Akdeniz Bölgesi Ve Özellikleri

AKDENİZ BÖLGESİ

Türkiyenin 7 coğrafi bölgesinden biridir Anadolunun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır; genişliği 120-180 km arasında değişir Batı ve kbatısında Ege Böl, kuzeyinde İç Anadolu Böl , doğusunda GDoğu Anadolu Böl Güneyinde ise Akdeniz bulunur Gdoğudan Suriye ile komşudur Yüzölçümü 110000 km2 dolayındadır; Türkiye toplam alanının yaklaşık %14nü kaplar Kıyı uzunluğu doğuda Suriye sınırından batıda Dalaman Çayına kadar 1542 Kmdir Bölgenin batı sınırı daha batıdaki Karaağaç koyuna kadar uzanır
1990 nüfus sayımı sonuçlarına göre Akdeniz bölgesinde 8 milyona aşkın insan yaşamaktadır Nüfus yoğunluğu km2de 74 kişidir; bu da km2de 73 olan Türkiye ortalamasına çok yakındır Bölge nüfusunun %54e yakın kısmı il ve ilçe merkezlerinde,
% 46 kadarı ise bucak merkezi ve köylerde yaşar
Türkiyenin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesinde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırların tümüyle çakışmaz Adana , Antalya, Burdur , Hatay, Isparta , İçel illerinin tümü ile Kahramanmaraşın Afşin ve Elbistan ilçeleri dışında kalan bütün ilçeleri, Kayserinin Develi ve Yahyalı ilçelerinin bazı bölümleri, Konyanın halk pınar, Taşkent , Hadım , Ahırlı , Yalıhöyük , Seydişehir ,Derebıçak , Höyük ve Beyşehir ilçeleri , Karamanın Başyayla, Sarıveliler ve Ermenek ilçeleri ile merkez ilçe ve Ayrancı ilçelerinin bazı bölümleri, Afyon Karahisarın Başmakçı, Dinar ve Dazkırı ilçeleri , Denizlinin Çardak, Serinhisar, Acıpayam , Çemeli ilçeleri ile Bozkurt, Tavas ve Beyağaç ilçelerinin bir bölümü, Muğlanın Dalaman, Ortaca, Köyceğiz ve Fethiye ilçeleriyle Gaziantepin Nurdağı, Kilis ve İslahiye ilçleri bu bölgeye girer Bölge , doğudaki Adana ve batıdaki Antalya bölümlerinden oluşur

YÜZEY ŞEKİLLERİ :
Akdeniz bölgesinin dağlık ve oldukça engebeli bir yapısı vardır Bölgenin yeryüzü şekillerinin ana çizgilerini Toroslar belirler Antalya Körnin iki yanında yer alan B Toroslar, Kde Göller yöresinde birbirine yaklaşıp sıkışır Teke Yarımadasının batısında beliren batı Toroslar Taşeli Platosuna kadar uzanır Genellikle kalker ve ofiyolitli kayalarından oluşan bu dağlar kırıklı ve kıvrımlı bir yapı gösterir Batı Torosların en yükse noktası Bey Dağlarındaki 3096 mlik Kızlar Sivrisi tepesidir Göller Yöresinin kalker oluşumu, Sarp dağlarının ortalama yüksekliği 2000-2005 m arasındadır; Yüksek kütleler arasında Avlan, Gördes, Söğüt gibi karstik kökenli çanak biçimli çukur alanlar vardır
Bu kesim aynı zamanda düden, obrük, mağara , yer altı dereleri ponor (suyutan) ve voklüz kaynakları gibi karstik şekiller bakımından da zengindir Türkiyenin ,Beyşehir ve Eğridir gibi büyük tatlı su gölleri buradadır Batı Toroslar, dik eğimli yamaçlarından inen bol sulu akarsular tarafından parçalanmış ve genellikle boylamasına uzanan derin vadiler ortaya çıkmıştır

Orta Toroslar, gbatıdaki Taşeli platosu ile kdoğudaki uzun yayla arasında uzanır Bu kesimdeki başlıca yüksek kütleler batıdan doğuya doğru Bolkar dağları, Aydos Dağları, Aladağlar , Tahtalı Dağlar ve Binboğa dağlarıdır Orta Torosların en yüksek noktası
Aladağlarda 3756 mye yetişen Demirkazık Tepesidir Orta Toroslar Uzun Yaylada 1500m yüksekliğindeki bir platoya dönüşür Orta Toroslar kuzey-güney doğrultusunda akan bol sulu akarsular tarafından parçalanmıştır Göksu, Lamaz (Limonlu) çayı , Tarsus çayı bunların başlıcalarıdır Bu akarsular kalker oluşumlu dağlar arasında, derinliği 1000myi bulan vadiler açar ve yörenin yüzey şekillerinin sert bir görünüm almasına neden olur
Amanos Dağları, Toroslar dağ sisteminin en güneyindeki bölümünü oluşturur ve İskenderun Körfezinin doğusunda dik bir duvar gibi yükselir Lüblan topraklarından doğarak kuzeye doğru akan ve Antakya yakınlarında dik bir açıyla batıya dönen Asi ırmağı , Amik ovasının Gbatı ucunda , geniş tabanlı bir vadiden geçer ve Samandağı yakınlarında Akdenize dökülür Çukurova , doğuda Amanos Dağları, batıda ise orta Toroslarla sınılanır
Bu geniş düzlük batıda Seyhan doğuda Ceyhan ırmaklarının taşıdığı alüvyonlarla oluşmuş büyük bir delta ovasıdır Çukurovanın kuzey kesimleri bu iki ırmağın kolları ile yeryer parçlanmış bir plato görünümündedir; buna karşılık güneyde tekdüze bir hal alır
Bölgedeki en önemli akarsular doğudan batıya doğru sırasıyla Asi, Ceyhan ve Seyhan ırmakları ile Göksu, Köprü Suyu, Aksu, Eşem ve Dalaman çaylarıdır Başlıca doğal göller Beyşehir, Eğridir, Burdur ve Suğla gölleridir Kıyılarda ise irili ufaklı birçok lagün vardır En önemli yapay göller ise Seyhan ve Aslantaş baraj gölleridir
Akdeniz kıyıları genellikle, az girintili çıkıntılı olması ve geniş yaylar çizmesi bakımından Karadeniz kıyılarına benzer; kıyı sahanlıklarına da pek rastlanmaz Bölgenin en batı kesiminde ise dağlar kıyıya dik uzandığı için, burada Ege kıyılarına benzeyen daha girintili çıkıntılı bir kıyı tipi vardır Bu kıyıların, yakın zamanlardaki bir deniz düzeyi yükselmesi sonucu oluştuğu sanılmaktadır Engebeli kıyının içine sokulmuş küçük koylar, adalar ve yarımadalar bu yükselme nedeniyle ortaya çıkmıştır Kalker oluşumların fazla olduğu bu kesimde birtakım karstik şekillerin kısmen deniz basmasına uğramasıyla doğal koylar oluşmuştur; ilkçağda gemilerin sığınak ve barınarak yeri kullandıkları bu koylara kalanklı kıyı adı verilir

