Eritre Tanitimi

ERİTRE

DEVLETİN ADI: Eritre Cumhûriyeti
BAŞŞEHRİ: Asmara
NÜFUSU: 3250000
YÜZÖLÇÜMÜ: 117400 km2
RESMİ DİLİ: Amharaca
DİNİ: İslâmiyet
PARA BİRİMİ: Etiyopya Birri
Doğu Afrikada yer alan bir devlet Kuzey ve doğusunda Kızıldeniz, batısında Sudan, güneyinde Etiyopya yer alır

Târihi

Eritre toprakları Aksum Krallığının hâkimiyet bölgesindeyken 950li yıllarda Etiyopya Krallığına bağlandı Bölge, Kânûnî Sultan Süleymân döneminde Özdemir Paşa tarafından fethedildi 5 Temmuz 1555te merkez başkent Asmaranın limanı Musavva olmak üzere Habeş eyâleti kuruldu Osmanlı hâkimiyeti, bölgenin 1889da İtalyanların eline geçmesiyle sona erdi İtalyanlar, Etiyopya Kralı İkinci Menelikle Uccialli Antlaşması ile bölgeyi işgâl ettiler ve ertesi sene sömürge hâline getirdiler Bu bölgeye Roma döneminde Kızıldenize verilen isim olan Mare Erythracumdan esinlenerek Eritre adını verdiler İtalyanlar bölgeyi Etiyopyaya karşı düzenledikleri saldırılarda üs olarak kullandılar Eritre daha sonra İtalya Doğu Afrikasındaki altı eyâletten biri hâline getirildi

İngiltere, 1940 yılının sonunda Süveyş yolunu açmak gâyesiyle İtalya Doğu Afrikasını parçalamak için harekete geçti Fransızların desteği ile 1941 senesinde Eritre topraklarını ele geçirdi İkinci Dünyâ Savaşından 1952ye kadar İngiltere hâkimiyeti altında kalan Eritre aynı yıl özerk bir bölge olarak Etiyopyanın meydana getirdiği federasyona katıldı

Eritre 1960lı yıllarda Etiyopyanın eyâleti hâline getirildi Bunun üzerine, bu karara karşı çıkan Eritre Kurtuluş Cephesi adlı gerilla teşkilâtı kuruldu Bir süre sonra da aynı gâyeli farklı siyâsî ideolojileri temsil eden birkaç örgüt daha ortaya çıktı Bu örgütlerin Etiyopyadan ayrılarak bağımsız bir devlet kurmak gâyesiyle İmparator Haile Selasiye kuvvetlerine karşı sürdürdükleri gerilla savaşı, 1974te yapılan askerî darbenin ardından daha şiddetlendi Ama yeni yönetimin 1977 sonrasında aldığı sert tedbirler gerillaları önemli ölçüde geriletti Gerilla örgütleri 1985te birleşti Bu târihten sonra hızla güçlenen gerillalar 1991 Mayısında Addis Abebayı ele geçirdi Etiyopya Devlet Başkanı Mariam ülkeden kaçtı Etiyopya Devrimci Demokratik Halk Cephesi geçici hükümet kurması üzerine Asmarada Eritre Halk Kurtuluş Cephesi de Eritrede özerk yönetim kurdu Nisan 1993te yapılan halk oylaması neticesinde bağımsızlığını kazanan Eritrede, Eritre Halk Kurtuluş Cephesi lideri İsayas Afewerki başkanlığında geçici hükümet kuruldu (Mayıs 1993)

Fizikî Yapı

Eritre toprakları, Kasar Burnundan, Bâbül-Mendep Boğazındaki Dumeira Burnuna kadar yaklaşık 950 km boyunca uzanır Dahlak Adaları da Eritreye âittir Etiyopya yüksek platosunun, doğu ve batıda alçak ovalarla çevrili kuzey uzantısı Eritre topraklarına girer Doğu ovasının genişliği 16-80 km civârında olup, Danakil bölgesini ve deniz seviyesinden 116 m aşağıda bulunan Kobar Çukurunun kuzey kenarını içine alır Batıda yumuşak bir eğimle plato, batıya doğru akan akarsu vâdileriyle parçalanmıştır

İklimi

Enlem îtibâriyle subekvatoral ve tropikal iklim kuşağı üzerinde bulunur Bu yüzden iklim çok değişken bir özelliğe sâhiptir Yıllık sıcaklık ortalaması 30°C civârında olan deniz seviyesindeki Mitsiva yılda 200 mm civârında yağış alırken, 2000 m yükseklikteki Asmarada yıllık sıcaklık ortalaması 16°C ve yıllık yağış ortalaması 500 mm civârındadır

Nüfus ve Sosyal Hayat

3250000 civârında olan ülke nüfûsu çeşitli etnik ve dînî gruplardan meydana gelir Güneydeki yüksek bölgelerde Tigrinya dilini konuşan Hıristiyan Koptlar, kuzeydeki yamaçlarda Tigre dilini konuşan Müslümanlar, kıyıdaki çöllerde Saho ve Danakili dillerini konuşan kabîleler yaşar Kıyı ve Sudan sınırına yakın bölgelerde Arapça, başkent Asmara civârında da yaygın olarak İtalyanca konuşulur

Ekonomi

Sulama imkânlarının geliştirilmesiyle üretimin artmasına rağmen yağış miktarının büyük değişiklikler göstermesi ve sık rastlanan çekirge istilâları yüzünden tarım çok geri seviyededirSanâyi, başkent Asmarada yoğunlaşmış olup, daha çok gıda ürünleri, dokuma ve deri eşyâya dayanmaktadır Ayrıca Kobar Çukuruyla Mitsiva ve Assabda tuz üretilir

Ulaşım: Ülkenin Asmara ve Assab şehirlerinde havaalanları vardır Karayolu ağı ülkeyi Etiyopyaya ve Sudana bağlar Dağlardan geçen demiryolu Mitsiva, Asmara ve Bişayı birbirine bağlar