27 Mayıs İhlali Ve Sebepleri - Kitap Özeti

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-03-2012

Yazarı : Ali Fuat BAŞGİL
Kitabın özeti:[*]BÖLÜM TÜRKİYEDE CUMHURİYETİN KURULMASINDAN SONRA SİYASİ PARTİLERİN TEŞKİLİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİNİN KURULMASI
1Dünya Savaşı neticesinde Osmanlı Devleti Mondros Mütarekesinin imzalamış, bir müddet sonrada Anadolunun Yunanlar tarafından işgali üzerine İstiklal Savaşı başlatılmıştır Mustafa Kemal öncülüğündeki milli mücadele yıllarında ilk meclis Ankarada açılmıştır 30 Ağustos 1922de zafer kazanıldıktan sonra 1 Kasım 1922de saltanat kaldırılmış ve 29 Ekim 1923 tarihinde ise Cumhuriyet ilan edilmiştir
Mustafa Kemal fikir ayrılıklarına ve çekişmelere son vermek için Cumhuriyet Halk Partisini kurmuştur
CHP ye Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy gibi kişiler muhalefet etmişler ve Ekim 1924 tarihinde “Cumhuriyetçi Terakkiperver Fırkasını” kurmuşlardır Türkiyenin kalkınmasını tek partili sistemde gören M Kemal tarafından halkın dini duygularını istismar ettiği gerekçesiyle kapatılmıştır
Böylece CHP, 1946 tarihine kadar tek parti olarak ve 1950 yılına kadar da iktidarda kalmıştır Fakat Mustafa Kemal 1930 yılına kadar yakın arkadaşı Fethi Okyara halkın nabzını tutmak için “Serbest Fırka” adında bir muhalefet partisi kurdurmuştur Serbest Fırka 1935 tarihinde kapatılmıştır
10 Kasım 1938de Mustafa Kemal in ölümünden sonra TBMM İsmet İnönüyü cumhurbaşkanı seçmiş ve Atatürkün en yakın arkadaşlarından (iş bankasının kurucusu ve iktisat vekili) Celal Bayarı kenara itmiş ve genelkurmay başkanı Fevzi Çakmakı ise emekli etmiştir Mussolini ve Hitler gibi bir diktatörlük kurmuştur Mustafa Kemal tarafından ihdas edilen rejimin altı ilkesinden; devletçilik, laiklik ve milliyetçiliği esas almıştır Devletçilik ilkesini ekonomi ile birlikte siyasette de esas almış, laikliği dine saldırı, milliyetçiliği ise Türkçenin saflaştırılarak modernize edilmesi olarak ele almıştır Oluşturulan parlamentoda sadece CHP adayları yer almış ve basının tenkitleri ise susturulmuştur Köylerde jandarmanın dipçiği, şehirlerde ise polisin copu esas olmuştur
İnönü hür ve demokratik bir meclis meydana getirmek istedi CHP den ayrılan ve başlarında Rana Torhanın bulunduğu “Müstakiller Grubu” adında muhalefet bir grup oluşturdu ise de bu grup gülünç duruma düştü
REJİME KARŞI İLK TEHDİT VE İLK MUHALEFETİN DOĞUŞU
Mevcut rejime karşı ilk tenkitler 1944 tarihinde dil yani Türkçenin saf hale getirilmesi ve Türkçeye mal olmuş kelimelerin atılıp yerine yeni kelimeler ihdas etme politikası hakkında olmuştur Bu tenkitler basının da gündeminde yer almıştır
1945 senesi sonlarına doğru gerçek demokrasiyi istediklerinden dolayı, Celal Bayar, Adnan Menderes, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü CHP den ihraç edilecekler ve halk bunları aynı kaderi paylaştıklarından dolayı “Dörtler” diye isimlendireceklerdir
