Tanı Testleri

ALBÜMİN
Normal Değerler : 35-55 g/dL

Açıklama : Albümin karaciğerde sentezlenen bir protein türevidir Sağlıklı yetişkin karaciğerinde günde 12-14 gram kadar albümin sentezi yapılır Sağlıklı kişilerde rutin olarak albümin bakılmasına gerek yoktur Sağlıklı bir kişide albümin düzeyinin biraz yüksek ya da düşük çıkması da klinik bir önem taşımaz kan albümin düzeyi ölçümü özellikle ödemi olan, karaciğer hastalığı bulunan veya beslenme bozukluğu düşünülen kişilerde önem taşır
Artığı Durumlar : Albümin düzeyinin yüksek ölçülmesi genellikle vücuttan su kaybı bağlıdır Önemli değildir Azaldığı Durumlar : Yaşlı insanlarda, karaciğer hastalığı olanlarda ve beslenme bozukluğu bulunan kişilerde albümin azalır Bazı hastalarda idrar ya da bağırsak yolu ile albümin kaybı gerçekleşmektedir Sonuçta albüminin kan düzeylerinde azalma (hipoalbüminemi) kan onkotik basıncının düşmesine bu da dokular arasında sıvı birikimine neden olarak özellikle bacaklar ve sırtta ödeme neden olur

GLUKOZ(KAN ŞEKERİ)

Normal Değerler : 75-115 mg/dL

Açıklama : Şeker hastalığı tanısı için 12-14 saat açlıktan sonra kan glukozu ölçülür Yük****e test tekrarlanır Yine yük****e yemekten tam 2 saat sonra yeniden ölçülür Bu da yük****e glukoz tolerans testi yapılmalıdır

Artığı Durumlar : kanda şeker yüksekliği ise şeker hastalığını gösterir
Azaldığı Durumlar : Hipoglisemiyle seyreden hastalıklar

ASİT FOSFATAZ

Normal Değerler : 0-55 U/L

Açıklama : Esas olarak prostat, karaciğer, kemik ve bazı kan hücrelerinde bulunmaktadır Ölçümü özellikle prostat hastalıklarının tanı ve tedavisi için kullanılmaktadır Bu amaçla prostatik asit fosfataz denilen fraksiyonu ölçülür Normalde asit fosafataz kanda pek az miktarda bulunur

Artığı Durumlar : Özellikle prostat kanserlerinde kan düzeyleri belirgin olarak yükselmektedir Yine de rektal muayeneden sonra, idrar sondası takılmasıyla ve hatta kabızlık ile birlikte de yükselebileceği unutulmamalıdır

HEMOGLOBİN ve HEMATOKRİT

Normal Değerler :
Hemoglobin: 14-18 g/dL (erkek); 12-16 g/dL (kadın)
Hemotokrit: % 42-52 (erkek); %36-46 (kadın)

Açıklama : Hemoglobin ve hematokrit sıklıkla beraber istenen ve kanın oksijen taşıma kapasitesini ölçmek için kullanılan testlerdir Hemoglobin kırmızı kürelerde bulunan ve temel olarak oksijenin taşınmasından sorumlu maddedir Hematokrit ise kırmızı kürelerin kan içerisindeki yüzdesini gösterir Genellikle hematokrit değeri hemoglobin değerinin üç katıdır Hemoglobin ve hematokrit bebeklerde, gebe kadınlarda, bakım evlerinde yaşayan yaşlılarda, adet gören kadınlarda mutlaka kontrol edilmelidir Bu testlerin en önemli yanı aneminin tespit edilebilmesini sağlamasıdır

Artığı Durumlar : Polisitemilerde, doğuştan var olan kalp hastalıklarında, aşırı su kaybında yüksektir Orak hücre anemisi gibi kırmızı küre şekil bozukluklarında hemotokrit hatalı olarak yüksek çıkar, bunlarda hemoglobin miktarına bakılmalıdır
Azaldığı Durumlar : Anemilerde

TRANSAMİNAZLAR

Normal Değerler : Aspartat (AST, SGOT) : 0-35 U/L
Alanin (ALT, SGPT) : 0-35 U/L

Açıklama : Transaminazlar karaciğer hücrelerinde bulunan enzimlerdir karaciğer hasarında hücre dışına sızarlar
Artığı Durumlar : kan seviyelerinin yükselmesi, karaciğer hasarına bağlı olarak bu iki enzimin hücre dışına sızması anlamını taşımaktadır Genellikle bu enzimlerin kan seviyeleri karaciğer hasarının şiddetini yansıtırALT karaciğere daha özgül iken, AST kalp ve iskelet kası harabiyetinde de yükselmektedir Bu nedenle AST aynı zamanda myokard enfarktüsünün izlenmesinde de kullanılmaktadır karaciğerin hastalıklarında alkole bağlı karaciğer hasarı hariç ALT, AST den daha yüksektir Azaldığı Durumlar : ALT ve AST değerlerinin normalden düşük olması nadiren görülen bir durumdur Eğer bilinen bir karaciğer hastalığı yoksa genellikle önem taşımaz

