İlk Direniş - Albay Fethi Bey (Aziz Nesin'in Kaleminden)

KAYNAK:AZİZ NESİN-BORÇLU OLDUKLARIMIZ

İLK DİRENİŞ-KAHRAMAN ALİ FETHİYİ SAYGIYLA ANIYORUZ

İstanbul'da Sirkeci'den Gülhane Parkı kapısına doğru giderken yol sağa kıvrılır Yolun bu dönemecinde sağda eskiden bir tekke vardı Salkımsöğüt Kaadiri tekkesi denilirdi Bu tekkeyle bitişiğindeki yapılar sonradan yıktırılmış yol biraz genişletilmiştir Ondokuzuncu yüzyılın sonlarında Salkımsöğüt tekkesinin şeyhi İzzî Efendi'ydi Şeyh İzzî Efendi'nin Üsküdar'daki evinde 1877 yılında bir oğlu dünyaya geldi Çocuğun adını Süleyman Fethi koydular

Büyük Türk ansiklopedilerinin pekçoğunda Süleyman Fethi adını görebilirsiniz

Şeyh İzzî Efendi'nin oğlu ne yapmıştı da adını ansiklopedilere geçirmişti? İşte bu sorunun cevabını anlatacağız

Küçük Fethi askerliği çok seviyordu Bu yüzden askeri okula girdi Her ders yılı sınıflarını başarıyla geçiyordu 1896 yılında sınıfının onuncusu olarak Harp Okulu'nu bitirdi 1899'da kurmay subay oldu Askerlik göreviyle Hicaz'da bulundu Sonra savaşlara katıldı Savaşta yaralandı Üstün başarılar gösterdi Rütbesi yükseldi 1912'de o zamanın savunma bakanlığı olan Harbiye Nezareti'nde danışman yardımcılığına atandı 1914'te albaylığa yükseltildi Birinci Dünya Savaşı başlamıştı Kurmay albaylığa yükselmiş olan Süleyman Fethi Bey savaşta gösterdiği üstün başarılar ve fedakârlıklarından ötürü nişanlar madalyalar kazandı Ne yazık ki aldığı yaralar yüzünden hastalandı 1916 yılında tedavi için Wiesbaden kaplıcalarına gönderildi

Albay Fethi Bey tedavisinden sonra Wiesbaden'den yurda döndüğünde Türkiye tarihinin en üzünçlü günlerinden birini yaşamaktaydı Büyük Savaş'ta işbirliği yaptığımız savaş ortaklarımız olan uluslarla birlikte yenilmiştik Yengin devletler Türkiye'yi parçalayıp bölüşmeye çalışıyorlardı İşte bu acı günlerde Wiesbaden'den yurda dönen Fethi Bey Dördüncü Kolordu'nun İzmir Askerlik şubesi başkanlığına atanmıştı

Fethi Bey evliydi ama çocuğu olmamıştı Çocukları çok severdi; o denli çok severdi ki sık sık yanına gelip kendisiyle konuşan çocukları sevindirmek için masasının gözünde çukulata bulundurur bu çukulataları çocuklara dağıtırdı

O günlerde Yunanlılar'ın İzmir'e asker çıkaracakları-söylentisi çok yaygındı Sonunda bu söylentiler gerçekleşti Yunan savaş gemileri İzmir Limanı'nda göründü

1919 yılının 15 Mayıs'ı; işte o kara gün Yunan ordusu İzmir'i işgal etmişti

Albay Fethi Bey hergünkü gibi o sabah da İzmir'in Karantina denilen semtindeki evinden çıkıp işine gitmek için hazırlanmaktaydı Eşi Edibe Hanım düşmanın İzmir'i işgal ettiği böyle bir günde askerlik şubesine gitmemesi bir süre evinde kalıp durumu gözlemlemesi için rica etmekteydi Fethi Bey'in eşi Edibe Hanım'a cevabı kısa olmuştu:

— Ben askerim! İşime böyle bir günde gitmezsem başka ne zaman gideceğim!