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ:
Bölgede genelde yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimi egemendir Ancak yüksekliğe bağlı olarak iklim özellikleri oldukça önemli farklılaşmalar gösterir Dağların denize bakan yamaçlarında ve arkalarında çukur alanlar ise karasal etkilerin arttığı bir iklim tipine rastlanır Gene de Akdenizin etkisi nedeniyle bu kesimlerdeki iklim , İç Anadoludaki kadar şiddetli karasal özellikler taşımaz
En sıcak ay ortalaması kıyılarda 27-28 derece , iç kısımlar 23-25 derecedir; en soğuk ay ortalaması ise kıyıda 10 derece dolayında iken iç kısımlarda 1,5-2 dereceye kadar iner Benzer biçimde, yıllık ortalama sıcaklık kıyılarda 18-20 derece , iç kısımlarda ise 12-14 derece kadardır

Akdeniz Bölgesi genellikle güney ve güneybatıdan gelen hava kütleleri ile cephelerin etkisi altındadır Bunlara bağlı olarak da yağışlar orografik ya da cepheseldir Yağış miktarı genellikle dağların uzanış biçimlerine ve nemli rüzgarlara açık olan yüzeylerindeki konumlarına, yani bakılarına göre değişir Kıyı kesimlerinde, bakı koşullarına bağlı olarak yılda ortalama 700-1300 mm tutarında yağış düşer Bu değer iç kesimlerde 400 mm dolaylarındadır Bölgede genellikle, bir Akdeniz iklimi özelliği olan kış yağışları egemendir İç kesimlere gidildikçe karasal iklim etkisi ile yağışlar ilkbahara kayar; gene de en çok yağış kışın düşer Kıyılarda yağışlar genellikle yağmur şeklindedir ; kar, 5-10 yılda bir yağar; don olayına da oldukça az rastlanır Dağların yüksek kesimlerinde ve Göller Yöresinde kışın kar yağışları etkili olur; don olayı ise hemen hemen bütün kış sürer Yaz kuraklıkları iç kesimlerde olmakla birlikte kıyılardaki kadar şiddetli değildir
Bölgede egemen rüzgarlar çoğunlukla kuzey rüzgarlarıdır Ancak rüzgar rejimi, topografik koşullara ve deniz komşuluğa göre yerel değişikliklere uğrar Kıyılarda yazın genellikle batı ve güney yönlü rüzgarlar eser Zaman zaman deniz ve kara meltemleri etkili olur
Akdeniz bölgesinde doğal bitki örtüsü sıcak ve kurak yazlardan etkilenmiştir Bu nedenle kurakçıl bir nitelik taşır ve kolaylıkla bozulma eylemi gösterir Orman örtüsü çalılık halini almış, çalılıklarda yer yer seyrekleşmiş , hatta ovalık yerlerde büsbütün ortadan kalkmıştır Günümüzde Akdeniz Bölnde görülen bitki örtüsü, başlangıçtaki karakterini tümüyle kaybetmiş gibidir
Akdeniz bölgesinde doğal bitki örtüsü beş gruba ayrılır Kıyıda 500-600 m yüksekliğe kadar olan yerlerde şiddetli yaz kuraklığına uyan, kışın da yeşil kalan makilerdir Boyları 3-5 myi geçmeyen bu bitkiler delice, kocayemiş, sandal ve zakkum en yaygın olanlarıdır Bu bitkiler terra rossa denen killi demirli ve az kireçli topraklarda yetişir Kireçli topraklarda yetişen daha seyrek bitki tiplerine garig adı verilir
600-1200m arasında kızıl çam ve meşelerin egemen olduğu karışık ormanlar yada yamaç ormanları ortaya çıkar Kızıl çamların aralarında yer yer meşelikler, daha yükseklere doğru ise halep çamı ile kara çamlar görülür Bu kesimde kahverengi orman toprakları yaygındır Yüksek kesimlerde yağış etkisiyle toprakta yıkanma (podzolleşme) görülür
1200-2100m arasında ise yüksek ormanlar diye adlandırılan ve seydir , köknar ile kayınlardan oluşan orman kuşağı yer alır Özellikle batı ve orta toroslarda saf sedir ormanları vardır Bu katın tipik tanıtıcı ağaçları toros köknarı , lübnan sediri , sarı çam ve çeşitli ardıç türleridir Amanos dağında ise Karadeniz bölndeki bitki örtüsüne ve özellikle doğu kıyınına rastlanır Bu katta podzolik karakterli topraklar yaygındır
2000mnin üstünde iğne yapraklı ağaçlar seyrekleşir ve bodurlaşır Bu alan 2100-2300m sonra erer ve Alp çayırları denen , renkli çiçeklerle bezenmiş yazları da kurumayan yüksek otluklara geçilir Bu katta kestane renkli çayır toprakları yaygındır
Göller yöresi ve Tekke yarımadasındaki yüksek ovalarda step bitkileri yetiştirilir Buradaki stepler gerçekte ot stepleri değil, meşe ormanının tahribi sonucu oluşmuş ağaç stepleridir Ova kenarlarında, tahripten kurtulmuş ardıç ve kara çam

