Hepatitin Psikolojiye Etkileri Ve Konu Hakkında Soru Cevaplar

Hepatitin psikolojiye etkileri ve konu hakkında soru cevaplar

Prof Dr Sedat Özkan; hepatit, toplumda bulaşıcı ve ölümcül olarak algılandığı için, hepatitlinin kendisini AIDS'li gibi hissettiğini söyledi ve ekledi: Bu önyargı, hastanın psikolojisini bozuyor ve depresyona girmesine neden olabiliyor



Esra Kazancıbaşı Öztekin'in kaleme aldığı 'Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler' adlı kitapta; Humanite Psikiyatrik Tıp Kliniği Direktörü Prof Dr Sedat Özkan'ın da hepatitlinin psikolojisiyle ilgili sorulara verdiği yanıtlar alıyor İşte Özkan'ın yorumları:

Viral hepatit gibi bulaşıcı bir hastalıkla yaşamak, hastanın psikolojisini nasıl etkiliyor?
Psikiyatri bilimi; doğum sonrası depresyonu gibi, hepatitli hastalarda görülen bir psikiyatrik sendrom tanımladı Buna 'post hepatit sendromu' deniliyor Bu duruma bağlı olarak hepatitlilerde; aşırı yorgunluk, sıkıntı, huzursuzluk, duygu durum bozuklukları ve mide-bağırsak yakınmalarına sık rastlanıyor Hastalar; karaciğerin olduğu bölgede bir ağrı hissettiklerinden yakınıyorAncak bu ağrı fizyolojik değil, tamamen hastanın kendi algısıyla ilgilidir

Hepatit de AIDS gibi etiketli bir hastalık mıdır?
Viral hepatitin; AIDS gibi bulaşıcı veya ölümcül olarak algılanması, hastanın yaşantısına birtakım kısıtlamalar getiriyor Yaşam kalitesi, en fazla depresif hastalarda bozuluyor Hastalığın getirdiği sorunlardan çok; kişide depresyona bağlı olarak ortaya çıkan problemler, yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor Ayrıca kişinin yaşadığı endişeler de sorunun bir başka boyutunu oluşturuyor Bazı hastalar, kendilerini ölüme götürebilecek bir hastalığın başlarına geldiğini düşünüyor

BÖBREKTEN ATILAN İLAÇLAR
Bu hastaların antidepresan ilaç kullanımında nelere dikkat etmeleri gerekiyor peki?
Karaciğerden değil, böbrekten atılan ilaçları tercih etmemiz lazım Bu arada kalp, kanser, kronik hepatit, siroz gibi tıbbi hastalıklarla bağlantılı olarak gelişen psikolojik bozukluklarda, ilaç kullanım gereksinimi daha azdır Bu hastaların psikoterapiden yarar görme potansiyelleri daha fazladır

Kronik bir hastalık, kişinin ailesiyle ilişkisini de bozabiliyor, öyle değil mi?
Aile yapısına ve hastaya göre değişir Aşırı koruyucu aileler de vardır, onu ihmal edenler de Hastalığı, o kişiyi kontrol etmek için vesile yapmamak lazım Kişinin özgürlüğüne dokunulmamalı Biz genellikle hastalık öncesi ilişkiyi dikkate alırız ve kişinin psikolojisini ona göre değerlendiririz "Bu hasta karaciğer naklinden sonra şöyle davranabilir, depresyon ya da fobi gelişebilir' diyoruz

PSİKOLOJİSİ KÖTÜYSE VÜCUT  ORGANI KABUL ETMEYEBİLİR
Karaciğer nakli önerilen hastaların psikolojisi nasıldır?
Nakil hastası karmaşık süreçler geçirir; ciddi ölüm korkusu ile birlikte yoğun umut vardır Yeni organın kabulünün fizyolojik boyutu kadar psikolojik boyutu da önemlidir Psikolojik çöküş, bağışıklık sisteminin direncini kırar Bu nedenle nakil gereken tüm hastaların psikolojik açıdan yakın takibi gerekir

HEPATİTLİ CİNSELLİKTE ÇEKİMSER OLABİLİR!
Hastalığı partnere bulaştırma kaygısı, kişilerin cinsel hayatını nasıl etkiliyor?
Başlangıçta viral hepatit, fizyolojik sebeplere bağlı olarak cinsel sorun yaratmaz ancak siroz oluşumundan sonra yani hastalığın ileri döneminde sorun yaratabilir Hastaların bir kısmında cinselliğe karşı soğukluk, isteksizlik olabilir Hastalığın cinsellikle bağlantılı olduğu düşüncesi de buna yol açabilir Bazılarında da hastalığı partnerine bulaştırma endişesi söz konusudur Bir grup hasta da tam tersine, kendilerini ispat etmek istercesine cinsel eyleme yönelebilir Aslında tüm bunlar kişilik yapısına göre değişir Türkiye'deki hastalarda ise genellikle hastanın cinselliğe karşı çekingen bir duruş sergilediği gözlenmektedir

ÇOK SİNİRLİYSE ANLAYIŞ GÖSTERİLMELİDİR !
Hasta yakınlarının viral hepatititi olanlara nasıl yaklaşması gerekiyor?
Başımız bile ağrısa keyfimiz kaçar, öyle değil mi? Hepatitlilerin ya da karaciğer yetmezliği gelişen kişilerin yakınları da; hastalığın yaratabileceği geçici psikolojik reaksiyonları dikkate almamalıdır Kronik hepatit hastası sıkılabilir, sinirlenebilir, kırıcı konuşabilir ya da gereksiz suçlamalarda bulunabilir Aile bireyleri, hastanın bu tür söz ve davranışlarına alınmamalıdır En önemlisi; hastalığın ve hasta psikolojisinin yarattığı psikolojik reaksiyonları içselleştirmemektir Bu durum geçicidir, tedavi süreciyle birlikte hastanın yaşadığı öfke patlamaları ve ruh durmundaki dengesizlikler de geçecektir

HASTALARIN YÜZDE 48'İNDE PSİKOLOJİK SORUN VARDIR
İlaçların yan etkilerine bağlı olarak da depresyon ortaya çıkabilir mi?
Evet depresyon; ilacın yan etkisine bağlı olarak da görülebilir Hepatitli kişilerin yüzde 48'inde birtakım psikolojik bozukluklar gelişmektedir Hepatit gibi bulaşıcı olan ve kronikleşebilen bir hastalıkla yaşayacağını öğrenmek; kişide önceden var olan ruhsal sorunların ön plana çıkmasına yol açabilir Eğer hastada; duygu durum bozukluğu, panik atak, kişilik problemi veya depresyon varsa; bu sorunlar hepatit tanısından sonra daha fazla yüzeye çıkar

ÖNYARGININ ETKİSİ
Hepatitli hastaların; cinsel ve sosyal yaşamları da bir şekilde hastalıktan etkilenir Burada hastalıkla ilgili önyargıların da etkisi vardır Hatta bu önyargılar sadece hastada değil; ailesinde, toplumda ve hatta bazen hekimlerde bile olabilir