Fethi Bey evinden çıktı Görevi başına gitti Masasına daha yeni oturmuştu ki başlarında iki Yunan subayı bulunan erler içeri girdi Yunanlı subaylardan biri Fethi Bey'e esir olduğunu söyledi Fethi Bey İzmir işgal edildiğine savaş da olmadığına göre esir olamayacağını söyledi Ama Yunanlı subaylara söz anlatmanın olanağı yoktu Fethi Bey'i zorla odasından çıkardılar Silahlı Yunan erleri arasından yürüterek Kordon denilen rıhtım yolundan geçirdiler; Pasaport denilen yere getirdiler Pasaport'un rıhtım boyunda esir diye getirdikleri başka Türk subaylarını da tek sıra olarak yanyana dizmişlerdi Fethi Bey'i bu sıranın başına koydular Efzun denilen özel kılıkta giyimli Yunanlı erler de rıhtım boyuna dizilmişlerdi Yunan savaş gemileri limandaydı Kıyıya asker çıkaran Yunan gemileri rıhtıma yanaşmıştı

İşgalden sevinç duyan yerli Rumlar alanı doldurmuş bayram havası yaşıyorlardı Kimi Rumlar da yapıların damlarına çatılarına çıkmışlardı Balkonları terasları doldurmuşlardı Sevinç çığlıkları atıyorlardı

Bir Yunan subayı yanında bir Efzun eriyle tek sıra dizilmiş olan Türk subaylarından biri önünde duruyor onlara kollarını yana kaldırtıp indirterek "Zito Venizelos!" yani "Yaşasın Venizelos!" diye bağırmalarını söylüyordu

Venizelos o zamanki Yunanistan'ın başbakanıydı "Zito Venizelos!" diye bağırttıktan sonra Türk subaylarına bir de kollarını yana kaldırtıp indirtmesinin hiçbir anlamı yoktu elbet Ama aşağılamak küçültmek için Türk subaylarına böyle yaptırıyorlardı "Zito Venizelos!" diye bağırtan Yunan subayının yanındaki Efzun erinin elinde süngü takılmış tüfek vardı Söylenileni yapmayan karşı gelen Türk subayı olursa Efzun eri onu süngüleyecekti

Yunan subayının karşısına geldiği her Türk subayı kollarını yana kaldırıp indirerek "Zito Venizelos!" dedikçe yapıların damlarındaki çatılarındaki evlerin balkonlarındaki Rumlar alanı dolduranlar alay ederek kahkahalar savuruyorlardı

"Zito Venizelos!" diye bağırtılan bu Türk subayları sonradan bir yolunu bulup Anadolu içlerine geçecek işgalci Yunan ordusuyla çarpışacak ve bu üzünçlü anının acısını onlardan çıkaracaktı Ama şimdi "Zito Venizelos!" diye bağırmak zorundaydılar Çünkü karşılarında süngüsünün ucunu göğüslerine dayamış Efzun eri duruyordu Her "Zito Venizelos!" diye bağıran Türk subayının düşmana olan hıncı daha da bileniyordu

Yunan subayı sırayla gele gele Albay Fethi Bey'in karşısına gelmişti Fethi Bey Yunan subayının dediğini yapmıyordu Ne kollarını yana kaldırıp indiriyor ne de "Zito Venizelos!" diye bağırıyordu Bakışlarını karşısındaki Yunan subayına dikmiş ateş saçan gözlerini kırpmadan dimdik bakıyordu Yunan subayı buyruğunu birkaç kez yineledi Fethi Bey'e "Zito Venizelos!" dedirtmek için birkaç kez boşuna bağırdı Fethi Bey sanki onu duymuyordu kayadan bir yontu gibi dimdikti