1945 Temmuzunda Nuri Demirhan, Hüseyin Avni Ulaş ve Cevat Rıfat Atilhan tarafından İslam birliği esas olan bir programla “Milli Kalkındırma Partisi” adında muhalif bir parti kuruldu Fakat 1946 seçimlerinde hiç bir mebus çıkaramamışlardır
Halk tarafından “dörtler” diye isimlendirilen kişiler bir araya geldiler 1945 senesi sonlarında “Demokrat Partiyi” kurdular 7 Ocak 1946da ise partinin programını ilan ettiler
2Dünya Savaşından müttefiklerin galibiyeti, demokrasinin totaliter rejimlere galibiyeti olarak algılandı İnönünün Demokrat Partiye müsaade etmesi, totaliter bir sistemi devam ettirmesinin mümkün olamayacağına inanması ve Rusyanın karşısında Avrupanın Türkiyeyi yalnız bırakma endişesi idi
1946 SEÇİMLERİ
1947 Tarihinde yapılacak seçimler, yeni kurulmuş olan Demokrat Partiyi hazırlıksız yakalamak düşüncesi ile 1946 temmuzuna alındı 18 yy da Fransa, 1946 yılına kadar Türkiyede uygulanan iki dereceli seçim; yani, halkın seçtiği insanların mebusları seçtiği sütun değiştiriliyor ve halk direk olarak mebusları seçiyordu Bu CHP ye iki avantaj sağlıyordu
Birincisi: Köy ve kasabalarda halkın sindirilmesi kolaydı
İkincisi: Oy pusulalarının değiştirilmesi ve çalınması kolaydı Ayrıca “açık oy kapalı sayım” sistemi getiriliyor ve sayımdan sonra oyların hemen yakılması esası konuyordu Neticede seçimler yapıldı
CHP …………: 396
DP……………: 62
Müstakiller…: 17
CHP nin başarısı, oy hırsızlığından geliyordu
1946 seçimleri sonrasında mecliste il tartışma İtalyadan alınan ve ilaveler yapılan ceza kanunu hakkında oldu Bu tartışma aynı kanunun altında bulunan Celal Bayar ın pasifliğine sebep olmuştu Bu nedenle Kenan Öner Bey, Osman Bölükbaşı gibi birkaç mebusu da yanına alarak Demokrat Partiden ayrılarak, 20 Temmuz 1948 de Millet Partisini kurdu Millet Partisi, altı ilkeyi benimseyen CHP, laiklik ve devletçilik ilkesi üzerinde değişiklik yaparak aynı ilkeleri benimseyen DP den farklı olarak iktisadi sahada liberal, milli örf ve ananeler bakımından muhafazakar bir demokrasiyi ilan ediyordu
1949 yılında TBMM, İnönü nün Reisicumhur görevi ile parti başkanlığı görevini kendisinde toplanmasını ve seçim sistemini tartışmıştır Seçim sisteminde “kapalı oy, açık sayım” usulü benimsenmiştir Ülkenin içinde bulunduğu mali ve iktisadi sıkıntılar hükümeti 14 Mayıs 1950de seçim yapmaya mecbur etti Sonuç:
CHP …………: 67
DP……………: 416
MP…………: 1[*]BÖLÜM DEMOKRATLAR İŞ BAŞINDA
Mayıs ayı sonunda yeni seçile mebuslar Ankaraya geldiler ve meclis merasimle açıldı Cumhurbaşkanlığı seçiminde 400den fazla oy alan Celal Bayar cumhurbaşkanı oldu Refik Koraltan meclis başkanı oldu Adnan Menderes başvekil, Fuat Köprülü ise hariciye vekili oldu
CHP ye göre idare etmek sanatı zülüm ve baskı ile hareket etmekten ibaret idi Metodu ise “zirveden kaideye” formülünde manasını buluyordu Bunun manası, şef vesayet altına alınmış olan halkın adına düşünür ve karar verir