topluluklarına da rastlanır Steplerde daha çok kireçli kahverengi ve kestane renkli topraklar yaygındır
Bölgede , tipik Akdeniz bitkisi olmadıkları halde yerel koşullara uyum sağlamış Avustralya okaliptüsleri ile kurakçıl Amerika bitkilerinden kaktüsler ve agavlar da oldukça geniş alanları kaplar

NÜFUS:
Akdeniz kıyılarında, DKaradeniz kıyılarında görülen yoğun nüfus şeridine rastlanmaz Dağlık kesimlerin geniş yer tutması nedeniyle kıyı boyu çok kez tenhadır Bununla birlikte dağlar arasına sıkışmış , yoğun tarım yapılan küçük ovalarda önemli nüfus birikmeleri göze çarpar Antalya düzlüğünün sert travertenlerden oluşmuş batı kesimi ile Çukurovanın kumul ve batıklık kıyı kesmi tenha yerler arasındadır Nüfus yoğunluğu Çukurovanın iç kenarından başlayıp , sulanan yerlere doğru giderek artar İskenderun körfezi kıyılarıda nüfus yoğunlu oldukça yüksek yerlerdir ; Amanos Dağlarını denize dik inen güney yamaçları ise çok tenhadır Amik ovasının çevresindeki yoğunlaşma şeridi Antakyanın güney doğusundaki tepelik alanlara doğru sokulur Kahramanmaraş, Hatay çöküntü oluğunun çalılık “Hassa leçeleri” kesimi oldukça tenhadır Göller yöresinin dağlık ve ormanlık kesimleri genelde oldukça tenhadır Buna karşılık yalvaç-bozkur oluğunun dağ eteği boyları ile Isparta odasının sulanan güney böülümünde nüfus oldukça yoğundur
Akdeniz bölnde toplu kır yerleşimleri egemendir Bu durum özellikle dağlık kesimlerde ve dağ eteklerinde belirgindir Ovalarda toplu yerleşmeler arasında serpilmiş yerleşmelere de rastlanır Dağlık kesimlerdeki ya da Antalya travertenleri gibi verimsiz alanlardaki yerleşmeler daha küçüktür Bölgenin en büyük kenti 916000 bulan nüfusuyla Türkiyenin 4 Büyük merkezi olan Adanadır Nüfusu 500000 ile 100000 arasında ki kentler ise Mersin , Antalya, Kahramanmaraş , Tarsus, İskenderun, Antakya, Osmaniye ve Ispartadır

EKONOMİ:
Akdeniz Bölnde ekonomi tarıma dayanır Çalışan nüfusun büyük bölümü tarımla uğraşır Türkiyede tarımdan elde edilen gelirin en yüksek olduğu bölge burasıdır Sanayi ise daha çok bölgenin doğusunda, Adana ,Mersin , arasında ve İskenderun'da yoğunlaşmıştır Turizm kıyı kesimlerde özellikle Antalya çevresinde önemli bir gelir kaynağıdır
Bölgede tarımsal etkinlik oldukça çeşitlidir; özellikle bitkisel üretim gelişmiş ve teknik düzeyi yükselmiştir Ekonomik değerleri yüksek birçok ürün yetiştirilir; modern tarım girdileri ve yoğun tarım teknikleri kullanımı yaygındır; üretim iç pazarada olduğu kadar dış pazarada dönüktür Başka alanlarda olduğu gibi tarımsal etkinlik alanında da kıyı kesimi ile iç kesimler arasında hem yetiştirilen ürün türleri , hem de yetiştirme açısından önemli sayılabilecek farklar göze çarpar

