Solculuk İle Sağcılık Nedir ?

Solculuk

Politikada, sol-kanat, siyasal sol veya sol; iyileştirme arayan veya varolan sosyal hiyerarşiyi (insanlar arasındaki sosyal yapıdan kaynaklanan üstünlük) kaldırmak isteyen ve zenginliğin ve imtiyazların eşit dağılımını destekleyen politik harekete karsilik gelen terimdir Terim ilk olarak, Fransız devrimi sonrasında kurulan meclisteki oturma düzeninden esinlenilerek oluşturulmuştur

Zimbabve, Küba veya Kuzey Kore gibi ülkelerdeki sol, komünizm veya sosyalizmin farklı biçimleriyle eşleştirilebilir; bunlar Stalinizm, Maoizm ve Afrika Sosyalizmi içerebilir Bu ülkelerde sol, bazıları çok fazla veya çok az oranda dile getirilmiş teoriler ve/veya uygulamalar da dahil olmak üzere devlet veya toplum sahipliğinde çeşitli ekonomik ve siyasal uygulamalara ve mal ile hizmetlerin üretim ve dağıtım kanallarının yönetimine inanmaktadır

Fransa, Hindistan veya Brezilya gibi ülkelerde sol, demokratik sosyalist veya sosyal demokrat politikalar için mücadele etmektedir Modern sosyal demokrasi hem sosyalist hem de kapitalist uygulamalar içeren demokratik bir refah devletinin oluşumunu savunmaktadır Sosyal demokratlar kapitalist piyasa sistemi içinde gördükleri haksızlıkları ortadan kaldıracak veya iyileştirecek program ve yapıların yaratılmasını ve devleti düzenleyerek kapitalizmi demokratik yöntemlerle değiştirmeyi amaçlamaktadır

Çevrecilik, feminizm, küreselleşme karşıtlığı, işçi sendikaları gücü ve bir çok başka ideoloji bu ülkelerde bazen sol ile eşleştirilmektedir Japonya, Danimarka, Şili veya ABD gibi ülkelerde sol çoğunlukla açıkça serbest pazar kapitalist politikaları takip etmekte ve değişen farklı devlet harcamaları uygulamaktadır

Sol ile özdeşleştirilen ideolojiler Marksizm, Sosyalizm, Sosyal demokrasi, Sol-libertariancılık, Sendikacılık, İlerlemecilik, Sol-Liberallik, Otonomculuk ve Anarşizmin bir çok biçimidir

Bir çok solcu grubun çok az ve ortak hiç bir noktaya sahip olmadığı bilinmelidir Mesela Birleşik Krallık'taki İşçi Partisi- Birleşik Krallık'ta sol bu partiyle özdeşleşmiştir- çoğunlukla küresel kapitalizmi savunmaktadır ve dünyadaki ülkede dünyadaki en kapitalist ekonomilerden birini meydana getirmiştir Diğer bir uç örnek ise Zimbabve'de sol ile özdeşleştirilen Zimbabve Afrika Ulusal Birliği-Vatanseverler Cephesi'dir;dünyadaki en sosyalist ekonomilerden birini gerçekleştirmiştir

Sol, Türkiye, Hindistan ve Ortadoğu'da görüleceği üzere genellikle sekülerdir Fakat bazı Özgür Teoloji ile sosyal adalete odaklanmış Katolik ülkelerde ve kimi Protestan toplumlarda Hristiyan Sosyalizm düşüncesi hakimdir ABD'de, dini ve sol-kanat kimi zaman beraber çalışır, örneğin ABD İnsan Hakları Hareketi solcu olmakla beraber dini sebeplerle kürtaja karşı çıkar

Kelimenin Kökeni

Sol siyaset kavramının kökeni Fransız İhtilali dönemine dayanır İhtilal sonrası kurulan parlamentoda özgürlüklerin destekçisi burjuvalar genellikle başkan koltuğunun solunda oturmaktaydılar Değişimlere karşı çıkmakta olan soylular ise sağda otururlardı Bugün Fransız parlamentosunda bu gelenek hala devam etmektedir