DP ye göre ise hükümet olmanın ruhu “hürriyet içinde disiplin” esasında manasını buluyor ve formül “kaideden zirveye şeklini alıyordu Yeni hükümetin aldığı üç karar onun yeni istikametini belirliyordu Bu kararlar:[*]Ezanla ilgili karar: Ezanın Türkçe mi Arapça mı okunması din adamlarının salahiyetine bırakıldı [*]Dini tedrisatla ilgili karar: Dini eğitim ve öğretim ilkokulda 4 sınıftan itibaren ihtiyari, yani anne babanın isteğine bağlı bulunuyordu [*]İnönü tarafından değiştirilen anayasa aslına irca ediliyordu DEMOKRAT PARTİ İKTİDARININ MÜSBET İCRAATI
Demokrat Partinin 10 yıllık iktidarı boyunca Türkiyenin sosyal ve iktisadi yapısını değiştirmiştir Bu değişiklikler:

İstihsal, mal ve kıymetlerin tedavülünde müthiş gelişmeler oluştur
En küçük köylere kadar yollar asfaltlanmış ve binlerce köy içme suyuna kavuşturulmuştur
Limanlar ve dev barajlar inşa edilmiştir Tarımda verim artmış, kara sabandan makineli tarıma geçilmiştir Şeker, dokuma ve çimento fabrika-ları kurulmuştur
Özel teşebbüs teşvik edilmiş, büyük şehirler çamurdan kurtarıl-mıştır
İzmir ve Erzuruma iki yeni üniversite açılmıştır
Halk ile hükümet arasında buzların eridiği bir dönem olmuştur

[*]BÖLÜM DEMOKRAT PARTİ HÜKÜMETİNİN KARŞILAŞTIĞI GÜÇLÜKLER VE HATALARI
Menderesin hazırladığı hükümet programına muhalefet edenler “61ler grubun”u oluşturdular Yolsuzlukları yapan bakanların hakkında (Samet Ağaoğlu) meclis tahkikatı yapılmasını istiyorlardı
Diğer bir tartışmada TCK 481 devlet memurları statüsünde mebus ve bakanların kabul edilmemesi ve ithamların gazetelerce delillerinin ibraz edilememesi kanununa muhalefet edilmişti Bunlarda “19lar grubunu” oluşturuyordu
Bu “19lar” Menderes Kabinesi iç işleri Fevzi Lütfü Kara Osmanoğlunun başkanlığında DPden ayrılarak “Hürriyet Partisini” kurdular Bu parti yürümedi ve milletvekillerinden çoğu CHPye katıldı
Hükümetin ilk hatası, kendini destekleyen Türk Milliyetçiler Derneğinin Ahmet Emin Yolman olayı üzerine kapatılmasıdır(1953) Milliyetçiler Derneğinin kapatılması CHPnin kurduğu “CHP Gençlik Kolları”, “Devrim Ocakları” gibi adlarla kurulan cemiyetlerle üniversite gençliğini arkasına almasına sebep oldu Menderes bunu nisan 1960da anlayabilmiştir
Rakip parti olarak gördüğü Millet Partisini, dini istismar ettiği düşüncesi ile kapatan Menderes, CHP ile arasındaki engeli aleyhine olarak ortadan kaldırıyordu Ertesi gün; yani, 10 şubat 1954de aynı milletvekilleri “Cumhuriyetçi Millet Partisini” kurdular CMP, Tahsin Demiray ve Cezmi Türk liderliğinde kurulan “Köylü Partisi” ile birleşerek “Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi” adını aldı
2 mayıs 1954 seçimlerini 504e karşı 31 milletvekili ile kazanan DP ülkenin içinde bulunduğu mali ve iktisadi krizle, 1952 yılında CHPnin mallarının haciz edilerek hazineye konulması üzerine oluşan muhalefet ve Kıbrısla ilgili muhalefet tartışmalarıyla karşılaşıyordu
Bütün bu olumsuzluklara rağmen hükümet, karşılığını vermeden büyük şehirlerde istimlak hareketlerine girişmiştir CKMP lideri Osman Bölükbaşı hakkında takibat açıldı ve onu seçen Kırşehir vilayetken kaza haline getirildi