Kıyı kesiminin başlıca ürünleri pamuk, susam , yer fıstığı , turunçgiller, muz , zeytin , incir , üzümdür, Bu kesimde yapılan bitkisel üretimi farklılaşmış dalı da özellikle Antalya ve Mersin dolaylarında yoğunlaşmış olan turfanda sebzecilik ve seracılıktır; üretim özellikle son 10 yıl içinde hızla artmıştır Yumuşak kış koşulları , havaların erken ısınması, don olaylarının seyrekliği gibi etkenlerin bu gelişmede rolü büyüktür Bölge üretimi büyük kentlerin sebze gereksinimini karşıladığı gibi önemli ölçüde ihracat da yapmaktadır
Göller yöresi ve Teke yöresinin iç kesimlerindeki tarımsal etkinlik ise iklim ve toprak özelliklerine bağlı olarak hemen hemen tümüyle farklı bir nitelik taşır Bu kesimde daha çok kuru tahıl tarımı egemendir Sulana bilen alanlarda ise iklim koşullarına uygun sanayi bitkileri ve meyveler yetiştirilir Bu yörelerdeki dağlık alanlar hem ovaların doğal su deposu hem de yazın ovalardan getirilen sürüler için yaylak işlevi görür Tarım takviminin farklı oluşu yüzünden , dağlık alanlardaki kırsal kesimde yaşayan halkın birbölümü zaman zaman aşağıdaki ovalara inerek tarla işlerinde çalışır
Modern tarım teknikleri kullanıldığından üretim miktarı fazladır Yetiştirilen birçok ürünün Türkiye içindeki payı yüksektir Türkiye pamuk üretiminin %41 gül yaprağı ve muz üretiminin tümü turunçgillerin %89, yer fıstığı üretiminin % 90 , soya üretiminin %91, karpuz üretiminin %29, domates üretiminin %21, üzümün %17 ve zeytin üretiminin de %15 Akdeniz Bölnden sağlanır
Bitkisel üretimindeki ileri teknoloji düzeyi hayvancılıkta yerini geleneksel ve ilkel yöntemlere bırakır; bu nedenle hayvancılık pek gelişmemiştir Daha çok küçük baş hayvanlar beslenir Ülkedeki kıl keçilerinin ¼ü koyunların ise %06sı Akdeniz bölgesindedir Bitkisel üretimden elde edilen gelirin hayvancılıktan elde edilen gelire göre çok yüksek olması hayvancılıkla uğraşan göçerlerin bitkisel üretime kaymasına yol açmaktadır Yaygın olarak tavukçuluk ve arıcılık yapılan bölgede elde edilen bal miktarının Türkiye üretimi içindeki payı %12dir Deniz canlıları açısından pek zengin olmayan Akdenizde küçük çapta balıkçılık yapılır
Akdeniz Bölnde varlığı bilinen maden yatakları oldukça çeşitli ise de rezervleri fazla değildir Bölgenin dağlık yapısı nedeniyle ulaşım güçleşmekte , bu da maliyeti yükselterek madenciliği bir ölçüde kısıtlamaktadır Ülke ölçeğinde önemli sayılabilecek tek maden batı toroslar kesimindeki boksit yataklarıdır Fethiye yakınlarında krom ve zımpara taşı yatakları vardır Keçiborluda ki kükürt yatakları ülkede işletilen tek kükürt yatağıdır
Sanayi kuruluşları özellikle bölgenin doğusunda , Adana bölümünde yoğunlaşmıştır Bu bölümün bölgeye toplam üretimindeki payı, tarımda olduğu gibi sanayi sektöründe de çok yüksektir Pamuklu ve sentetik dokuma, petrokimya, çimento, bitkisel yağ, tütün işleme başta konserve olmak üzere gıda, sabun , deterjan , içki , tarım araç ve gereçleriyle , madeni eşya ve ****l doğrama başlıca sanayi kollarıdır Bölgenin çeşitli yörelerinde kağıt, şeker, gül yağı, yem, gübre, süt ürünleri , tarım alet ve makineleri , un , hazır giyim , pil , orman ürünleri , tuğla ve kiremit fabrikaları vardır Sanayi özellikle Adana-

Tarsus-Mersin hattı üzerinde yoğunlaşmıştır ATAŞ rafinerisi Mersinde , kısa adı İSDEMİR olan İskenderun Demir-Çelik Tesisleri ise İskenderun ilçesindedir
Akdeniz bölnde , özellikle Adanada sermaye birikimi önemli ölçeklere ulaşmış ve bölge sınırlarına taşmıştır Ülke çapındaki birçok yatırımda bu kesim sermayesinin payı vardır
Doğal güzellikler ve tarihsel değerler nedeniyle bölgede turizm önem kazanmaktadır Yılın 8 ayında denize girilebilen geniş doğal plajlar ve antik kentler sayısı her yıl artan yerli ve yabancı turisti çekmektedir Özellikle Antalya yöresinde gelişmiş olan turizm kıyılarda yaşayan halkın en önemli gelir kaynaklarındandır Turizm kaynakları giderek artmaktadır Doğal ve tarihsel değerler açısından zengin olan bölgelerde bazı çalışmalar yapılarak koruma alanları oluşturulmuştur Bunlardan başlıcaları Güllük dağı, Karatepe-Aslantaş, Kızıl dağ , Kovada gölü, Köprülü kanyon, Olimpos-Bey dağları sahil milli parklarıdır
Ulaşım giderek gelişmektedir Mersin ve İskenderun limanları ayrı bir önem taşır Çukurovanın ticaret iskelesi konumundaki Mersin limanı yöredeki petrol rafinerisi nedeniyle daha işlek bir hale gelmiştir İskenderun limanı da ticaret ve petrol açısından önem taşır Son yıllarda her iki limanında Akdenizde yapılan ithal ve ihraç taşımacılığındaki payı artmaktadır Bölgenin batısındaki Alanya, Antalya ve Fethiye limanları turizm açısından önem taşır Akdeniz Bölnin Türkiyenin tüm bölgeleriyle kara yolu, ayrıca büyük yerleşim merkezleriyle hava yolu bağlantısı vardır Başlıca yollar E-5 ve E-24 kara yollarıdır Bunların bir bölümü paralı otoyol haline getirilmektedir Adana , Antalya ve Dalamandaki havaalanlarından başka merkezle düzenli uçak seferleri yapılır Mersin , Taşucundan KKTCye feribot seferleri yapılmaktadır

Akdeniz Bölgesi ve Özellikleri

Akdeniz Bölgesi, adini komsu oldugu denizden alir Bölge genisligi 120180 km arasinda degisen bir serit halinde, batida Köycegiz dolaylarindan baslayarak, doguda Hatay ilinin bitim noktasi olan Basit Burnu yakinina kadar sokulur Yaklasik 120000 km2Ôlik yüzölçümüyle Türkiye'nin toplam yüzölçümünün yaklasik %15'ini olusturur Hatay, Adana, Içel, Antalya, Isparta, Burdur ve Kahramanmaras ilinin büyük bir bölümü Akdeniz Bölgesi'ndedir Ayrica Mugla ilinin Köycegiz, Dalaman, Ortaca ve Fethiye ilçeleri de Akdeniz Bölgesi'ne girer

