Bahar Alerjisi Nedir

Bahar alerjisi nedir

Baharın gelişiyle birlikte 'Bahar nezlesi' mevsimi de başlamış oldu Kadıköy Şifa Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr Hakan Solak, bahar nezlesine polenlerin yol açtığını söylüyor Polenler dışında çilek, fındık, yumurta ve balık gibi besin maddeleri, ev tozu, hayvan tüyleri de alerji yapabilir Hastalığın tedavisi içinse önce alerjen uyaranlarla temasın kesilmesi gerekiyor



Bahar alerjisi nasıl oluşur?

Havadaki polenler soluma yoluyla vücuda yerleşir Bağışıklık sistemi aslında zararlı olmayan bu maddeyi adeta düşman gibi görür ve veri bankasına kaydedip takip altına alır Bu madde ile karşılaştığı zaman biyokimyasal bir silah üreterek (histamin adlı bir salgı) saldırıya geçer ve insanı hasta eder

Polenlerin yol açtığı hastalıklar

Havadaki polenler solunum yoluyla burunda, bronşlarda veya gözlerde alerjik hastalıklara neden olur Kişinin şikâyetleri havada bulunan polen miktarına bağlı olarak artma veya azalma gösterebilir
Polenin yol açtığı alerji hastalığında değişik türde polenler alerjiye neden olabilir Bu tür alerjiden yakınanların hangi cins polene karşı alerjik olduklarının belirlenmesi yararlıdır Alerjisi olan kişi duyarlı olduğu bitkinin polen yaydığı mevsimde o bitkinin yoğun olduğu bölgeden uzak kalmalıdır Bu konuda gelişmiş ülkeler hazırladıkları polen haritası ile polen alerji vakalarının azalmasına büyük katkıda bulunmuşlardır Hatta Amerika?nın bazı televizyon kanallarında meteoroloji bültenleriyle birlikte polen bülteni de sunulmaktadır

Tedavi yöntemi

Polen alerjisi olanların alerji yapan maddelerden uzak durarak korunma yollarına harfiyen uymaları gerekiyor

Medikal tedavi

Doktora danışıp alerjiye yol açan polenin etkisini en aza indirgeyecek ilaçlar alınmalı

Aşı tedavisi

Eğer alerjik şikâyetler ilaçlarla geçmiyorsa ve giderek artıyorsa aşı tedavisi (immunoterapi) uygulanırBu aşıların içinde alerjiye neden olan alerjenler vardır Çok az miktarlardan başlanarak giderek artırılan miktarlar aşı ile vücuda verilir Bu alerjenlere karşı vücudun bağışık hale gelmesi sağlanır Bu enjeksiyonlarla vücutta antikorlar oluşur, bunlar alerjenleri engeller Tedavi süresi 4-5 yıl sürer

Bahar alerjisi hakkında bilgi ve çeşitleri

Baharın gelmesi bazılarının pek hoşuna gitmiyor Onlar, sulanan gözler ve akan burunla karşılamak zorundalar güzel havaları çünkü Peki, yok mu çiçek kokusunu içine çekebilmenin yolları? İlkbaharın gelişini hepimiz aynı keyifle karşılayamıyoruz ne yazık ki



Bahar ayları bazılarımız için alerjik hastalıkları da beraberinde getiriyor Bu durumun bir numaralı sorumlusu polenler, yani çiçek tozları Bahar alerjisi kendisini burun akıntısı, sürekli hapşırık, sulanmış gözler, kaşınan ve kabaran cilt, öksürük, nefes tıkanıklığı ve göğüs hırıltısı olarak belli ediyor

Memorial SuadiyeTıp Merkezi, Göğüs Hastalıkları Bölümü'nden Uz Dr İlkay Keskinel, alerjiyi; "Zararlı olarak kabul edilmeyen çevresel etkenlere karşı vücudun aşırı tepkisi" olarak tanımlıyor Duyarlı kişilerde alerjik reaksiyonlara sebep olan maddelere 'alerjen' deniyor Genetik eğilimi olan kişilerde çevresel faktörlerin etkisiyle de ortaya çıkabiliyor

