Arnavutluk Tanitimi

Arnavutluk, Güneydoğu Avrupa'da bir ülkedir Balkan yarımadasının batı bölgesinde uzanan Arnavutluk, kuzeybatıdan Karadağ, kuzeydoğudan Sırbistan ve doğudan Makedonya, güneyden Yunanistan, batıdan Adriyatik Denizi'yle çevrilidir

Coğrafyası
Önemli şehirleri [değiştir]Tiran, İşkodra, Elbasan, Dıraç, Körçe, Avlonya + Tiran, İşkodra, Elbasan, Durres, Korçe,VloreLushnje

Nüfusu

3425000 (1993 tahmini) Nüfusun % 36'sı şehirlerde yaşamaktadır Ortalama ömür 72 yıldır Çocuk ölümlerinin oranı binde 28'dir Nüfusun % 33'ünü 14 yaşın altındakiler oluşturmaktadır

Nüfus artış hızı
% 17

Etnik yapı

% 973 Arnavut, % 15 Roman, % 13 Yunan, % 014 Makedon, kalanı diğer etnik unsurlardır Arnavutluk öbür Balkan ülkelerin aksine dünyanın en homojen ülkelerindendir Arnavutların İliyalıların soyundan geldikleri sanılmaktadır Makedonya ve Kosova başta olmak üzere eski Yugoslavya cumhuriyetlerine ve dünyanın birçok ülkesine yayılmışlardır

Din

1913'ta Osmanlı Devleti'nden ayrılıp, bağımsız oluşundan bu yana geçen 94 yılda, Arnavutluk'ta dini kimlik kategorizasyonu yapılmamaktadır 1944 - 1991 arasındaki 46 yıllık komünist Enver Hoxha (Hoca) rejimi döneminde Arnavutluk dünyanın ilk ve tek ateist devleti ilan edildi Toplumun büyük kesimi iki nesil boyunca Müslümanlık - Hıristiyanlık vb gibi konuların tamamen dışında yaşadı Arnavutlar arasında din farkı gözetenler ağır cezalara çarptırıldılar 1991'de Doğu Avrupa'daki komünist rejimlerin yıkılmasından sonra Arnavutlukta Hıristiyanlığın Katolik mezhebine ilgi artarak büyümektedir Arnavutluk Katolik Kilisesi merkezi İşkodra şehrinde olup, İtalya, Avusturya ve Almanya ile çok yakın temas halindedir İran ve Suudi Arabistan ise Arnavutlukta İslam'ın yeniden canlanması için maddi yardımlar yapmaktadır

Dil

Resmi dil Arnavutçadır Etnik unsurların dilleri de konuşulur Türkçe konuşabilenlere de rastlanılır

Coğrafi durumu

Bir güneydoğu Avrupa ülkesi olan ve Balkan yarımadasının batı bölgesinde uzanan Arnavutluk, kuzeyden Karadağ, doğudan Sırbistan ve Makedonya, güneydoğudan Yunanistan, batıdan Adriya Denizi'yle çevrilidir Adriya Denizi'ne bakan kıyısının uzunluğu 316 km'dir Genelde dağlık olan topraklarının üçte ikisi dağlar ve tepelerden oluşur Kalan kısmı ise ovalık ve alçak tepelerdir Ülkenin batısında Adriya Denizi'ne paralel olarak Dinar Alpleri, kuzeyinde de Arnavutluk Alpleri uzanır En yüksek yerleri Korab tepesi (2751 m) ve Yezertsa Zirvesi (2694 m)'dir Çok sayıda akarsuyu vardır En uzun ırmakları Drina, Vyosa, Şkumbi, Semani, Mati ve Erzen'dir İşkodra, Ohri ve Prespa göllerinin bir kısmı Arnavutluk'a aittir Sınırları içinde bazı küçük gölleri vardır ve bunların bazıları buzul gölleridir Topraklarının % 36'sı ormanlık, % 17'si tarım alanı, % 14'ü otlaktır Akdeniz iklimi kuşağında bulunan Arnavutluk'ta yazlar kuru sıcak ve güneşli, kışlar bol yağmurlu ve yumuşak geçer Dağlık kısımlarda iklim bölgeden bölgeye değişir Buralarda kışlar daha soğuktur Kıyıdan biraz içerde yeralan başkent Tiran'da yıllık sıcaklık ortalaması 156 derece, yıllık yağış ortalaması da 1588 mm'dir

Yönetim

Yönetim şekli Arnavutluk çok partili demokratik sistemle ve 29 Nisan 1991'de yürürlüğe konan anayasayla yönetilmektedir Devletin en üst yöneticisi devlet başkanı, hükümetin başkanı başbakandır Üyeleri serbest genel seçimlerle belirlenen 140 üyeli bir parlamentosu vardır Arnavutluk, BM'e ve Uluslarası Para Fonu'na üyedir

Siyasi partiler

Arnavutluk'taki siyasi partilerin başta gelenleri şunlardır:

Demokrat Parti: Liberal anlayışa sahiptir En son genel seçimlerde parlamentoda 92 üyelik kazanan bu parti iktidarı elinde bulundurmaktadır
Sosyal Demokrat Parti: Solcudur En son genel seçimlerde parlamentoda 7 üyelik kazandı
Sosyalist Parti: Komünist Emek Partisi'nin devamıdır En son genel seçimlerde parlamentoda 38 üyelik kazandı
Cumhuriyetçi Parti: Demokrat Parti'ye yakındır