Akdeniz Bölgesi'nde tarim ve sanayi genis yer tutar Bölgenin kiyi kesimlerinde son yillarda sanayi bitkileri ekimine genis yer verilmekle birlikte, tahil tariminin büyük önem tasidigi görülür Nitekim Akdeniz Bölgesi'ndeki ekili alanlarin yaklasik üçte ikisi tahil tarlalariyla kaplidir Tahil ürünleri arasinda, bölgenin bütün illerinde bugday basta gelir ve onu arpa izler Sanayi bitkilerinden pamuk, bölgenin ana gelir kaynagidir Bölgenin pamuk üretimi, Türkiye üretiminin üçte ikisi kadardir Hatay ili ve Göller Bölgesi'nin bazi kesimlerinde tütün tarimi yapilmaktadir

Akdeniz Bölgesi'nde meyve ve sebze yetistirilen dikili alanlar da büyük yer tutar Turfandacilik, son yillarda ulasimin gelismesine dayali olarak çok ilerlemistir Meyvecilikte ilk sirayi turunçgiller alir Türkiye'nin turunçgiller üretiminin beste dördünden fazlasi Akdeniz Bölgesi'nde gerçeklesir Muz ise yanlizca bu bölgeye özgü bir meyvedir

Bölgenin en hizli sanayilesen kesimi Çukurova'dir Çukurova ayni zamanda Türkiye'nin de baslica sanayi merkezleri arasinda yer alir Adana'daki çesitli sanayi kollari (özellikle tekstil) yaninda, Akdeniz Bölgesi'nin baslica sanayi tesisleri arasinda; Mersin Petrol Rafinerisi (ATAS), Iskenderun Süperfosfat ve DemirÇelik Fabrikalari, Antalya Ferrokrom ve Seydisehir Alüminyum fabrikalari sayilabilir

Akdeniz Bölgesi, özellikle Antalya Körfezi çevresindeki dogal ve tarihsel zenginlikler sayesinde, Türkiye'nin en önemli turizm merkezi olmustur Antalya körfezi çevresinde, hiçbir Akdeniz ülkesinde rastlanmayacak ölçüde dogaya saygili, modern ve son derece gelismis mimari konumlariyla çesitli tatil köyleri ve oteller yer alir

Turistlerin Her Mevsim Akin Ettigi Kiyi Kenti Antalya dogal güzelliklerinin yaninda, kültürel ve tarihi zenginlikleri ile de turistlerin ilgisini çekmektedir Bölgenin tarihi evrimi Paleolitik Devir'den (MÖ 50000) günümüze kadar uzanir MÖ 2 yüzyilda Bergama Krali II Attalos tarafindan kurulan kentin tarihi isimleriyle batisinin Likya, dogusunun Pamfilya ve kuzeyinin Pisidya olarak isimlen dirilen bölgelerinde birçok antik kent bulunur Kentin sembolü durumundaki Yivli Minareli Cami, Murat Pasa Camii, Tekeli Mehmet Pasa Camii, eski Antalya evlerinin bulundugu Kaleiçi Mahallesi, çesitli egzotik Akdeniz bitkileriyle bezenen Atatürk ve Karaalioglu parklari, Hadrianus Kapisi, Atatürk ve Arkeoloji müzeleri görül meye degerdir Kentin dogusunda yer alan Lara plaji ile batisindaki Konyaalti plaji yüzmek için idealdir Bu plajlarin yanisira Antalya'da, içlerinde çesitli su oyunlarinin yeraldigi iki de su parki bulunmaktadir

Yukari ve Asagi Düden Selaleleri, Kursunlu Selalesi, kis sporlari merkezi Saklikent, Güllük Dagi Milli Parki ve bu park içinde yer alan antik dag kenti Termessos ve Yontma Tas devri insanlarinin yerlesim yeri olan Karain Magarasi, Antalya'nin yakin çevresindeki ilgi çekici yerler arasindadir

Antalya'nin bati sahilinde yer alan Kemer, Akdeniz'in en güzel tatil merkezlerindendir Çevresinde dogaya, çevreye ve insana saygi duyularak insa edilmis çok sayida tatil köyü bulunur Hareketli marinasi, renkli çarsilari, barlari, restoranlari ve birbirinden güzel aktivitelerle dolu yasantisiyla Kemer'i yasamak gerekir Her yil Nisan ayinda düzenlenen Kemer Karnavali yöreye ayri bir renk katar Kemer'in güneyinde bulunan Faselis, tarihi bir liman kentidir Birbirinden güzel dogal koylara sahip olan Faselis kentinin çevresi ormanlarla kaplidir Faselis'in güneyinde ise tarihi Olimpos kenti yer alir Kentteki harabeler defne ormanlariyla çevrilidir Olimpos'un kuzeyinde Çirali adi verilen 300 metre yüksekliginde kutsal bir alan bulunur Buradaki kayalarin arasindan kendiliginden çikan gaz, havanin oksijeni ile birlesince yanmaktadir Mitolojiye göre yanan alev, Likyali kahraman Bellerofontes'in öldürdügü canavarin agzindan çikmaktadir

Antalya'nin sirin ilçesi Finike, çevresindeki portakal bahçeleri ile taninan bir tatil beldesidir Finike'nin batisinda ise Demre, tarihi ismiyle Myra bulunur Dünya çocuklarinin sempatik büyükbabasi Noel Baba burada yasamis ve hayata veda etmistir Mezarinin bulundugu yere yapilan kilise daha sonra Noel Baba Müzesi'ne dönüstürülmüstür Her yil Demre'de Noel Baba Festivali düzenlenmektedir

