Kuyumculuk Terimleri Sözlüğü T

Kuyumculuk Terimleri Sözlüğü T

TAÇ:Gaziantep yöresinde tepeliklere verilen ad

TAGGA:Kadın fesinin üs kısmına konulan yuvarlak madeni para

TAKI:İnsanların ayak bileği, bel, burun, boyun, kulak, parmak vb vücudun birçok yerine çıplak yada giyerek üzerine taktıkları değerli maden ve taşlardan yapılmış süs eşyaları

TALAŞ:Ağacın testere ile kesilmesi sırasında ağaçtan dökülen kırpıntılarGümüşçülükte talaş ciladan, zaç yağından, yaldızdan ve temizlemeden sonra madenin lekesiz olarak kurutulması için kullanılır

TAMİR:Zaman içinde sanat eserleri çeşitli yollarla ezilir, kırılır, dökülürHasara uğramış eserleri aslı bozulmadan, genel çizgileri korunarak eski durumuna getirme işlemi

TARZ:Üslup, tavır

TAKOZ:Hasır örgüsü yada Trabzon işi denilen örgüden yapma bilezik, kemer gibi takıların tesfiyelenmesinde, yassılaştırılmasında kullanılan tahta parçası

TAŞ:Kimyalı ve fizikli durumu değişiklikler gösteren, rengin içindeki madenler, tuz ve oksitlerden alan sert ve katı madde

TAŞ EVİ:Mıhlama tekniğinde değerli taşların yerleştirildiği yada oturtulduğu, çevresi çerçevelenmiş ve tırnakları aracılığıyla taşı koruyan yuva

TAŞLI KÜPE:Üzerinde değerli taş bulunan küpe

TELFIRÇA:Tel fırça maden üzerindeki yakılmış zifti temizlemede, gümüşü yaldız yapımında, temizlik işlerinde ve daha bir çok yerde ara aleti olarak kullanılır

TELKARİ:Tel ile yapılan sanatların birinin adıdır Birinin adıdır diyoruz, çünkü çeşitli kaynaklar tel ile yapılan bütün sanatlara telkari denmiştir Bu yanlıştırTel ile yapılmış olmasına rağmen kimi sanatlar hasır örgü yada tel çakma olarak adlandırılırlar Haddeden çekilen ince teller ki bunlar da yine aynı iş yerinde aynı ustalar tarafından hazırlanırdı: Örnek olarak bir tepsiyi ele alalım Sanatkar önce bir kağıt üzerine tasarladığı biçimi çizer, çizmeye gerek görmeyen ustalar ise daha önce ona benzer yüzlerce iş yaptıklarından yaptığı işler ve yapacağı iş kafasında biçimlendiği için doğrudan doğruya uygulamaya geçer Önce genel iskeleti hazırlar hazırladığı bu iskelete toz kaynak ile kaynak yapar Telkaride kaynak çok beceri isteyen bir iştir Kaynak üfleme borusu ile az ateş verilerek yapılır, ateş çok verilirse işin kendisi de erirİskeleti ile ana çizgileri hazırlanan işte sıra boşluk doldurmalarına gelmiştir Bu boşluk doldurmaları çeşitli süslemelerin bir uyum içinde yan yana gelmesi ile sağlanırlarBu süslemeler Mardin yöresinde vav kâkedudey gibi adlarla adlandırılırlar Boşluklara bir çift ile konulan, biçimlendirilmiş biçimler, yine toz kaynağı ile birbirine kaynatılır ve eser tamamlanır

TEKNE:Zaç yağının içinde bulunduğu ağartma kabıBu kabı gümüş ateşle kor durumuna getirdikten sonra atılır ve ağarıncaya değin bekletirler

TENZİL:Ağaç zemin üzerinde oyuklar ve kanallar açarak bu boşluklara gümüşler yerleştirilerek işlenen bir süsleme tekniği

TENEKAR:Gümüş kaynağında kullanılan, sürüldüğü yerde gümüşün yürümesini sağlayan toz yada sulandırılmış oraks

TEPE:Hasır örgüsünde zigzag biçimleri verilmiş tellerin yüksek kısmı

TEPELİK:Kadın fesleri üzerine dikilen, Çoğunlukla gümüşten yapılma süs eşyası

TERBİYE KAPISI:Eskiden mühürcüler yada hakkaklar çarşısında çıkarılan çırakların kalfa oluncaya değin dükkana girip çıktıkları küçük arka kapı

TESFİYE:gümüş eserin üzerinde her türlü teknik çalışma bittikten sonra düzeltilmesiÇeşitli eğelerle tesfiyeleme ile her türlü çapak, derin çizgi ve istenmeyen çıkıntılar, ince dişli su zımparası ile temizlenirler

TEZGAH:Her meslek erbabının işinin üzerinde çalıştığı işinin özelliğine göre değişik malzemeden yapılmış, değişik ölçü ve biçimlerde çalışma tezgahı

TIRNAK:Mıhlamacılıkta aş evine yuva yapılan taşın düşmemesi için taşın güzelliğinide bozmamak için, gölgelememek kaydıyla taş üzerine yatırılan üçgen, dışbükey yarım daire gibi biçimlerle yapılmış taş koruyucular

TIRTIL:Telkari tekniğinde bir süsleme

TİRŞE:Eskiden yaprak altını ve gümüş dövücülerinin, madeni arasına koyup dövdükleri deriYaprak dövücüleri çekiç darbelerini doğrudan doğruya madene değil deriye vururlardıMadene çekiç vurulduğu taktirde darbenin ağır geldiği yer hemen kesilirTirşe ile dövülen madenin kalınlığı mikronla ölçülürElde edilen madenin levha saç kılından ince olurduBu altın ve gümüş yaprakları hattatlar, tezhipçiler, mermerciler ve mobilyacılar kullanırlardı

TOMBAK:Civalı altın kaplamaKimilerince tombak bir tunç karışımının adıKimilerine göre yalnız bakır üzerine civalı altın kaplamaya tombak denildiği gibi, Avrupalılarca da tombak, bakır üzerine altın olmayan, altın görünüşünde bir kaplama çeşidinin adıdır

TOPUZ:Dövücülükte çukurlamada kullanılan şimşir ağacında yapılmış çekiçTopuz dokusu sert, gözenekleri sıkı ağaçtan olmalıdır

TUĞRA:Osmanlı padişahlarının nişan ve alametleridir

TÜRKKARİ:Türk sanatı ve tarzı hakkında kullanılan bir değimdir

TÜRK YOLU:Rumi, hatayi ve hendesi biçimlerden yapılan karmaşık istiflerTürkler e özgü olan bu yol zamanla birçok İslam ülkesinde, özellikle Arap aleminde benimsendi ve uygulandı