvvetler’in mücadelesi sonucu 25 Kasım 1919‘ da bastırılmıştır Ahmet Anzavur’un ikinci isyanını ise 15 Nisan 1920‘de Çerkez Ethem bastırmıştır
Sivas Kongresi’nden sonra milli cemiyetlerin birleştirilmesi ve Temsil Heyeti’nin başına Mustafa Kemal Paşa’nın seçilmesi hem İngilizler’in hemde İstanbul Hükümetinin Millî Mücadele aleyhine olan faaliyetlerini hızlandırdı Milli hareketi söndürmek ve harekete destek veren halkı sindirmek amacıyla Ahmet Anzavur Biga’da harekete geçirildi Aslen Bigalı olan Anzavur binbaşılıktan emekli olmuş, saray ve hilafete bağlı, onların dediğini yapan bir kukla idi
Anzavur Ayvalık bölgesinde Yunanlılarla savaşıldığı bir sırada İngilizlerin isteği ile Biga, Gönen, Manyas bölgesinde yaşayan Çerkezleri ayaklandırmak için harekete geçti
Anzavur 12 Kasım 1919’da Susurluk’a geldi Yunanlılar’la savaşacağını söyleyerek kışladaki silah ve cephanlere el koydu Anzavur’un bu ihaneti üzerine 61 Tümen komutanı Albay Kâzım Bey Demirkapı sırtlarında Anzavur kuvvetleriyle çarpıştı ve onu yenilgiye uğrattı
15 Kasım 1919’da yenilgiye uğrayan Anzavur’u bölgeden tamamen temizlemek için Çerkez Ethem görevlendirildi Gönen’e kaçan Anzavur’u takip eden Çerkez Ethem 25 Kasım 1919’da Gönen’e gelince Anzavur Bayramiç köyüne buradan da Manyas tarafına çekildi
Millî Mücadele’ye karşı ihanet odaklarının faaliyetleri 1920 yılında da devam etti Özellikle Osmanlı Mebusan Meclisi’nde alınan “Misak-ı Millî” kararları İngilizler başta olmak üzere İtilaf Devletlerini harekete geçirdi ve İstanbul işgal edildi, Meclis dağıtıldı Milletvekillerinin bir kısmı tutuklanarak Malta adasına sürgün edildi, bir kısmı da Ankara’ya geldi Mustafa Kemal Paşa’nın Temsil Heyeti Başkanı olarak Milli Mücadele’nin yürütülmesindeki kararlı tutumu millî hareket aleyhine olanları harekete geçirdi ve isyanlar tekrar başlatılarak hem kardeş kardeşe düşürüldü; hemde millî kuvvetlerin teşkilatlanması önlenmek istendi Bu amaçla Ahmet Anzavur tekrar harekete geçirildi
Bu arada Biga kaymakamı Köprülü Hamdi Bey Fransız askerleri korumasında olan Gelibolu yarımadasındaki Akbaş cephaneliğini basarak silah ve cephaneleri Yenice’ye taşıtmıştı Biga’da Millî hareketi bilinçlendirmeğe çalışan Hamdi Bey; halka baskı yapanlara da fırsat vermiyordu Mesela halktan zorla para toplayan Kara Ahmed’i ve adamlarını tutuklayıp cezaevine koymuştu
Milli kuvvetleri güçlendirmek için Hamdi Bey gönüllü gençğlerden birlikler oluşturmaya çalıştı Kendisine destek için emrine 190 Alayın 2 Taburu da verildi Milli kuvvetlerin ihtiyaçlarının giderilmesi için halktan para toplanması isteğine Pomaklar karşı çıktılar Bundan istifade eden İngilizler de hemen ihanet şebekeleriyle temasa geçtiler Özellikle Ahmet Anzavur’u tekrar Milli Kuvvetler aleyhine harekete geçirdiler
Anzavur Çerkez köylerini dolaşarak halkı isyana çağırdı Bu propagandaların sonunda Pomakların başına geçen Gâvur İmam; Çerkezlerin başına geçen Şah İsmail topladıkları silahlı, baltalı, bıçaklı binikiyüz kadar kişiyle 16 Şubat 1920’de Biga’ya saldırdılar Kışlayı basan asilere karşı fazla direnemeyen Pomak asıllı askerleri dağılınca Biga kolayca isyancıların eline geçti Biga’daki olayları duyan Anzavur 17 Şubat 1920’de buraya gelerek isyanın başına geçti Asiler Hamdi Bey’in yakın arkadaşı ve destekleyicisi Kâni Bey’i, Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey’i ve Üsteğmen Rıza Bey ile üç eri şehit ettiler
Kaymakam Hamdi Bey Yenice’deki cephaneliğin isyancıların eline geçmesini önlemek için Yenice köyüne hareket etti Eminoba köyüne geldiğinde köylülerce tanınan Hamdi Bey Biga’ya ***ürülürken yolda öldürüldü Hamdi Bey ile öldürülen diğer vatanseverlerin cesetlerini Belediye binasının bahçesine attılar ve buraya gelen İngiliz subaylarına gösterdilerYaptıkları ihanetin karşılığını almak için Şah İsmail İngiliz subaylarıyla birlikte İngiliz gemisine gider ve 5000 İngiliz altını ile geri gelir
İsyanın bastırılması için Balıkesir’de bulunan 61 Tümen komutanı Albay Kâzım Bey, Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ile birlikte topladığı gönüllüleri ve Demirci Efe kuvvetleri Çerkez Ethem emrine verildi Ethem Bey isyanı bastırmakla görevlendirildi
Susurluk-Gönen hattında Yahyaköy mevkiinde yapılan çarpışmalarda Anzavur yenilerek Karacabey’e, oradan da İngilizlere sığındı ve İstanbul’a kaçtı (19 Nisan 1920)