Antalya'nin bati sahilindeki bir diger tatil beldesi olan Kalkan, Avrupa Rönesansi'ni animsatacak kadar güzel bir mimariye sahip otelleriyle görülmeye degerdir Kalkan çevresinde Türkiye'nin en uzun plaji olan Patara Plaji (22 km) uzanir Bu plaj ayni zamanda Avrupa'nin da en uzun plajidir Patara tarihi kent alaninda Likya döneminden kalma çesitli yapilar bulunur Patara'nin kuzeyinde Likya'nin tarihi baskenti olan Xanthos ve yine Likya'nin kutsal kentlerinden biri olan Letoon yer alir Daha kuzeyde ise Pinara ve Tlos gibi antik kentler bulunmaktadir Bu kentler mimari konumlariyla görülmeye deger güzelliktedir

Pamfilya Bölgesi Antalya'nin dogu bölgesi tarihte Pamfilya Bölgesi olarak isimlendirilmekteydi Sahillerinde uzun ve ince kumlu plajlarin yer aldigi bölge bugün tatil beldeleri, tarihi kentleri ve zirai alanlariyla taninmaktadir Antalya'nin 18 km dogusunda bulunan Perge antik kenti, ilk defa Hititler tarafindan kurulmustur Kentteki mimari eserlerin çogu Roma döneminden kalmadir Tarihi yapilar arasinda tiyatro, stadyum, kent kapilari, caddeler, agora ve hamamlar turistlerin ilgisini çeker Antalya'ya 40 km uzaklikta bulunan Belek sahillerinde büyük ve modern tatil kompleksleri uzanir Fistik çamlariyla kapli olan Belek'te genis alanlari kaplayan uluslararasi standartlardaki yesil sahalarda golf oynamanin tadina doyulmaz Antalya'dan 50 km uzaklikta bulunan Aspendos antik kenti geçmiste Pamfilya Bölgesi'nin en önemli sehirlerinden biri idi Kentteki en önemli mimari eser tiyatrodur Mimar Zenon tarafindan MS 2 yüzyilda yapilan tiyatro, Anadolu'nun en iyi korunan eski yapilardan biridir 15000 kisiyi alabilen Aspendos tiyatrosu, fevkalade bir akustige sahiptir

Her yil düzenlenen sanat festivali etkinlikleri çerçevesinde tiyatroda klasik konserler, zengin kostümlü operalar, baleler ve tiyatro eserleri sahnelenir Aspendos ayni zamanda altin isleme ve mücevher kesim merkezidir Turistlerin yogun ilgisini çeken bu merkezde altinin nasil islendigi görülebilir

Side Türkiye'nin en önemli tarihi kentlerinden biridir Antalya'nin 80 km dogusunda küçük bir yarimada üzerinde yer alir 25000 kisilik tiyatrosu, bölgedeki tiyatrolarin en büyügüdür Hamam kalintilari restore edilerek müze haline getirilmistir Apollo Mabedi, agora, anitsal çesmeler, surlar ve liman kalintilari kentin en fazla ziyaret edilen yerleri arasindadir

Güzel plajlariyla Alanya, ülkenin kentlesmis tek tatil beldesidir Sahiller boyunca çesitli otel ve tatil köyleri bulunur Modern Alanya, bati ve dogu sahilleri boyunca uzanir Tarihi Alanya ise kentin tam ortasindan Akdeniz'e dogru uzanan yarimadanin üzerinde yer alir Selçuklu Devleti'nin kislik baskenti olan Alanya'da Selçuklular'dan kalma birçok tarihi eser bulunur
Göller Bölgesi

Akdeniz bölgesinin baslica gölleri batidaki Göller Bölgesi'nde toplanir Göller bölgesinin ortasinda yer alan Isparta ili nefis gül bahçeleri, gülyagi ve dünyaca ün yapmis halilari ile taninir ülkenin en güzel göllerinden olan Egirdir, Beysehir gölünün bir kismi ve Kovada gölleri Isparta'dadir Egirdir gölünün kuzeyinde antik kent Pisidian Antiocheia yer alir Apollo Mabedi, Hamam, Aziz Paul Bazilikasi, tiyatro ve su kemerleri antik kentte bulunan önemli eserlerdir Kentin güneybatisinda yer alan Gölcük krater gölüne ise gül bahçeleri arasindan geçi lerek gidilir

Masmavi göllerin ili olan Burdur çevresinde 14 göl bulunmaktadir Kentte yogun olarak ziyaret edilen yerler arasinda 597 metre uzunlugu ve içerisindeki 9 adet gölüyle insuyu Magarasi, çevresinde ince kumlu plajlarin bulundugu ve dogal güzellikleri ile taninan Salda Gölü, Cibyra (Gölhisar) ve Sagalassos (Aglasun) antik kentleri ile Kuruçay ve Hacilar Höyükleri bulunur

