Uluslararasi İlişkiler Sözlüğü P

Uluslararasi İlİŞkİler SÖzlÜĞÜ P

Parlamenter Diplomasi (parliamentary diplomacy)

Halen var olan uluslararası kurumlarda çoğunluğun uzlaşmasını isteyen, buna önem veren konferans diplomasisi Aynı politik sistem, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, diğer uluslararası organlar ve ulusal parlamentolarda da uygulanır

Pasif Direnme (passive resistance)

Dışarıdan veya içeriden gelen baskı ve şiddet uygulamalarına aynı şekilde karşılık vermeyerek yeni baskı ve şiddet yoluna sapmalarında yapılan karşı koyma faaliyeti

Pasif Halk (passive population)

Dış politikaya karşı ilgi duymayan bu halk grubu, dış politika kurumlarındaki girişimlerinde, bu konularda basın ve yayın araçları ile duyurulan bilgileri değerlendirmek yeteneğinden yoksundur

Pax-Americana: bkz Yeni Dünya Düzeni

Perestroyka: bkz Gorbaçov Diplomasisi

Persona Grata

Bir devletin özellikle belirli bir kişiyi yabancı devletin temsilcisi olarak görmek istemesi

Persona Non Grata

Bir devletin özellikle belirli bir kişiyi diğer devletin diplomatik temsilcisi olarak kabul etmemesi

Ping-pong Diplomasisi (ping-pong diplomacy)

Uzun zaman, içeride komünist rejimi pekiştirmekle meşgul olan Çin, batılı ülkelerle ve özellikle ABD le ilişkiler kurmamıştır Zaten ABD de bu yolda girişimlerde bulunmamış Formoza'daki Çan Kay Şek Çin'ini desteklemiştir Ancak, zamanla hem Çin'in ve hem de ABD'nin bu görüşleri değişmiştir İlişkiler kurma eğilimi başlamıştır Bu yolda ilk adımlar olarak Çin ile ABD arasında ping pong masa tenisi takımarı ziyaretleri ve maçları yapılarak ilk yakınlaşma denemelerine girişilmiş ve bu duruma "ping-pong diplomasisi" adı verilmiştir Nitekim, kısa bir süre sonra ilişkiler daha da gelişmiş ve ABD Başkanı Nixon Çin'e resmi bir ziyarette bulunmuştur Bu arada Çin dışa açılma politikasını dinamikleştirmiş, bir çok ülke ile diplomatik ilişki kurmuş, Birleşmiş Milletler'deki yerini almıştır Türkiye de Çin Halk Cumhuriyetiyle 1971 Ağustos'unda tanıma ve diplomatik ilişkilere girişmiştir

Plebisit (plebiscite)

Herhangi bir bölgede yaşayan insanların bağlanmak istedikleri devleti seçmelerini sağlayan halkoylaması Plebisit genellikle sınırların çizilmesi veya büyük devletlerin parçalanması sonucu oluşan bölünme zamanlarında gerekli olmuş ve uygulanmıştır Yapılan plebisit sonucu, bölge halkı diğer devletlere bağlanmak istememişse, bu bölge üzerindeki egemenlik hakkı resmi yollarla seçilen devlete geçer

Prestij Politikası (prestige policy)

Statu quo veya emperyalizmin amaçlarına ulaşmak için kullanılan araç, politika Devletlerarası prestij, bir devletin diğer devletlerin ya da halklarının gözönünde ve zihnindeki yeridir Prestij politikasının amacı, diğer devletleri sahip oldukları gücü ile etkilemektir Araçları ise diplomatik törenler ve askeri güç gösterileridir

Prestij politikası sonucu ulaşılmak istenen, bir devletin kendi maksatlarına diğer devletin saygı göstermesini ve güttüğü emperyalist ya da statü politikalarına destek sağlamaktır

Prim Politikası (premium policy)