27 ekim 1957 seçimlerinde ise CHP 178 sandalye elde etmiş ve Menderes Hükümeti kan kaybetmeye başlamıştır 1954 seçimleri sonrası demokratik yollarla hükümet olamayacağı anlayan CHP, yeraltı çalışmalarına başlamıştır[*]BÖLÜM
DEMOKRAT İKTİDARIN ZAYIFLAMASI
MUHALAFET BASININ SERT TENKİTLERİ
Bir taraftan muhalif basının tahrikleri, diğer taraftan da halkçıların propaganda seyahatleri ile memleket baştan başa bulgur kazanı gibi kaynıyordu
Halkçıların çevirdiği dolaplar ordu içinde olduğu gibi, üniversite gençliği arasında da yayılıyordu Muhalefet Güney Koredeki askeri ayaklanmayı ve bilhassa 1958 yılında Bağdatta yapılan ihtilali istismar ediyordu “Zalimleri yıkmak için gereken cesaret ve bizim ordumuzda ve gençliğimizde de vardır” diye slogan atıp tahriklerde bulunuyorlardı 1958de dokuz subayın iştirak ettiği askeri bir komplo ortaya çıkarılıyordu
Salahiyet kanunu, gerginliği daha da artırıyor ve üniversite gençliği ayaklanıyordu Tarihi açıdan bakılırsa, 27 Mayıs hadiseleri İstanbul Üniversitesi talebelerinin ayaklanmasıyla başlamış oldu 28 Nisan 1960da üniversite gençliğinin ayaklanması, polisle çatışması ve askerle kucaklaşması işin vahametini ortaya koyuyordu
Başvekilin daveti üzerine Ankaraya giden Ali Fuat Başgil, Celal Bayar, Menderes, Fatin Rüştününde bulunduğu bir heyette Menderes, “Siz halkın büyük desteğine dayanarak, üniversite profesörleri, yazarlar, gazeteciler ve subaylar gibi memleketin uyanık ve cevval kuvvetlerini ihmal ettiniz Uzlaştırıcı tavrınız dahi onları size kazandırabilirdi Fakat,siz sert tavırlar çizdiniz “diyerek ve istifa etmesini, muhalefete birkaç bakanlık vererek bir koalisyon kurulmasını çözüm olarak teklif edecektir(Nisan 1960)
Aynı zamanda 22Mayısta harp okulu talebeleri Ankarada sessiz yürüyüş yapmışlardı Bu da 27 Mayısın habercisiydi[*]BÖLÜM SUBAYLAR ARASINDAKİ MEMNUNİYETSİZLİĞİN SEBEPLERİ
1950 seçimlerini kaybeden İnönüyü ziyaret eden yüksek rütbeli subaylar isteğini sormuştur İnönü ise halkın infialinden çekinmiştir Yine aynı yıl Erzurum-Ankara arasında uçaktan broşürlerle İnönüye destek olunması istenmiştir 1954ten sonra yumuşayacak, 1957den sora tekrar alevlenecektir
1957 tarihinde gizli bir komite kurulmuştu Bu komitede aralarında Orhan Erkanlı, Orhan Kubilay, Ahmet Yıldız ve daha sonra Alparslan Türkeş, Numan Esin gibi yüksek rütbeli subaylar bulunuyordu Komite, 57 seçimleri öncesi girişimde bulunmayı düşünmüş, görüş ayrılığı bu girişimi erteletmişti İstanbul Harp Akademisinde, planlar yapılmış ve iş Ankaraya bırakılmıştır “İhtilal sonrasında ne olacak ?” sorusuna ise çoğunluk, seçime gidilip, politikadan çekilmeyi benimsemişti
Komitenin üç planı vardı Önce elemanları ve teçhizatı bakımından başkentin en kuvvetli askeri üçüncü olarak da Harp Okulunu elde etmek istiyorlardı
Muhafız Kıtasının başına Albay Osman Köksalı getirdiler Cemal Madanoğluna hareketin komutanlığını teklif etmek suretiyle Ankara Garnizonunu yanlarına çektiler
Üniversitedeki talebe olayları da komitenin planlarını tatbike imkan sağladı Komite ihtilal sonrasında cumhurbaşkanlığı için Cemal Gürseli uygun buldu Harp Okulu ise harekete son anda katılacaktır
