Güneş Işınlarının Zararı

Güneş ışınlarının zararı

Güneş ışınlarının faydalarının yadsınamaz olduğuna değinen Denizli Devlet Hastanesi Cilt Hastalıkları Uzmanı Dr Şule Gökşin, güneş ışınlarının göz ardı edilemeyecek zararlarının da olduğuna dikkati çekti

Güneş ışınlarının bir kısmının ozon tabaksında emildiğini, yeryüzüne ulaşanların UVA ve UVB spektrumları olduğunu belirten Dr Gökşin, "deriye ulaşan güneş ışınlarının bir kısmı yansırken bir kısmı da deri hücrelerindeki moleküller tarafından emilerek depolanır Bu ışınların deri üzerinde kısa sürede ortaya çıkardığı en bilinen zararlı etki güneş yanıklarıdır" dedi

Dr Gökşin, güneşte maruz kalınan süreye göre deride önce kızarıklık, ondan sonra sıcaklık artışı ve ağrı, daha sonra ise içi sıvı dolu kabarcıkların görüldüğünü ifade etti Özellikle çocukluk döneminde oluşan yanıkların ileride deri kanseri riskini artırdığına işaret etti Her yıl dünyada 130 binin üzerinde kötü huylu deri kanserine rastlandığını, güneş ışınlarına uzun yıllar maruz kalma sonucunda, deride UV ışınlarının geç dönem zararlı etkilerinin ortaya çıktığını belirten Dr Şule Gökşin, bu zararlı etkiler arasında deride leke oluşumu, çillenme, kabalaşma, yüzde 80 erken yaşlanma ve deri kanseri olduğunu bunların bir kısmının iyileşmeyen yaralar şeklinde olduğunu ve diğer organlara yayılmadığını, bir kısmının da erken teşhis edilmediği takdirde birkaç yıl içinde ölümle sonuçlanabileceğini dile getirdi Gökşin, "benlerin melanom adı verilen ölümcül deri kanserlerine dönüşümlerinde de güneş ışınlarının rolü oldukça fazladır" dedi

Dr Gökşin, güneşten korunmak için şu önerilerde bulundu:

"Özellikle sabah saat 1100 ile öğleden sonra 1500 saatleri arasında mümkün olduğu kadar güneş ışınlarından uzak durulması gerekir Gün içerisinde dışarı çıkarken, vücudu örten pamuklu bol ve açık renkli kıyafetler tercih edilmeli Yaz aylarında, koruma faktörü en az 15 olan ürünler kullanılmalı, açık tenli olan kişiler ise bu faktörün 30 veya daha üzere olmasına dikkat etmeli Güneş kremi güneşe çıkmadan yarım saat önce uygulanmalı ve 3-4 saatte bir tekrarlanmalıdır Üç yaşından küçük çocuklar kesinlikle güneşe bırakılmamalı"

Güneş yanıklarına bilinçsizce yoğurt, diş macunu ve salça gibi maddelerin sürüldüğünü belirten Dr Şule Gökşin, güneş yanıklarından sonra kişilerin sadece soğuk kompres yapmalarını ve bol sıvı almalarını önerdi Gökşin, ciddi yanıklarda ise en kısa zamanda bir sağlık merkezine başvurulması gerektiğini sözlerine ekledi

Güneş eskisi kadar dost değil!

Güneşten yayılan UVA ışınları cildin erken yaşlanmasına ve kırışmasına sebep olurken, UVB ve UVC ışınları cilt kanseri riskini artırıyor Bu nedenle sadece deniz ya da havuzda güneşlenirken değil, günün her saatinde güneşten korunmak gerekiyor



"Güneş artık bize eskisi kadar dost değil Tüm canlılar için yaşam enerjisi olan güneş, ozon tabakasının incelmesiyle birlikte artık bir tehlike unsuru haline geldi" diyen Amerikan Hastanesi Dermatoloji Bölümü'nden Dr Ayfer Aydın, yeryüzüne ulaşan ultraviyole radyasyon miktarının arttığını ve eskiden yeryüzüne sadece UVA ve UVB ulaşırken artık UVC radyasyonun da ulaştığını söylüyor