Mistik Kökeni

Politikadaki sol kavramının dindeki sol kavramı ile alakası yoktur Dinlerdeki sol kavramı Hindu Tantra inanışına dayanır Batı okültizminde ilk kez Helena Blavatsky (1831 - 1891) tarafından "ahlaksız" dinleri tanımlamak amacıyla kullanılmıştır Dinlerde kötü, pis, ahlaksız kabul edilen şeyler sol taraf ile özdeşleştirilmiştir Latince kökenli sinister (kötü) kelimesinin diğer anlamları, "sol" ve "şanssız" dır Yine İbranice'de "smowl" (sol) kelimesi aynı zamanda "karanlık" anlamına gelir İslam'da pis, kötü kabul edilen şeyler (taharetlenmek vb) sol el, sol ayak ile yapılır Buna ek olarak Türkiye'de bir çok siyasetçi tarafından dinsizlik olarak gösterilmiş ve oy toplamak için bu temelsiz düşünce kullanılmıştır

Karşılıklı Etkileşim

Sol kavramının dinlerdeki bu anlamı politikaya da ister istemez etki etmiş, bilinçli veya bilinçsiz olarak sol kavramı zaman zaman "din dışı olma" ile özdeşleştirilmiştir

Tarihçe

İkinci Enternasyonal'den Zimmerwald Konferansı'na kadar

18yy'dan 20yy'a kadar "Eski Sol" sosyal sınıflar arası farklılıkların bir toplumun doğasını belirlediğini iddia etmiştir

Modern sosyalist hareket ise büyük oranda 19 yüzyıl sonundaki işçi sınıfı hareketinden kaynaklandı Bu süreçte, sosyalizm terimi, kapitalizm ve özel mülkiyet karşıtı konumda Avrupalı toplum eleştirmenleri tarafından ilk kez kullanıldı Modern sosyalist hareketin kurulması ve bir bütün haline gelmesine yardım eden Karl Marx, sosyalizmin sınıf mücadelesi ve proleter devrimi ile gerçekleşebileceğini yazmıştır[1] Marksizmin sosyalizmin bir çok yorumu üzerinde devam eden bir etkisi vardır

Marx ve Engels'in fikirleri taraftar buldukça özellikle Orta Avrupa'da , sosyalistler uluslararası yapıda bir birlik kurma arayışına girdiler1889'da 1789 Fransız devriminin 100 yılında , yaklaşık 300 işçi ve sosyalist örgütünü temsilen 20 ülkden 384 delege ile İkinci Enternasyonal kuruldu[2] Bu yapı "Sosyalist Enternasyonal" olarak tanımlandı ve Engels 1893'teki Üçüncü Kongre'de Onursal Başkan olarak seçildi

1914'te I Dünya Savaşı başladığında bir çok Avrupalı sosyalist lider kendi hükümetlerinin savaş hedeflerini destekledi Birleşik Krallık, Fransa, Belçika ve Almanya'daki sosyal demokrat partiler enternasyonalizm ve dayanışma için verdikleri sözlere rağmen devletlerinin savaş zamanı askeri ve ekonomik planlarına destek verdi

Lenin ise savaşı emperyalist bir çatışma olarak tanımladı ve dünya çapında bir proleter devrim için bu şansı kullanma çağrısı yaptı İkinci Enternasyonal savaş sırasında dağılırken, Lenin, Troçki, Karl Liebknecht, Rosa Luxemburg gibi Marksistlerden oluşan küçük bir grup Eylül 1915'te İsviçre'de Zimmerwald Konferansı'nda bir araya geldi