Dogu Akdeniz Akdeniz bölgesinin dogusunda yer alan Antakya, tarihi zenginliklerin yanisira çevresindeki tabiat güzellikleri ile de büyük bir turistik deger tasir MÖ 307'de Büyük iskender'in generallerinden Antigonus tara findan kurulan kent, Roma ve Bizans dönemlerinde önemli bir ticaret, bilim ve inanç merkezi olmustur Hiristiyanligin yayilmasinda önemli rol oynayan yörede, bu dine inananlara tarihte ilk kez "Hiristiyan" denilmistir Sehrin dogusunda ilk Hiristiyanlarin ayin düzenledikleri Aziz Peter Kaya Kilisesi bulunur Mozaik Müzesi'nde, Antakya çevresinden derlenen harikulade güzellikte ve dünyaca ünlü mozaikler sergilenmektedir Önceleri kilise olan HabibNeccar Camii ise Sultan Baybars tarafindan camiye çevrilmistir Kentin en büyük camii olan bu yapi 17 yüzyilda restore edilerek bugünkü görünümünü almistir Kentin dogu tepelerinde yer alan, Romalilar tarafindan insa edilmis Antakya Kalesi de çesitli restorasyonlar geçirmistir
Antakya'nin en büyük ilçesi olan iskenderun büyük bir sanayi ve ticaret limanidir Türkiye'nin en genis ve uzun sahil gezinti bulvari iskenderun'da bulunur Palmiyelerle çevrili seritte çesitli parklar, kafeler ve restoranlar yer alir Kentin 34 km güneyinde bulunan Uluçinar (Arsuz) plajlariyla taninan bir tatil beldesidir Iskenderun'un güneydogu sundaki Sogukoluk ise yazin serinlenebilecek bir yayladir Çam ormanlariyla kapli yaylanin denizden yüksekligi 850 metredir

Zengin bir tarih beldesi olan Kahramanmaras ilinin çevresi yemyesil ormanlarla kaplidir Kahramanmaras geleneklerinin sürdürüldügü tarihi evler restore edilerek veya korunarak yasatilmaya çalisilmaktadir Kentte bakircilik, pirinççilik, tahta ve sedef oymaciligi gibi el sanatlari çok gelismistir Bunun yanisira altin ve gümüsten yapilan süs esyalari ve takilari da ünlüdür Dibek'te dövülerek yapilan Maras dondurmasi tüm Türkiye'de sevilir Sanayii hizla ilerleyen Kahramanmaras ili, tarihi eser bakimindan da zengindir

AKDENİZ BÖLGESİ

1- Türkiyenin dördüncü büyük bölgesidir
2- Adana Bölümü ve Antalya Bölümü olarak iki bölüme ayrılır
3- Orta ve Batı Toroslar kıyıya paralel uzanarak, kıyı ile iç kesimler arasında ulaşımı zorlaştırırlar Ulaşım bazı geçitlerden sağlanır:

GEÇİDİN ADI DAĞIN ADI BAĞLANDIĞI YER
Belen Geçidi Nur Dağları Adana Bölümünü Güneydoğu Anadoluya
Gülek Boğazı Bolkar Dağları Çukurovayı, İç Anadoluya
Çubuk Boğazı Batı Toroslar Antalyayı Göller Yöresine
Sertavul Geçidi Orta Toroslar Silifkeyi, İç Anadoluya

4- Akdeniz Bölgesinin kıyı kesimlerinde Akdeniz İklimi,iç kesimlerinde Karasal iklim hüküm sürer
5- Bölgede kalkerler(kireç taşları) geniş yer tutar
6- Nüfusun geneli Adana Bölümünde yoğunlaşmıştır
7- Antalya bölümünde Göller yöresi(Beyşehir ,Eğiridir, Burdur, Acıgöl, Salda,Yarışlı)bulunur
8- Güneşli gün sayısının ,yıllık sıcaklık ortalamasının en yüksek olduğu bölgemizdir
9- Muz,turunçgiller,gül,soya fasulyesi,yer fıstığı,anason,Mısır üretiminde Türkiye de ilk sıradadır
10- Bir yılda en çok hasat (ürün alma) bu bölgede yapılır(4-5 kez)
11- Seracılığın en fazla yapıldığı bölgemizdir
12- Kıl keçisi en çok bu bölgede yetişir
13- Asi, Seyhan ,Ceyhan ,Göksu,Aksu,Manavgat ve Dalaman Çayı önemli akarsularıdır
14- Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin taşıdığı alüvyonlarla oluşan Çukurova Adana Bölümünde yer alır

KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI:

Bölge yurdumuzun güneyinde, Akdeniz boyunca bir şerit halinde uzanır Komşuları Ege, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgeleri, Suriye, Kıbrıs Adası ve Akdeniz ile komşudur Gerçek Alanı 122927 Km28217;dir Ülkemizin % 158217;ini kaplar ve Alan bakımından 5sırada yer alır

Nüfusu 2000 sayımına göre 87 milyondur Nüfus yoğunluğu Km28217;ye 71 kişidir Bu Türkiye ortalamasının altındadır (Türkiye ortalaması Km28217;ye 83 kişi) Kentsel nüfus % 608217;tır (Türkiye ortalaması %65) Nüfus artış hızı %o 228217;dir (Türkiye ortalaması %o 183)

BÖLÜMLERİ:

1Adana Bölümü

2Antalya Bölümü

YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ:

Dağları: Bölge genel olarak Toros Dağları ve yüksek platolarla kaplıdır Batı Toroslar, Bey Dağları, Çiçekbaba ve Barla Dağları, Sultan Dağı, Dedegöl ve Geyik Dağları, Orta Toroslar, Bolkar Dağları, Aladağlar, Tahtalı ve Binboğa Dağları, Nur Dağları Karadeniz Bölgesinde olduğu gibi dağların uzanış yönü ulaşıma elverişli olmadığı için ulaşım ancak geçitlerden sağlanır Bu geçitler Çubuk, Gülen ve Gürbulay Geçitlerdir

Platoları: Taşeli ve Teke Platoları

Ovaları: Çukurova, Amik, Antalya, Göller Yöresindeki Çöküntü Ovaları

Akarsuları: Bölgedeki akarsular iklim sebebiyle düzensiz akışa sahiptir Akarsuları kışın kabarır, yazın ise çok azalır Asi, Seyhan, Ceyhan, Göksu, Manavgat, Aksu ve Dalaman başlıca akarsularıdır Manavgat ve Aslantaş Baraj Gölleri de bulunmaktadır

Gölleri: Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Kovada, Acıgöl, Suğla, Söğüt, Salda, Elmalı ve Avlan başlıca gölleridir

