Azerbaycan Atasözleri

A

Açlık ne yedirtmez, tokluk ne dedirtmez

Aç eşek katırdan tez yürür

Açın imanı olmaz, dokun gümanı

Ağaç bar verince başını aşağı eğer

Akıl yaşta değil baştadır

Ana gibi yar olmaz, vatan gibi diyar

Araz (Aras nehri) her zaman kütük getirmez Türkiye Türkçesindeki; "Dere her zaman kütük getirmez" (1929 doğumlu M Baz'dan naklen Said Dağdaş,220802, Denizli-Dodurgalar)"! atasözü ile aynı anlamda Her zaman ticarette kazanç olmayabilir, bu nedenle ileriye dönük tedbir almak gereklidir anlamında

Aslanın erkeği dişisi olmaz

Aşığa Bağdat uzak değil

At ölür nalı kalır, yiğit ölür namı kalır

At ölür, köpeklere bayram olur

B

Boynuzsuz öküzün ahı boynuzlu öküze kalmaz

Bugünün işini sabaha koyma (yarına bırakma)

Ç

Çöreği (ekmeği) çörekçiye ver birini de üstelik

Çıra dibine ışık vermez

D

Dağ dağa raslamaz ama insan insana rastlar

Dama dama göl olur, dada dada heç olur (Selahaddin Kusekenani-Şarki Azerbaycan-İRAN, 66 1999, Orman Mühendisi'nden naklen Said Dağdaş):“Damlaya damlaya göl olur!" atasözünün Azeri Türkçesindeki karşılığı "Azar azar kullanmakla biter" anlamında

Dere kenarına ev yaparsan bilesin ki sel malıdır, Kendin yaşlı avrat genç bilesin ki el malıdır

Dost dar (kötü) günde tanınar

Dost dosta ten gerek, ten olmasa gen gerek

Dünya bir yağlı kuyruktur, yiyebilene aşkolsun

E

El gücü, sel gücü (Selahaddin Kusekenani, İran, Şarki Azerbaycan Eyaleti, (6 Haziran 1999, Beyşehir): "Bir elin nesi var, iki elin sesi var!" atasözü anlamında Selahaddin Bey bu ata sözünü “Birlikte bir iş görer, yahşidir Hatmin, adam muvaffak ola” şeklinde Azeri Türkçesi ile açıklamıştır (Said Dağdaş)

El kızı bulunur, kardeş bulunmaz, Kardeş bulunur Ana Baba bulunmaz

Evvel mescidin içi, sonra eşiği (dışı) (S Kusekenani, 661999): Önce kendi menfaatim, sonra başkaları anlamında Azeri Türkçesinde “eşik” kelimesi Türkiye Türkçesinde olduğu gibi hem kapının eşiği deyiminde olduğu gibi bildiğimiz manada, hem de evin dışarısı anlamında kullanılmaktadır (Said Dağdaş)

G

Geçme namert köprüsünden, qoy götürsün su seni Yatma tilki gölgesinde qoy yesin aslan seni

Göz görmek için, gönül sevmek içindir

H

Halva halva demekle ağız şirin olmaz

Herşeyin tazesi, dostun eskisi

İ

İnsaf dinin yarısıdır (Selahaddin Kusekenani, Tebrizli Orman Mühendisi, 661999, Antalya, Cevizlide naklen alınmıştır): Azeri Türkçesinden bir atasözü

İt karı bolsar, yatıp ürür (Eski Doğu Türkistan atasözü, Yaşar Süngüden naklen, 29082007, Yeni Şafak, s 5) 22 Temmuz 2007 seçimlerinin sonuçları için kullanılabilir “Kuvvetten düşen it, yatıp ürür” ya da “Yaşlanan it, yatıp ürür ” şeklinde Türkiye Türkçesine aktarılabilecek bir atalar sözü Toplum nezdine itibarı kalmayan, sadece ortalığı velveleye verir anlamında (Said Dağdaş)

İti tutarken(köpek alırken) bile esline (soyuna) bak

İt itliğini elden bırakır sümsünmeyini (sümsünmek = başıboş gezinmek) elden bırakmaz

İyiliğe iyilik her kişinin işidir, kötülüğe iyilik er kişinin işidir

K

Kadın adamı vezir de eder rezil de eder

Kadın Allahın erkeğe gönderdiği en büyük hediyyedir

Kadınsız erkek susuz çöle benzer, yalnızlıkdan kurur

Kör köre "kör" demezse bağrı çatlar

Kötü günün ömrü az olur

M

Mert bir kere ölür, namert bin kere

Meşe (orman) çakalsız olmaz

O

Ot kökü üstünde biter

Örtülü pazar, dostluğu bozar

S

Suyu şeffaf yapan temizliği, insanı temiz yapan namusudur

T

Tek elden ses çıkmaz

Y

Yaman(kötü) komşu adamı ev sahibi yapar

Yakın komşu uzak akrabadan iyidir

Yalancının evi yandı, kimse inanmadı

Yalnız yiyen, yalnız ölür

Yamandır baş ağrısı , Daha yamandır yaman evlat

Yahşi günde yar yahşidir yaman günde yetiş gardaş

Yetim kuzudan koç olmaz

Yüze konuşan düşman, arkadan konuşan dostdan iyidir

Yüz ölç bir biç