Dünya Tarihindeki Harikalar İskenderiye Feneri

İSKENDERİYE FENERİ





Mısır'da İskenderiye Limanı'nın karşısındaki Pharos Adası üzerine yapılmıştı Romalılar Mısır'ı ele geçirdikten sonra burada Ptolemaios (Batlamyus) olarak anılan bir devlet kurmuşlardı İnşaası MÖ 285-246 yılları arasında süren Fener, bu devletin ilk iki kralı Ptolemy-Batlamyus-Soter ve Ptolemy tarafından yaptırılmıştı
Kaidesi ile birlikte 135 metre yüksekliğinde olan fener, beyaz mermerden yapılmıştı Tepesinde bulunan, tunçtan yapılmış büyük bir ayna 70 kilometre uzaklıktan görülüyor ve limana giren gemilere rehberlik ediyordu

Üç bölümden oluşan fenerin mimarı Knidos'lu Sostratus'tur Alt bölümü dikdörtgen şeklinde ve yaklaşık 55 metre yüksekliğindeydi Orta bölüm, yukarıya doğru giden rampası olan bir silindir şeklindeydi Yaklaşık 27 metre yüksekliğindeydi Üst bölüm ise silindir şeklindeydi ve üzerinde alevin bulunduğu bir odası vardı

İskenderiye Feneri, antik çağın yedi harikası içinde günlük yaşam için kullanılan tek eserdir Ayrıca yedi harikanın ve gelmiş geçmiş deniz fenerlerinin en yüksek olanı da bu fenerdir

Üst kısmı MS 955 yılında bir deprem ve fırtınada kopan fenerin gövde kısmı da 1302'de başka bir depremde yıkıldı 1500 yılında ise bu yapıya ait kalıntılar tamamen yokoldu

Üzerinde inşaa edildiği adadan dolayı Pharos olarak anılmış ve bu kelime bir çok dile yerleşmiştir İspanyolca, Fransızca ve İtalyancada Pharos, deniz feneri anlamına gelmektedir Yıkılmadan önce yapılan resimleri, dünyadaki deniz fenerlerine yüzlerce yıldan beri örnek olmuştur

Denizin tanrıları adına…” (Cnidianli Sostratus)
Şimdi mimari bir harikadan söz edeceğiz; İskenderiye Feneri, her fener gibi denizcilerin limana güvenle dönmeleri için yapılmıştır Çağında dünyanın en uzun yapısı olarak biliniyordu Ama İskenderiye Feneri nin gizemli yönü olan ünlü “Ayna” bilimcileri daha çok ilgilendirmektedir Fenerin ışığını yansıtan aynanın 50 kilometre (35 deniz mili) uzaklıktan görüldüğünü kaynaklar yazmaktadır Şimdiki İskenderiye kentinin önünde bulunan Pharos Adası nda yer almaktaydı
İskenderiye Feneri Tarihi
Büyük İskender in ölümünden sonra kumandanlarından Ptolemy Soter, Mısır ı bir dönem yönetti ve İskenderiye nin kuruluşuna tanık oldu Kentin kıyısını Pharos Adası yani Firavun Adası kapatıyordu Kıyıda ve liman girişinde su altı çok tehlikeli olduğundan bir fenerin yapılmasi gerekliydi Tasarım ve ilk çalışmalar Ptolemy Soter e aittir ama fener, oglu Ptolemy Philadelphus tarafindan bitirilmistir Euclid in çagdaşı olan mimar Sostratus, fenerin ayrıntılı hesaplarını vermektedir Fener, koruyucu tanrılara, Ptolemy Soter e ve karısı Berenice e adanmıştı Limanın girişini belirtiyordu İçinde geceleri ateş yakılıyor, gündüzleri ise güneş ışığı bir ayna yardımıyla yansıtılıyordu Fener, Eski Yunan ve Roma paralarında gösterilmektedir Araplar Mısır ı ele geçirince İskenderiye yi ve iklimini çok beğendiler ve fener yanmaya devam etti Ama başkent Kahire ye taşınınca fenerin bakımı ihmal edildi ve kazayla dev ayna kırılınca da bir daha yenisi yapılamadı MÖ 956′ daki depremde fener zarar gördü ama yıkılmadı Fakat 1303 ve 1223′ te Memlük Sultanı Kayıtbay İskenderiye nin savunulması için bir kale yaptırmaya karar vererek, yıkık fenerin tüm taşlarının ve mermerlerinin kalenin yapımında kullanılması emrini verdi
İskenderiye Feneri Tanımlama
Yok olan alti harikadan en sonuncusu İskenderiye Feneri dir Bugün yeri tam olarak bilinmiyor Strabo ya ve Romali tarihçi Küçük Pliny e göre, kulenin dışı tamamıyla beyaz mermerle kaplıydı Gizemli aynaların yansıttığı ışığın onlarca kilometre uzaktan görüldügünü yine bu tarihçiler yazıyor Bazı efsanelerde aynanın yansıttığı güneş ışınıyla düşman gemilerinin yakıldığı da yazmaktadir 1166′ da Arap gezgini Ebu Haccac el-Endülüsi feneri gezdi ve uzun uzun tanımladı Modern uzmanlar, bu kaynaklardan yola çıkarak, fenerin üç katlı olduğunu söylüyor En alt kat 559 metre yükseklikte ve kare şeklindeydi Ortasında silindirik bir bölüm veya saft vardı Karenin üstünde 1830 metre eninde 2745 metre yüksekliğinde sekizgen bir kule, onun üstünde de 730 metre yüksekliğindeki üçüncü kat bulunuyordu Fenerin toplam yüksekligi 117 metreydi ve bu yükseklik günümüzdeki 40 katlı binalara eşittir Ortadan geçen safta yakılan ateşin yakıtı konuluyordu En tepede gizemli ayna duruyordu İlk yapımında fenerin damında veya tepesinde Tanrı Poseidon un bir heykeli vardı İskenderiye Feneri, sonraki yüzyıllarda yapılan bir çok fenere mimari örnek teşkil etmiştir Bulunduğu adanın Pharos sözcüğü, Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca da “Fener” yerine kullanılmaktadır Fenerin en büyük gizemi olan ayna hakkında hiçbir bilgi bulunmuyor Bu kadar büyük bir aynayı kimin, nasil yapabildiğini ve hangi tekniğin kullanıldığını hala bilmiyoruz