Polen alerjisi
Polenler baharda rüzgârla yayılarak oldukça geniş bir çevreyi etkiliyor Aslında bu çiçek tozları, bitkilerin erkek tohumları Genellikle, renkli, kokulu çiçeklerin büyük polenleri, bitkilerin cezbedici özellikleri nedeniyle böceklerle taşınıyorlar Havaya yayılmadıklarından alerjiye neden olmaları çok olası değil Ama küçük polenler, rüzgârla taşındıklarından, bitkiden kilometrelerce uzaktaki kişide bile alerjiye neden olabiliyorlar Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof Dr Ahmet Rasim Küçükusta, en çok alerjiye neden olan polenler arasında; kızılağaç, fındık, zeytin, kavak, çayır otu, pelin, arpa, buğday, yulaf ve çavdar polenlerinin olduğunu söylüyor Ağaç polenleri daha çok şubat-mayıs, ot polenleri mayıs-haziran aylarında, yabani ot polenleriyse yaz ortasından sonbahara dek yakınmalara neden oluyor Sabah saatlerinde havadaki polen miktarı genellikle daha fazla Yağmurlu günlerde havada uçuşan polen miktarı azaldığından polen alerjisi olan kişiler rahat ediyor Sıcak ve rüzgârlı günlerdeyse polen yayılımı artıyor

Çapraz alerjiye dikkat!
Bazı kişilerde polen alerjisi vardı Bu kişiler hassasiyetleri olan bitkilerle aynı aileden olan bitkilere karşı da reaksiyon gösterebilirler Buna “çapraz alerji” denir Örneği; Huş ağacı polenine alerjisi olan kişiler, elma, armut, havuç, kereviz ve domates yediklerinde dudaklarında ve damaklarında kaşıntı olur

Saman nezlesi
Polenler, saman nezlesi (alerjik nezle) belirtilerini tetikleyebilir Alerjik nezlesi olan bazı hastalar, mikrobik bir solunum yolu enfeksiyonu geçirdiklerini düşünebilirler Şikâyetin 1-2 hafta sürmesi durumunda, kişinin mutlaka bir doktora başvurması gerekir Saman nezlesinden korunmada ilk adım, hastanın hangi polene karşı alerjisinin olduğunun saptanmasıdır Bunun için, hızlı ve kolay uygulanan deri testlerinden, kimi zaman da kan testlerinden yararlanılır Alerji yapan etken saptandığında, kişi bundan olabildiğince uzaklaşmalıdır Tedavide alerji önleyici ilaçlardan da yararlanılır Uygun kişilerde aşı tedavisi de belirtilerin giderilmesine yardımcı olabilir

Baharda astım

Astım, akciğerlerimiz içindeki hava yollarının, yani bronşlarımızın, çeşitli uyaranların etkisiyle yaygın olarak daralmasıyla ortaya çıkan kronik bir hastalık Astımın ortaya çıkmasında hem kalıtsal hem de çevresel faktörlerin rolü var Astımın pek çok türü var; ancak temel olarak iki önemli çeşidi biliniyor; alerjik astım ve alerjik olmayan astım

Nefes darlığı, hava açlığı, öksürük, balgam çıkarma, göğüste tıkanma hissi gibi belirtilerle seyreden astım, fazla alerjenin (ev akarları, evcil hayvanlar, polenler, küfler, gibi) olması Bu duyarlılık, alerjik deri testleri ya da kanda IgE ölçümü ile gösterilebiliyor Alerjik astım, genellikle, ilk belirtilerini çocukluk döneminde veriyor Hastada veya ailesinde; alerjik nezle, egzama, ilaç alerjisi, besin alerjisi ve diğer alerjik hastalıklara çok sık rastlanıyor Alerjik astım, ilaç ve aşı tedavisine çok iyi cevap veriyor Bu hastaların tedavilerinde kullanılan uçların, bahar aylarında yeniden düzenlenmesi gerekebilir

Gül nezlesi diye bilinen hastalığa gül polenleri değil, aynı mevsimde atmosfere salınan ağaç ve çayır polenleri yol açar Kavak, huş ağacı, kızıl meşe, kızıl ağaç, fındık, servi, kayın, söğüt, ıhlamur, zeytin, kara ağaç, çınar gibi ağaç polenleri ile çayır salkım otu, tatlı ilkbahar otu gibi çayır polenleri; yapışkan otu, akkazayağı ve kuzu kulağı gibi yabani ot polenleri ve arpa, buğday, yulaf, çavdar ve mısır gibi hububat polenleri, alerji yaratma potansiyelleri yüksek polenlerdir

Alerjik deri testleri
Prof Dr Küçükusta, alerjik hastalıkların tanısında en çok başvurulan tanı yönteminin alerjik deri testleri olduğunu söylüyor Bu testlerle, hastanın duyarlı olduğu alerjenler belirlenebiliyor