Yunan subayı ummadığı bu direniş karşısında öyle kızmıştı ki o kızgınlıkla birden elini uzatıp Fethi Bey'in omuzlarındaki albaylık apoletlerini sökmek istedi Fethi Bey Yunan subayının elini şiddetle iterek

— Onları sen takmadın ki sen sökesin! diye bağırdı

Yunan subayı Zito Venizelos demesi için son bikez daha Fethi Bey'e bağırdı Fethi Bey oralı değildi Yunan subayı yanındaki Yunan erine komut verdi Efzun eri Fethi Bey'in göğsüne dayalı süngüsünü hızla itti Süngü albayın göğsüne saplanmıştı Süngünün açtığı yaradan kan fışkırıyordu Ama albay Fethi Bey'in yüz kaslarında en küçük bir kıpırtı bir acı belirtisi yoktu Yine öylece dimdik duruyordu Efzun eri Türk albayını süngülerken alanı doldurmuş ve damlarda çatılarda balkonlarda pencerelerde toplanmış Rumlar'ın çığlıkları göklere yükseliyordu

Efzun eri kanlı süngüsünü Albay'ın göğsünden çekti Yunan subayıyla birlikte sırada bir sonraki Türk subayının karşısına geçti Sıradaki her Türk subayına Yunan subayı isteğini yaptırttı Sıradaki Türk subayları bitince Yunan subayıyla Efzun eri yeniden sıranın üst başına geçtiler Sırayla gele gele yine albay Fethi Bey'in karşısına geldiler Yunan subayının sözlerini İzmirli bir Rum Türkçe'ye çevirdi:

— Kollarını yana açıp indirirken Zito Venizelos diye bağıracaksın!

Fethi Bey'de yine ne ses ne bir kıpırtı vardı Yunan subayı bikez daha yanındaki Efzun erine komut verdi Efzun eri ikinci kez Fethi Bey'i süngüledi Fışkıran kanlardan Fethi Bey'in giysisi kan içinde kalmıştı Yerli Rumlar'ın bağrışmalarından haykırışmalarından yer-gök inliyordu

Yunan subayı ve elinde kanlı süngüsüyle Efzun eri Fethi Bey'den sonraki Türk subayının karşısına gittiler Bikez daha bütün sırayı dolaşıp Türk subaylarına istediklerini yaptırdılar Gele gele üçüncü kez Albay Fethi Bey'in karşısına gelmişlerdi Ama bu kez alanı dolduranların bağrışmaları sövgü haykırışmaları kahkahaları homurtuları uğultuları birdenbire kesilmişti Onca kalabalık sanki birden donup kalmıştı Kimseden ses soluk çıkmıyordu Ordaki binlerce Rum merak içindeydi: Türk albayı üçüncü kez de direnecek mi yoksa ölüm korkusuyla "Zito Venizelos!" diye bağıracak mıydı? Sonunda süngü zoruyla Türk albayı amana gelecek miydi? Kimseden çıt çıkmıyordu Görünmez bir taş kesilmiş o sessizlik içinde Yunan subayının sözleri ve bir yerli Rum'un çevirisi alanın her yanından duyuluyordu:

— Kollarını kaldırıp indirirken Zito Venizelos diye bağıracaksın!

İki kama ucu gibi parlayan gözlerini Yunan subayına dikmiş olan Fethi Bey'in dudakları bile kıpırdamıyordu Üçüncü kez süngülenmeyi göze almış yine direnmişti Yunan subayının buyruğuyla Efzun eri Fethi Bey'i üçüncü kez süngüledi; bu kez süngüsünü daha hınçlı daha hızlı dürtmüştü Fethi Bey'den yine ses çıkmadı ama alanı dolduran insanlardan birden bir uğultu yükseldi; şaşkınlık mırıltılarının oluşturduğu bir uğultuydu