"UVA kısa dalga boyludur cildin erken yaşlanmasına ve kırışmasına neden olur UVB ve UVC'nin ise deri kanseri riskini arttırdığını biliyoruz Bu nedenle sadece denizde veya havuzda değil, her yerde kendimizi güneşten korumalıyız Güneş kremimiz, günlük kullanım için en az En az SPF 30+ olmalıdır SPF (Sun Protection Factör) bir rakamla belirtilen bu özellik, ürünün cildi güneş hasarına karşı koruyabilme yeteneğini gösterir, özellikle de UVB'ye karşı"

İyi bir nemlendiricinin kokusuz, parfümsüz, antialerjik ve en az 30 faktör koruyucu özelliğe sahip olması gerektiğini belirten Dr Aydın'a göre, SPF özelliği olmayan nemlendiriciler cilt lekelerine de neden oluyor

BRONZLAŞMA BİR SAVUNMA MEKANİZMASIDIR
"Güneşin istenmeyen bir diğer etkisi de bu lekelerdir Güneşten gelen UV ışınları derideki canlı hücrelere zarar verir UV ışığına maruz kalan hücreleri korumak için hücrelerin etrafında bulunan ve derimize rengini veren pigment yapımından sorumlu hücreler, yani melanositler çoğalmaya başlar Böylece deride koyu kahverengi renk değişimi gözlenir, yani bronzlaşma olur Güneşe maruz kalan derinin koyulaşması bir savunma mekanizmasıdır Güneş koruyucu içermeyen nemlendiriciler, cildimizi savunmasız bırakacağı için lekelere de yol açar

Güneşten korunmayı sadece tatil ve denizle sınırlandırıyoruz Oysa günlük yaşamımızda farkında olmadan maruz kaldığımız güneş ışınları da aynı ölçüde zararlı Gün içinde gördüğümüz hasarın yıllar içinde oluşturacağı etkiyi toplam olarak düşündüğümüzde çok anlamlı bir sonuç çıkar Özellikle güneşe direkt maruz kalan yüz, boyun, ense, göğüs, eller ve kollara evden çıkmadan önce güneş koruyucu uygulanmak, hem derimizin genç kalması hem de ileride oluşabilecek deri kanseri riskini azaltması açısından önem taşır"

Güneş ışınlarındaki büyük risk

Korunmasız güneşe maruziyet, cilt ve göz kanseri dışında katarakt riskini artırırken, aynı zamanda da bağışıklık sistemini baskılıyor

Uzmanlar, bağışıklık sisteminin baskılanması sonucu her türden hastalığın hem daha kolay yerleştiğini hem de yerleştikten sonra hastalığın çok daha ağır seyrederek ölüm riskini artırdığı uyarısında bulunuyor

Ankara Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Recep Akdur, dünyada yaklaşık 13 milyon insanın cilt kanseri olduğunu söyledi

Cilt kanserinin en önemli nedeninin güneşe maruziyet olduğunu vurgulayan Akdur, ''Her sene tanı konulan kanserlerin üçte biri cilt kanseridir Güneşten korunmayan insanların yaklaşık beşte biri 65 yaşına kadar cilt kanserine yakalanmaktadır'' diye konuştu

Akdur, her yıl iki yüz bin insanın öldürücü cilt kanserleri olan melanomaya yakalandığını ifade ederek, bunlardan 65 bininin erken yaşta yaşamını yitirdiğini belirtti Yüz milyon nüfuslu bir ülkede her sene yaklaşık 3 bin 500 kişinin cilt kanserine bağlı hayatını kaybettiğine dikkati çeken Akdur, bundan kaçınmanın en kolay yolunun aşırı güneşe maruz kalmamak olduğunu dile getirdi