ALKALEN FOSFATAZ-ALP

Normal Değerler : 30-1 20 U/L

Açıklama : Vücutta neredeyse bütün dokularda bulunan ama ne iş yaptıkları tam anlaşılamamış bir enzimdir Normal yetişkinde kanda ölçülen ALP ın yarısı karaciğer yarısı da kemik kökenlidir ALP özellikle safra akımının durması ya da yavaşlamasına bağlı olarak görülen karaciğer hastalıkları için iyi bir testtir
Artığı Durumlar : Çocuk ve gençlerde hızlı kemik büyümesi nedeniyle normal yetişkine göre ALP değerleri 2-4 kat daha fazla olabilmektedir Yine doğuma yakın gebelerde de plasenta tarafından sentezlendiğinden ALP değerleri yüksektir Safra yollarındaki tıkanma sonucu ALP değerleri yükselir Ayrıca kemik hastalıklarında da (özellikle Paget hastalığı) ALP değerleri yükselir Pek çok ilaç da ALP düzeylerini yükseltebilir, bu nedenle ALP yüksekliği çoğu zaman bir hastalık belirtisi olmayabilir

MAMOGRAM

Mamogram, doktorunuzun muayenede hissedemeyeceği kadar küçük tümörleri tespit edebilen özel bir meme röntgenidir Mamografi, meme kanserlerini hala tedavi edilmeleri imkan dahilinde olan bir devrede tanımlayarak hayat kurtarır Ancak yanılmaz değildir Bazen bir tümörü göstermeyebilir veya hiçbir sorun olmadığı halde varmış gibi gösterebilir En iyisi mamografi taramasını, doktor muayenesi ve kendinizin düzenli olarak yapacağınız kontrollerle birlikte götürmektir

Tıp mesleğinde, kadının düzenli mamogram yaptırmaya başlaması gereken yaş üzerinde çeşitli tartışmalar vardır Genç kadınlarda meme kanseri ender görülür ve zaten göğüslerinin yoğunluğu o kadar fazladır ki iyi röntgen çekilemez
Tıp uzmanlarının çoğu yüksek risk grubunda olmayan 35 yaşından genç kadınların mamogram çektirmesine gerek olmadığı ve 50 yaşın üstündeki kadınların yılda bir defa mamogram çektirmelerinin şart olduğu konusunda anlaşmaktadırlar Tartışmaların merkezini, 40 yaşındaki kadınlara mamogram gerekli midir, ve bir kadın 35 yaşında, ilerideki uygulamalarda esas kabul edilmek üzere (memelerin normunu belirleyebilmek için) bir mamogram çektirmeli midir? konuları teşkil etmektedir Son çalışmalar göstermiştir ki, 40 yaşındaki kadınlar arasında düzenli mamogramların hayat kurtardıkları olmuşsa da 35 yaşında temel bir mamogram çektirmenin değeri şüphelidir
Günümüzdeki en uygun tavsiyeler şunlardır:
- 40 yaşından gençseniz, bir sorununuz olmadığı veya yüksek risk grubuna (örneğin ailenizde meme kanseri yakası) girmediğiniz takdirde mamogram çektirmenize gerek yoktur
- Eğer 40-49 yaşları arasında iseniz ve ailenizde meme kanseri varsa, yılda bir mamogram çektirin;
- Eğer 40-49 yaşları arasında iseniz kendiniz kontrol ederken memenizde bir kitleye rastlamamış iseniz ve ailenizde meme kanseri yoksa iki yılda bir mamogram çektirin;
- 50 yaşından sonra yılda bir mamogram çektirin

ÜRİK ASİT

Normal Değerler : Erkek : 25-80 mg/dL
Kadın : 15-60 mg/dL

Açıklama : Ürik asit, vücudun genetik yapı taşları olan dna ve rna nın yapısında bulunan purin adındaki maddelerin metabolizmasının son ürünüdür

Artığı Durumlar : Diyetle fazla protein alımı, vücutta üretim artışı (malin hastalıklar, doku harabiyeti, açlık) ya da böbrek fonksiyon bozukluğu gibi bir nedenle vücuttan uzaklaştırılamaması durumlarında kanda ürik asit düzeyi yükselir Yüksek düzeydeki ürik asidin kristaller halinde çeşitli dokularda biriktiği düşünülmektedir Bu dokular özellikle eklem sıvıları ve böbreklerdir eklem sıvılarında ürik asit kristallerinin birikimiyle oluşan ağrılı hastalığa GUT hastalığı denilir böbreklerde oluşan birikim ise böbrek yetmezliği ve idrar yollarında taş hastalığına yol açar

Azaldığı Durumlar : Diğer analiz sonuçları normal ise düşük genelde önemli değildir