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ:

Bölgenin Akdeniz yamaçlarında Akdeniz İklimi ve Maki Bitki Topluluğu görülür Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır

Dağların kuzey yamaçlarında ve göller yöresindeyse iklim karasallaşır Bitki örtüsü de bozkırdır Bu alanlarda yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır Yer yer ormanlara da rastlanır

TARIM VE HAYVANCILIK:

Buğday: Bölgenin dağların kuzey yamaçlarındaki karasal iklimin görüldüğü alanlarda görülür

Pirinç: Amik Ovasında ve Maraş çevresinde görülür

Pamuk: Çukurova ve kıyı ovalarında Türkiye8217;de 2 Sırada görülür

Tütün: Burdur ve Göller Yöresinde yetiştirilir

Turunçgiller: Akdeniz İkliminin görüldüğü kıyı kesiminde görülür

Muz: Mersin ve Anamur çevresinde yetiştirilir Türkiye8217;de 1 sıradadır

Zeytin: Kıyı kesiminde yetiştirilir

Göller Yöresinde: Ananas, Haşhaş, Gül ve 350ekerpancarı yetiştirilir

Seracılık: Akdeniz Bölgesi ilk sırada yer alır

Sebzecilik: Mersin ve Antalya çevresinde turfanda sebze yetiştirilir

Bölgenin hayvancılığı fazla gelişmemiştir Genelde yaylacılık faaliyetiyle birlikte yapılır Sığır, Koyun ve Kıl Keçisi yetiştirilir

YER ALTI ZENGİNLİKLERİ:

Krom: Adana, Denizli ve Muğla8217;da (Türkiye8217;de 1)

Barit: Antalya, İçel ve Konya8217;da (Türkiye8217;de 1)

Boksit (Alüminyum): Antalya, Konya, Adana ve Hatay (Türkiye8217;de 1)

Kükürt: Isparta-Keçiborlu

Demir: Adana ve İçel

Amyant: Hatay-İskenderun

Manganez: Adana, Muğla ve Burdur

Petrol: Adana

ENDÜSTRİ:

Adana Bölümünde: Dokuma, Tütün, Gıda, Kimya, Tarım Araçları, Çimento, Madeni Eşya, Tuğla, Ataş-Mersin8217;de Ataş Petrol Rafinerisi, ve Mersin Limanı bulunmaktadır

Antalya Bölümünde: Ferro Krom, Yağ, Gülyağı, Çimento, Tuğla, Tarım Araçları, Halıcılık, faaliyeti yapılmaktadır

TURİZM:

Burdur8217;da İnsuyu Mağarası, Alanya8217;da Damlataş Mağarası, Tarsus8217;ta Yedi Uyuyanlar Mağarası, Mersin8217;de Cennet ve Cehennem Obruğu, Plajları bulunmaktadır

NÜFUS VE YERLEŞMESİ:

Nüfusu 2000 sayımına göre 87 milyondur Nüfus yoğunluğu Km28217;ye 71 kişidir Bu Türkiye ortalamasının altındadır (Türkiye ortalaması Km28217;ye 83 kişi) Kentsel nüfus % 608217;tır (Türkiye ortalaması %65) Nüfus artış hızı %o 228217;dir (Türkiye ortalaması %o 183)

Fakat tarım alanlarının ikliminde uygun olması nedeniyle verimli olması nüfusun bu alanlara toplanmasına neden olmuştur Bunun yanında Toroslar ve Platolarda nüfus çok seyrektir Bölge nüfusun %708217;i Adana Bölümüne toplanmıştır

BÖLGENİN GENEL ÖZELLİKLERİ:

Ø Yüzölçümü bakımından % 15 ile 4 Sıradadır

Ø Orman bakımından % 21 ile 2 Sıradadır Ama Maki olduğu için ekonomik değeri yoktur

Ø iklimin etkisi ile orman yangınları çok görülür

Ø Ekili-Dikili alanlar bakımından % 18 ile 5 Sıradadır

Ø Dağların uzanış yönü nedeniyle Boyuna Kıyı Tipi görülür

Ø Ekonomisi tarıma dayanır ve Sanayi 2 Sırada gelir

Ø Sanayi bakımından Türkiye8217;de 3 Sırada gelir

Ø Susam, yerfıstığı, turunçgiller, muz, gül ve soya fasülyesi üretiminde Türkiye8217;de ilk sırada gelir

Ø İklimi nedeniyle tropikal bir bitki olan muz sadece bu bölgede yetiştirilir

Ø Karstik Yer şekillerine en çok bu bölgede yetiştirilir

Ø Kışları en ılık bölgemizdir

Ø Üçüncü büyük Kapalı Havzamız olan Göller Yöresi Antalya Bölümünde yer alır

Ø Çukurova en büyük delta ovamızdır ve Seyhan ve Ceyhan Nehirleri tarafından oluşturulmuştur

Ø İklim sayesinde yılda birden fazla ürün alınabilmektedir

Ø Sıcaklık ve buharlaşma nedeniyle en tuzlu denizimiz Akdeniz8217;dir

Ø Kışları en kısa süren bölgemizdir

Ø Sebze ve Meyvenin en erken olgunlaştığı bölgemizdir

Ø Don olaylarının en az olduğu bölgemizdir

Ø Mevsimlik işçi göçünün en fazla olduğu bölgemizdir

Ø Göl bakımından en zengin bölgemizdir

Ø Platolarında nüfus çok seyrektir

Ø Toroslar ulaşımı olumsuz yönde etkiler

Ø Yıl içinde gölge uzunluğunun en kısa olduğu

Ø Güneşlenme süresinin en fazla olduğu bölgedir

Ø Derece ortalama sıcaklık ile en sıcak bölgemizdir