CİLT KANSERİNİN GÖRÜLME SIKLIĞI HER YIL ARTIYOR
Cilt kanserlerinin görülme sıklığının, bir önceki yıla oranla her sene yüzde 4-5 oranında arttığını vurgulayan Akdur, ''Çünkü bir yandan ozon tabakası incelirken, öte yandan keyfi olarak güneşe maruz kalan insanların sayısı artmaktadır Yanlış bilgi ve inanç nedeniyle milyonlarca insan plaj ve havuz gibi açık alanlarda uzun uzun güneş banyosu yapmakta veya sokakta dolaşırken çok basit önlemler ile bedenini korumak yerine onu adeta güneşin zararlı etkilerine sunmaktadır'' dedi

Akdur, ozon tabakasının incelmesi nedeniyle güneşten dünyaya ulaşan ultraviyole ışınlarının miktarının da arttığına işaret ederek, ''Yapılan çalışmalara göre, ozon tabakasındaki her yüzde 10'luk azalmaya karşılık cilt kanserlerine 300 bin yeni vaka ilave olmaktadır'' diye konuştu

GÜNEŞ, YALNIZCA CİLT KANSERİNE NEDEN OLMUYOR
Güneşin, yalnızca cilt kanserine neden olmadığını, aynı zamanda gözlerde de önemli hasarlara yol açtığını anlatan Akdur, şöyle devam etti:''Fotokeratitis, fotokonjonktuvitis, pitergium, göz kanseri ve katarakt bunların başlıcalarıdır Dünyada yaklaşık 18 milyon insan katarakt nedeniyle görmemektedir Oysaki bu hastalıklardan korunmak için gözleri güneşten korumak yeterlidir Bunlardan daha da kötüsü korumasız güneş maruziyeti bağışıklık sistemini baskılıyor ve bu nedenle de her türden hastalık hem daha kolay yerleşiyor hem de yerleştikten sonra da çok daha ağır seyrederek ölümle sonuçlanıyor''

KİMLER TEHLİKE ALTINDA?
Akdur'un verdiği bilgiye göre, güneş herkes için tehlikeli yaratıyor, ancak çocuklar ve bazı özelliliklere sahip olan kişiler daha çok risk taşıyor Esmer ve kahverengi cilde sahip olanlar güneş maruziyetini daha çok tolere edebiliyorlar, ancak bu onlar da tehlike yaşıyor Bronzlaşma yeteneği az olanların çok dikkatli olması gerekiyor Bu nedenle, sarışın tenliler, mavi-yeşil ya da ela gözlüler, açık sarı veya kırmızı renk saçlılar, ciltleri bronzlaşmak yerine güneş yanığı oluşanlar, geçmişte güneş yanığı hikâyesi olanlar, derisinde ben veya bol çil olanlar, ailesinde cilt kanseri bulunanlar için risk artıyor

KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
Bu nedenle özellikle plaj havuz ve benzeri yerlerde saat 1000-1600 arasında kesinlikle güneş banyosu yapılmamalı Yaz boyunca doğrudan güneş alan yerler yerine daima gölge alanlar tercih edilmeli Özellikle 1000-1600 saatleri arasında daima geniş siperli şapka ve kapalı elbiseler giyerek baş boyun ve yüzler güneşten korunmalı Yaz aylarında daima UV-A and UV-B'yi tam süzen gözlükler kullanılmalı Yüzerken ya da güneşlenirken bedenin açık yerleri en az 30 faktörlü güneş kremleri ile korunmalı
Güneşten korunmanın en iyi yolunun gölge olduğu unutulmamalı ve bu nedenle de plaj havuz ve benzeri alanlarda şemsiyesiz oturulmamalı Özellikle çocuklar ile 35 yaşın altında olanlar, doğrudan güneş ışığına maruz kalacak şekilde güneş banyosu yapmamalı Bulutların güneşten korumadığı zamanlarda daha dikkatsiz davranılması nedeniyle cildin daha çok hasar gördüğü unutulmamalı Havuz veya denizde giyilen ıslak giysinin güneşten korumadığı, aksine yaktığı unutulmamalı