Osmanlı Armasındaki Semboller

Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Görevlisi Yard Doç Dr Selman Can Osmanlı Devleti’nin sembolü haline gelen ‘Osmanlı arması’ fikrinin İngiltere Kraliçesi Victoria’dan çıktığını söyledi
Arma fikri İngiltere Kraliçesi Victoria’dan çıkmış
Osmanlı’da arma geleneğinin bulunmadığını belirten Can Kraliçe Victoria’nın 19 yüzyılda arma tasarımı yaptırarak Sultan Abdülmecid’e hediye ettiğini söylüyor Osmanlı arşivlerinde araştırmalar yapan Dr Can; tepesinde güneş hükümdarın tuğrası Osmanlı sancağı adaleti temsil eden terazi Kur’an-ı Kerim gibi birçok sembollerle Osmanlı’yı anlatan armanın İngilizler tarafından yapıldığını savunuyor
Dr Selman Can arma fikrinin Osmanlı ile Rusya arasındaki Kırım Savaşı sırasında ortaya çıktığını anlatıyor Dr Can’ın verdiği bilgilere göre bu dönemde İngiltere Osmanlı ile yakın ilişkiler kurmaya çalışıyordu Fransa’nın Sultan Abdülmecid’e verdiği ‘Legion’ nişanı İngiltere’yi harekete geçirdi
İngiltere Kraliçesi Victoria Fransa’nın verdiği nişana karşılık Kasım 1856′da Dizbağı Nişanı’nı Osmanlı Sultanı’na sundu Dr Can nişanla birlikte gelen Osmanlı armasıyla ilgili şu bilgileri veriyor: “Böylece Sultan Abdülmecid Dizbağı Nişanı’nın sahibi oldu

padişahın güneşe benzetilmesinden ileri gelir
2- II Abdülhamit’in tuğrası
3- Sorguçlu serpuş: Osman gaziyi ve tahtı temsil eder
4- Yeşil Hilafet sancağı
5- Süngülü tüfek: Nizam-ı Ceditle birlikte Osmanlı ordusunun asıl silahı olmuştur
6- Çift taraflı teber
7- Toplu tabanca
8- Terazi: şeşper ve asaya asılıdır adaleti temsil eder
9- (Üstte) Kuran-ı Kerim (Altta) Kanunnameler
10- Nışan-ı al-i imtiyaz: Devlet adına faydalı işlerde bulunmuş ilim adamları idareci ve askerlere veriliyordu
11- Nışan-ı Osmani: Sultan Abdülaziz Han tarafından 1862′de ihdas edilmiş olup devlet hizmetinde üstün başarı sağlayanlara verilirdi
12- Asa ve şeşper
13- Çapa Osmanlı denizciliğini temsil eder
14- Bereket boynuzu
15- Nışan-ı iftihar
16- Yay
17- Mecidi nişanı
18- Borazan modern mızıka takımının kullandığı çalgı aletidir
19- Şefkat nışanı 1878′de II Abdülhamit Han tarafından ihdas edilmiş olup; savaş vaktinde büyük afetlerde devlete millete hizmet eden kadınlara verilirdi
20- Top gülleleri (Bazı armalarda bulunmuyor)
21- Kılıç
22- Top topçu ocaklarını temsil eder
23- El siperlikli tören kılıcı: bu kılıç klasik Türk kılıcı olmayıp o devirdeki subaylar tarafından kullanılırdı
24- Mızrak
25- Çift taraflı teber orduda üst düzey görevliler tarafından üstünlük sembolü olarak kullanılmıştır
26- Tek taraflı teber (balta)
27- Bayrak
28- Osmanlı sancağı
29- Mızrak: Son dönem mızraklı süvari alaylarını remzeder
30- Kalkan Ortasında stilize edilmiş bir güneş motifi var 12 yıldız: Rivayete göre bu 12 yıldız 12 burcu temsil eder Güneş bu burçlar üzerinde hareket eder
Ancak 1346′da Kral III Edward tarafından ortaya çıkarılan Dizbağı Nişanı’nın geleneğinde şöyle bir uygulama vardır: Nişanı alan kişi ya da hükümdarların armaları Londra’da Windsor Sarayı’nda bulunan Saint George Kilisesi’nin duvarında asılmaktadır Ancak Osmanlı Padişahı’nın arması bulunmamaktadır Bunun üzerine Kraliçe Victoria Prens Charles Young ismindeki arma uzmanını Osmanlı için arma tasarlamak üzere görevlendirir İstanbul’a gelerek araştırmalarda bulunan Young’a Etyen Pizani isminde bir tercüman yardımcı olur”
İngiliz tasarımcı padişahlık alameti olan saltanat kavuğunu sorgucu ay-yıldızlı sancağı ve tuğrayı ön plana çıkararak bir arma hazırlar Bir yılda hazırlanan arma Osmanlı Devleti’nin Londra Sefiri Kostaki’ye teslim edilir Kostaki tarafından İstanbul’a gönderilen arma çizimlerini Sultan Abdülmecid de beğenir Bu şekilde oluşan Osmanlı Devleti arması İngiltere’nin Saint George Kilisesi’ndeki yerini alır Kraliçe Victoria’nın Charles Young’a tasarlattığı arma Sultan 2 Abdülhamit döneminde terazi ve silahlar eklenerek son şekline kavuşur
Tarih bilgisinin söylentilerle oluşturulamayacağını kaydeden Dr Selman Can şu uyarıda bulunuyor: “Tarihle iç içe yaşayan bir toplumuz Ancak tarihî konular üzerinde bilgi birikimimiz son derece zayıf Sorgulamayı ve araştırmayı öğrenen nesiller ancak tarihi doğru okuyabilir”
Otuz ayrı sembol bulunuyor
Prens Charles Young ismindeki bir İngiliz tarafından tasarlanan Osmanlı armasında; güneş 2 Abdülhamit’in tuğrası sorguçlu serpuş kalkan sancak mızrak top kılıç borazan yay çapa hilafet sancağı Kur’an-ı Kerim terazi kılıç süngülü tüfek şefkat nişanı Mecidi nişanı nişan-ı iftihar nişan-i Osmani gibi 30 ayrı sembol bulunuyor