TAM YİRMİİKİ KEZ EVET YİRMİİKİ KEZ Yunan subayı albay Fethi Bey'in karşısına dikilip O'nu "Zito Venizelos!"diye bağırtmaya zorladı Hayır! Fethi Bey sesini bile çıkarmadı Yirmiiki kez süngülendi Süngülenirken gözünü bile kırpmıyordu Yalnız her süngülenişinde daha çok kan yitirdiği için yüzü daha çok soluyor ak donuk bir renk alıyordu Yaralarından akan kanlar ayaklarının dibinde gölleniyordu Süngüleye süngüleye bile Üsküdarlı Albay Süleyman Fethi Bey'e "Zito Venizelos!" dedirtemediler Ama yaralarından çok kan yitiren Türk albayının gücü gittikçe azalmaktaydı Ayakta zor durabildiği belliydi Yirmiiki yarasından kan akarken yine de düşmanının karşısında dimdik durabilmek için insanüstü bir çabayla son gücünü harcıyordu Kanı çekilen yüzü dudakları aka kesmişti Yunan subayı yirmiikinci kez haykırdı Yerli Rum O'nun sözlerini yine çevirdi:

— Zito Venizelos diye bağıracaksın!

Hayır Fethi Bey yine bağırmadı Efzun eri subayının buyruğuyla Fethi Bey'i yirmiikinci kez süngüledi Artık ayakta durmaya direnci kalmamıştı Fethi Bey ayaklarının dibinde göllenmiş kanının üstüne düştü oraya yığıldı

Eşi Edibe Hanım yakınları İzmir'i işgal eden Yunan birliği komutanından Albay Fethi Bey'i kendilerine vermelerini istediler Ama Yunan komutanı yaralı Türk albayını vermedi Fethi Bey'in yakın dostu Ali Şefik Bey İzmir'deki Fransız Başkonsolosluğuma başvurdu Ancak Fransız Başkonsolosu'nun yardım ve aracılığıyla Fethi Bey Yunanlılar'ın elinden alınabildi

Ölmek üzere olan Fethi Bey hastaneye yatırıldı Bütün gece başucunda bir Türk hemşiresi bekledi

1919 yılının 15 Mayısı'nı 16 Mayıs'a bağlayan gece sabaha karşı Fethi Bey,

— Makamımı görüyorum! diye inledi

Bu, O'nün son sözü oldu

Şehit Üsküdarlı Albay Süleyman Fethi Bey'in na'şı, dostu Ali Şefik Bey'in Küçük Fettan Sokağı'ndaki evine getirildi Evde büyük bir masanın üstüne konuldu Kadınlı erkekli ev insanları, sabaha dek, Şehit Albay'ın başında saygı nöbeti tuttular Ertesi gün Şehit Albay Fethi Bey için çok büyük bir cenaze töreni düzenlendi; öyle ki bütün Türk İzmir halkı ayağa kalkmıştı, yer yerinden oynadı İşgalciler bile bu coşkulu saygı gösterisini önleyememişti

Fethi Bey, İzmir'deki Mevlevi tekkesinin mezarlığına gömüldü Süngü yaralarıyla delikdeşik olmuş kanlı albaylık giysisi de sonradan askeri müzeye verildi

Fethi Bey'e çok yalın bir mezar yapıldı Mezar taşına kabartma bir kılıç ve bir kalpak resmi yontuldu, kılıç altın yaldızla yaldızlandı

Üsküdarlı Kurmay Albay Süleyman Fethi Bey'in ancak destan kahramanlarına yaraşır bir yiğitlikle direnmesi yüzünden şehit edilişi dost düşman herkeste büyük bir saygı uyandırmıştır O'nun ölümü göze alarak yiğitçe direnişi karşısında düşmanları bile saygı duymuşlardır İzmir'e, resmi yada özel bir nedenle gelen yabancı askerler, eski komutanlar bugün bile Albay Fethi Bey'in mezarını ziyaret eder, O'nun büyük yurtseverliği karşısında saygıyla eğilirler