Dış problemleri

En önemli dış problemi Kosova meselesidir Bugün Sırbistan sınırları içinde bulunan ve Sırbistan yönetimi tarafından özerkliği kaldırılarak Sırbistan'a bağlanmış olan Kosova halkının % 80'den fazlası Arnavut asıllıdır Arnavutluk yönetimi Kosova meselesine sahip çıkmakta ve buranın bağımsızlığı için mücadele eden Kosova Arnavutlarını desteklemektedir Makedonya'da yaşayan Arnavutlara baskı uygulanması da bu iki ülke ilişkilerini olumsuz yönde etkilemektedir

10062007'de ABD Başkanı George WBush Arnavutluğu ziyaret etti Arnavutluk Başbakanı SBerişa'nın 'tarihi ziyaret' olarak adlandırdığı ziyaret sonrası, GWBush yaptığı basın açıklamasında 'Rusya ve Sırbistan'kabul etmeseler dahi Kosova bağımsız olacaktır' diyerek bütün Arnavutları çok sevindiren bir söz vermiş oldu Görüşmeler çok sıcak bir atmosfer içinde geçti Sırp Başbakanı Koştunitsa ise aynı gün Rusya'da Putin ile görüştü

Arnavutluk-Yunanistan ilişkileri de iyi değildir ve Yunanistan etnik azınlık ve göç gibi konularda Arnavutluk yönetimine baskı yapmaktadır

Ekonomi

Arnavutluk ekonomisi daha çok maden üretimine ve sanayiye dayanır Bir miktar petrol ve doğal gaz çıkarmaktadır 1992'de toplam 6 milyon varil petrol, 136 milyon m3 doğal gaz üretmiştir 1993'deki petrol rezervi 185 milyon varil, doğal gaz rezervi 11 milyar m3 olarak tahmin ediliyordu Ayrıca krom, linyit, nikel, bakır, demir, kükürt, çinko, kurşun ve boksit üretmektedir

Tarım ve hayvancılığın da ekonomide önemli yeri vardır Bu sektörlerden elde edilen gelirin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 36'dır ve çalışan nüfusun % 55'i bu alanlarda iş görmektedir Orta kesimdeki kıyı ovalarda daha çok buğday, mısır, tütün ve patates, iç kesimlerde daha çok şeker pancarı, güney kıyılarda en çok zeytin ve turunçgiller üretilir Ülke genelinde bunlardan başka meyve ve sebzeler de üretilmektedir 1992'de 600 bin ton tahıl, 60 bin ton yer bitkileri, 15 bin ton baklagiller, 130 bin ton meyve, 250 bin ton sebze üretilmiştir Aynı yıl ülkede 500 bin baş sığır, 1 milyon baş koyun, 170 bin baş domuz bulunuyordu 1991'de % 55'i denizden, % 45'i iç sulardan olmak üzere 12 bin ton balık avlanmıştır Aynı yıl 26 milyon ton da tomruk üretilmiştir

Dış ticaret

İhraç ettiği ürünlerinin başında petrol, maden cevherleri (bunlar tüm ihracatının % 47'sini oluşturur) ve çeşitli tarım ürünleri gelir İthal ettiği malların başında da makinalar, ulaşım araçları ve yedek parçaları, gıda maddeleri, kimyasal maddeler ve dayanıklı tüketim maddeleri gelir 1991'deki dış ticaret açığı 179 milyon dolar olmuştur

Sanayi

En çok aaaalurji, demir-çelik, kimya, tekstil, ayakkabı, deri, kereste, mobilya, gıda, meşrubat, sigara, ilaç ve inşaat malzemeleri sanayileri gelişmiştir ve gelişme yolundadır Yerel kaynaklardan ve imalat sanayiinden elde edilen gelirlerin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 42'dir Çalışan nüfusun yaklaşık % 195'i sanayi sektöründe iş görmektedir Buna maden ocaklarında çalışanlar da dahildir

Enerji

1991'de 2 milyar 800 milyon kw/saat elektrik üretilmiş, 3 milyar 155 milyon kw/saat tüketilmiş, aradaki fark ithalatla karşılanmıştır Elektrik enerjisinin % 9'u termik santrallerden, % 91'i hidroelektrik santrallerinden elde edilmektedir Kişi başına yıllık elektrik tüketimi ortalama 960 kw/saattir

Ulaşım

Ülkenin tarifeli sefer yapılan tek havaalanı başkent Tiran'daki uluslararası trafiğe açık havaalanıdır Arnavutluk, 100 grostonun üstünde yük taşıyabilen 25 gemiye, 720 km demiryoluna, 8000 km'si asfaltlanmış olmak üzere 21000 km karayoluna sahiptir Bu ülkede ortalama 68 kişiye bir motorlu ulaşım aracı düşmektedir

Eğitim

Eğitim ücretsizdir 1800 ilkokul, 50 genel ortaöğretim kurumu, 470 mesleki ortaöğretim kurumu, 8 yükseköğretim kurumu vardır Üniversite çağındaki gençlerden üniversiteye kayıt yaptıranların oranı % 80, okuma yazma bilenlerin oranı ise % 87'dir

Sağlık

Arnavutluk'ta 900 hastane, toplam olarak 5860 doktor ve diş doktoru, 40 bin ebe ve bayan sağlık görevlisi mevcuttur Ortalama 585 kişiye bir doktor düşmektedir (Buna diş doktorları da dahildir)