Sosyalistler Rusya'da Yönetimi Ele Geçiriyor

1917 Ekim Devrimi, bir tarafta büyük "K" harfiyle tanımlanan Komünistlerle diğer tarafta anarko-komünistler ve sosyal demokratlar gibi diğer komünist ve sosyalist eğilimler arasında kalıcı ideolojik ayrıma neden olmuştur Sovyetler Birliği'ndeki Sol Muhalefet, sadece Sri Lanka'da çoğunluğu elde edebilmiş olan Troçkizme neden olmuş ve o da izole edilmiş ve pro-Moskova kanat partiden tasfiye edilmiştir

1922'de Komünist Enternasyonal dördüncü kongresinde, kendi kapitalist sınıflarının savaş için çabalarını destekleyerek işçi sınıfını aldattıkları için eleştirdikleri liderlerine dönük olarak yaptıkları eleştiri saklı kalmak üzere, komünistlerin sosyal demokratlarla işbirliği yapmasını öneren Birleşik Cephe politikası doğrultusunda bir karar aldı Onlar açısından, öncelikle sosyal demokratların devrimden kaynaklanan konumsuzluğunu ve daha sonra, Komünist Partilerin genişleyen otoriterliğini gösteriyordu Ancak bu durum Büyük Britanya Komünist Partisi'nin İşçi Partisi'ne katılmasıyla tersine dönmüş oldu

II Dünya Savaşı'ndan Sonra

1960'larda Yeni Sol görüşü ırkçılık karşıtlığı, feminizm, çevrecilik ve LGBT hakları üzerine inşa edilen Yeni Toplumsal Hareketleri de içine alan kültürel politikalarda eşitlikçi bir yaklaşımı içerecek şekilde daraltıldı Eski Sol yapılar[3] tarafından "kimlik politikaları" olarak adlandırılan bu dönüş, yeni muhafazakarlığın, neoliberalizmin ve yeşillerin kurucu unsurları arasında solcu öğeler olarak yer aldığı için ve esas sorun olarak toplumun sınıf yapısına odaklanmak üzere diğer başarısızlıklarla beraber kısmen sorumlu tutularak eleştirilmişti

20yüzyılın son çeyreği içerisinde artan ev sorunu ve tüketim malzemeleri kıtlığı, örgütlenme ve konuşma ile ilgili en temel insan haklarının eksikliği ile beraber yaşandığı Sovyetler Birliği ve Doğu Bloku'nda büyük krizler süreci yaşanınca her geçen gün daha çok sayıda komünist partilerinden kopmaya başladı 1989 ve 1991 yılları arasında Komünist parti iktidarlarının Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa'da hızlı çöküşü ile sosyalizmin Sovyet biçimi küresel bir siyasal güç olarak ortadan kayboldu

Günümüz

Sosyalist sol, Çin, Küba, Suriye, Angola ve Zimbabve gibi bazı ülkelerde hala iktidardadır

Merkez-sol, liberal demokrasilerde popüler politikaların sol yorumunu yapmaktadır Bunlar liberal demokrasiyi, temsili demokrasiyi ve vergi kesintileriyle denetlenen sosyal adalet harcamalarını, ekonominin etkin bir şekilde düzenlenmesini ve bazı kamu iktisadi teşekküllerini müdafa etmekle beraber özel mülkiyet hakkını da savunmaktadır

Merkez-sol partilerin önde gelen örnekleri İngiltere'de İşçi Partisi, Kanada'da Liberal Parti, ABD'de Demokrat Parti[4] ve Almanya'da Almanya Sosyal Demokrat Partisi'dir Kendisini solda ifade eden pek çok milliyetçi parti de vardır Mesela Birleşik Krallık'ta İskoçya'da İskoç Milliyetçi Partisi ve Galler'deki Plaid Cymru (Galler Partisi)

Bazı ülkelerde (özellikle Büyük Britanya'da) "ılımlı sol" reformist, demokratik ve/veya sosyalizmin parlamenter biçimlerini savunurken "katı sol" toplumda kökten değişim isteyen sosyalist taleplerden oluşmaktadır Aşırı sol olarak tanımlanan yapılar ise Eski Sol politikalardan yana tavır almaktadır Ultra sol yapılar otonomizm ve anarşizm gibi siyasal yelpazenin en uç konumlarında yer almaktadırlar