Alerjik deri testleri; basit, güvenilir, çabuk sonuç veren, tekrarlanabilirliği yüksek, maliyeti düşük tanı yöntemleridir Bu testler, bu konuda eğitim görmüş, deneyimli kişiler tarafından yapılmalı ve okunmalıdır Test yapılmadan önce her hastadan hastalığı hakkında ayrıntılı bilgi alınır Hastanın maruz kalabileceği alerjenler, belirtilere neden olan faktörler, mesleği, hobileri, evde beslenen hayvanlar, yaşadığı bölgenin polen özellikleri öğrenilmelidir Deri testleri, ya sırt derisi ya da ön kolun iç yüzeyindeki deri üzerinde yapılır

Deri testlerinin yapılmasında başlıca iki yöntem vardır:

Deri üstü yöntem: Deri üzerine damlatılan alerjen, derinin özel bir iğne ile delinmesi ya da derinin çizilmesiyle deri içine sızdırılır

Deri içi yöntem: Alerjen, ince uçlu bir enjektör aracılığıyla doğrudan deri içme verilir

Alerji aşısı
Aşı tedavisi yani 'immünoterapi', alerjik hastalıklarda kullanılan en temel tedavi yöntemi Aşı tedavisi, hastanın duyarlı olduğu alerjenlerin, giderek artan dozlarda hastaya verilmesiyle uygulanıyor Bu yöntemde, herhangi bir ilaç enjeksiyonu söz konusu değil Prof Dr Küçükusta, alerjik nezlenin tedavisinin immünoterapi olduğunu söylüyor Bu tedavinin uygulandığı hastaların bağışıklık sisteminde birçok değişiklikler meydana geliyor Bu sayede, hastanın alerjenlere karşı duyarlılığının azalması yanında, burundaki alerjik iltihap da geriliyor Bunun sonucunda, nezle belirtileri hafifliyor ve tekrarlaması azalıyor Hastanın ilaç ihtiyacı ortadan kalkıyor Etkisi, tedavi bittikten sonra da ömür boyu ya da uzun yıllar devam ediyor Başarı şansı çocuklarda, genç erişkinlerde ve tedaviye erken başlanan hastalarda daha fazla Enjeksiyonla uygulanabildiği gibi, ağız veya burundan damla şeklinde de vücuda verilebiliyor 5-50 yaş arası hastalarda iyi sonuç veriyorÜlkemizde, bölgelere göre farklılıklar olmakla beraber polenlerin atmosferde en çok bulunduğu dönem nisan-haziran ayları Sıcak iklimlerde, polen, mevsimi 8-9 ay sürebiliyor

Bahar alerjiniz varsa
• Polenlerin atmosferde yoğun olarak bulundukları zamanlarda (sabahın erken saatleri, sıcak, kuru ve fırtınalı havalarda) mümkünse dışarı çıkmayın

• Polen zamanı, ağaçlık ve çimenlik yerlere seyahat etmeyin Deniz kenarlarını tercih edin

• Araba ve evlerin pencerelerini kapalı tutun Polenler daha çok sabah saat 0500-1000 arasında yayıldıklarından, evi öğleden sonra havalandırın

• Polen maskesi kullanın Polen mevsiminde açık havada spor yapmayın

• Şapka ve gözlerin yanını da örten güneş gözlüklerinden edinin

• Dışarıdan eve gelince giysilerinizi değiştirin Burun içi ve saçlarınızı iyice yıkayın, banyo yapın

• Çamaşırlarınızı dışarıda kurutmayın, mümkünse polen mevsiminde çamaşır kurutma makinesi kullanın

• Evdeki ve arabadaki klimaların polen filtrelerini sık sık değiştirin

• Ev içi hava temizleyiciler, eve girmeyi başaran polenlerin ortadan kaldırılmasında faydalı olabilir

• Evcil hayvanları yatak odasına sokmayın

Genetik faktörler
Alerjiye genetik yatkınlığı olan kişilerin alacağı alerji karşıtı önlemler, alerjik yakınmaların ortaya çıkmasını engeller ya da geciktirir Toz, sigara dumanı, boya kokusu, parfüm gibi irritanlardan uzak durmak, polen alerjisi olan kişinin şikâyetlerinin ağırlaşmasını engeller

Diğer alerjenlere göre polenlerden kaçınmak biraz daha zor Örneğin sadece kedi tüyüne alerjisi olan hasta, kediden uzak durarak şikâyetlerinden kurtulabilir Oysa polenler, tüm dış ortamda yaygın olarak bulunduklarından, onlardan uzak durmak kolay değil Kişinin alerjisinin olduğu bitkinin yetiştiği bölgeden başka bir yere taşınması da çözüm değil Çünkü bir polene alerjiniz varsa, zaman içinde yeni polenlere karşı da bünyeniz alerji geliştirebilir

Esin Altuğ Eğrilmez