Siyaset alanında prim politikası deyimi, tavizci (ödüncü) bir tutum izleyerek ve bazı çıkar hesaplarına dayanarak bir kısım noktalarda karşı tarafa bazı müsamahalar göstermek, bazı ilkelerinden fedakarlık etmektir

Ekonomik alanındaki pirim politikası ise daha somut bir niteliktedir ve çeşitleri bulunmaktadır Örneğin, çalışma alanında uygulanan prim politikası ile fazla iş yapan ve yüksek randıman verenlere ekstradan para ödenir Dış ticarette ve ihracatta prim politikası ile hükümet dış ülkeye ucuz satılan mallar için ihracatçıya ekstradan bir para öder Paranın dış değeri açısından prim politikası ise, çeşitli nedenlerle ülke parasının dış değerinin resmi ve gayri resmi -serbest piyasa- (karaborsa) değerleri oluşması ve arada bir fark yaratılmasıdır Bu durumda, fark lehte ise ülkenin parası prim yapmaktadır, aleyhte ise aksidir ve yabancı para prim yapmaktadır

Propaganda

Bazı siyasal ve toplumsal düşünceleri kabul ettirmek, desteklemesini sağlamak, birey ve grupların düşüncelerini duygularını ve hareketlerini etkilemek için kamuoyunun sistemli bir şekilde izlenmesi

Amaçları

Dost devletlerin desteğini kazanmak veya kuvvetlendirmek
Olaylar veya fikirlere karşı tutum oluşturmak veya tutumu değiştirmek
Düşmana yolaçan devletlerin program ve politikalarını zayıflatmak, etkisizleştirmek,
Düşman diğer grupların programlarını önlemek ve karşılık vermek
Propaganda etkili olabilmesi için inanılır, basit, ilginç, tutarlı sık sık tekrar edilmesi, bölgesel veya genel gerçeklerle uyumlu olması gerekir

İki türlü propaganda vardır Bireysel propaganda ve kitle propagandası Ayrıca propagandanın kendisine has teknikleri vardır: Mesela, taraftarları hareket halinde ve canlı tutmak için aynı şeyleri tekrarlamak veya tarafların morallerini yüksek tutmak, gevşekliğe düşmemek için güç gösterisinde bulunmak

Propagandacı özellikle mücadelenin sonucunu belirleyecek olan tarafsızlar, tereddütlü olanlar ve fikri olmayanlar üzerinde çalışır: Araçları ise söz, yazı ve resim ile ilgili bütün araçlardır Propagandanın etkisi kitle toplumu ve teknolojik gelişmelerle artacaktır

Protokol (protocol)

Başlıcı iki anlamda kullanılır a)Siyasal hayatta, özellikle de diplomaside tören, konferans vb durumlarda uygulanması gereken kurallar dizisi, b)İmzalanan bir andlaşmadan sonra bazı konulara açıklık getirmek üzere kaleme alınan ve genellikle de uygulamaya ilişkin konuların ele alındığı metinler

Psikolojik Savaş (psychological war)

Düşman askeri birliklerinin ve milletlerin direnme gücünü zayıflatmak, sivil halkla silahlı kuvvetlerin arasını açmak için düşüncelere etki yapmak suretiyle uygulanan askeri destekleme savaşı

"Quid pro quo" Politikası (puid pro quo policy)

Türkçe'de; "Kısasa kısas" denilen şekilde uygulanan bir tutum olup, dünya diplomasisinde bu Latince deyimle anılmaktadır Bazen, "göze göz, dişe diş" de denilen bu politika ile bir devlet diğerlerine karşı aynen onun kendisine olan davranışlarına uygun bir tutum izleyerek cevap verir Uygulamada, bu politika, barışta dostluğa dostluk, zorluğa zorluk, işbirliğine işbirliği, propagandaya propaganda ile karşılık verilmesi şeklinde savaşda da misilleme politikası biçiminde gerçekleştirilir