Merkez ifadesi ile beraber kullanılan "sol kanat" sözü ülkelere ve bölgelere özgü farklılıklar gösterebilmektedir Büyük Britanya'da 2001 Genel Seçimleri hakkında Washington Post gazetesinde yayınlanan bir makalede İngiliz Muhafazakâr Partisi'nin sağlık ve refah konusundaki politikalarının "ABD siyaset yelpazesi açısından aşırı sol" bir konumu temsil edeceği ve İngiliz seçiminin Amerikan siyaset dilinin sol kanadına göre geliştiğinin gözlemlendiği dile getirilmiştir[5]

Solun genelde seküler olduğu düşünülse de bazı Katolik ülkelerde "sosyal adalet" kavramı üzerine inşa edilmiş özgürleşme teolojisi geleneği ve bazı Protestan ülkelerde Hıristiyan Sosyalizmi geleneği vardır Bazı düşünür ve tarihçiler, Eric Voegelin[6] ve Jacob Talmon[7] gibi, solun ütopyacı seküler siyasi bir din olduğunu savunmaktadır

Sol Politikalar

Sol geleneksel olarak alt sınıflarlarla ve sömürü ile mücadele etmesiyle karakterizedir Bu nedenle endüstri devrimi sırasında sol politikaların yeni endüstriyel şartların iyileştirlmesi ve işçi haklarıyla özdeşleştiği görülmüştür Bu, sosyal demokrasi, sosyalizm ve işçi sendikacılığını savunan hareketlere yol açmıştır daha yakın zamanlarda ise sol, küreselleşmenin mevcut biçimlerinin sömürücü doğası olarak algıladığı yanlarını eleştirmiştir, örnek vermek gerekirse: "merdiven altı üretim yerlerinin artışı", "sıfır kar politikaları" gibi Sol aynı zamanda küreselleşmenin "adil ticaret" gibi yanlarını desteklerken ulus devletlerin küresel ekonomiden ayrılmasını ve bağlarını koparmasını da savunmaktadır

Bu sonuçlara ulaşılmasında özgün yollar hususunda farklı sol gruplar arasında bir uzlaşma olmasa da, soldaki grupların çoğu endüstriyel demokrasi içinde Keynesyen ekonomiden refah devletine kadar değişik görüşlerde olanlar veya ekonominin devletleştirilmesinden sosyal piyasa ve merkezi planlama görüşüne sahip olanlar bir biçimde hükümet veya ekonomide toplumsal bir müdahalenin gerekli olduğu hususunda hemfikirdir[8]

Sol, 20yüzyılda birey ve insan hakları daha fazla ilgi topladıkça, ırk, cinsiyet eşitliği ve kültürel hoşgörü taraftarları ile müttefik oldu

Sağcılık

Sağcılık (Sağ kanat), Muhafazakâr, Milliyetçilik ve İslamcılık gibi Solculuğa nazaran geleneksel değerlere daha fazla ağırlık veren siyasi görüş ve tutumlar

Genelde serbest piyasa ve kişisel mülkiyete önem verir

Etimoloji

Sağcı ve solcu terimleri ilk defa 1789 yılında ortaya çıkmıştır sırasında kralı isteyenler meclisin sağ tarafına, cumhuriyeti istiyenler ise sol tarafa oturmuştur Fransa Meclisi' nde bu gelenek hala devam etmektedir

Sağcılık ile ilgili ideolojiler

Milliyetçilik
Muhafazakarlık
İslamcılık
Ülkücülük
Milli Görüş
Merkez Sağ
Liberalizm

Türkiye'deki "sağcı" partiler

Milliyetçi Hareket Partisi
Demokrat Parti (2007)
Saadet Partisi
Adalet ve Kalkınma Partisi

KAYNAK: WİKİPEDİA SÖZLÜKDÜR