27 Mayıs sabahı Demokrat Partinin mebuslarının çoğunluğu tutuklandı Menderes ve arkadaşları Eskişehirden Kütahyaya geçtikleri sırada tevkif edildiler 1961 Eylülünde Yassıadadan alınan Menderes ve arkadaşları İmralı Adasında idam edildiler
27 MAYIS HAREKETİNİN DÖRT MESÜLÜ
1)Demokrat İktidarın,örfi idareyi devam ettirmek için yalnız Silahlı Kuvvetlere müracaat edip, Zabıta Kuvvetlerini ihmal etmeleri ve halka olan sonsuz güvenleri vb hataları,
2)Muhalefetin çevirdiği dolaplar,
3)Bazı aydın çevrelerin ihaneti,
4)Müzayede ile satılan basın
Demokratlar kendilerini müdafaa eden “Akın Gazetesi”ni kapatmışlar ve memleket menfaati ile mesleki menfaati basın konusunda uzlaştıramamalarıdır
II KISIM
Bu bölümde:
Ali Fuat Başgil yazmış olduğu bu eser sebebiyle, hakkında açılmış olan davalar, bilirkişi raporları, müdafaalar ve Avrupa basınında kitap hakkında çıkmış olan haberlere yer verilmektedir

11-03-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	27 Mayıs İhlali Ve Sebepleri - Kitap Özeti Yazarı : Ali Fuat BAŞGİL Kitabın özeti:[]BÖLÜM* TÜRKİYEDE CUMHURİYETİN KURULMASINDAN SONRA SİYASİ PARTİLERİN TEŞKİLİ CUMHURİYET HALK PARTİSİNİN KURULMASI 1Dünya Savaşı neticesinde Osmanlı Devleti Mondros Mütarekesinin imzalamış, bir müddet sonrada Anadolunun Yunanlar tarafından işgali üzerine İstiklal Savaşı başlatılmıştır Mustafa Kemal öncülüğündeki milli mücadele yıllarında ilk meclis Ankarada açılmıştır 30 Ağustos 1922de zafer kazanıldıktan sonra 1 Kasım 1922de saltanat kaldırılmış ve 29 Ekim 1923 tarihinde ise Cumhuriyet ilan edilmiştir Mustafa Kemal fikir ayrılıklarına ve çekişmelere son vermek için Cumhuriyet Halk Partisini kurmuştur CHP ye Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy gibi kişiler muhalefet etmişler ve Ekim 1924 tarihinde “Cumhuriyetçi Terakkiperver Fırkasını” kurmuşlardır Türkiyenin kalkınmasını tek partili sistemde gören M Kemal tarafından halkın dini duygularını istismar ettiği gerekçesiyle kapatılmıştır Böylece CHP, 1946 tarihine kadar tek parti olarak ve 1950 yılına kadar da iktidarda kalmıştır Fakat Mustafa Kemal 1930 yılına kadar yakın arkadaşı Fethi Okyara halkın nabzını tutmak için “Serbest Fırka” adında bir muhalefet partisi kurdurmuştur Serbest Fırka 1935 tarihinde kapatılmıştır 10 Kasım 1938de Mustafa Kemal in ölümünden sonra TBMM İsmet İnönüyü cumhurbaşkanı seçmiş ve Atatürkün en yakın arkadaşlarından (iş bankasının kurucusu ve iktisat vekili) Celal Bayarı kenara itmiş ve genelkurmay başkanı Fevzi Çakmakı ise emekli etmiştir Mussolini ve Hitler gibi bir diktatörlük kurmuştur Mustafa Kemal tarafından ihdas edilen rejimin altı ilkesinden; devletçilik, laiklik ve milliyetçiliği esas almıştır Devletçilik ilkesini ekonomi ile birlikte siyasette de esas almış, laikliği dine saldırı, milliyetçiliği ise Türkçenin saflaştırılarak modernize edilmesi olarak ele almıştır Oluşturulan parlamentoda sadece CHP adayları yer almış ve basının tenkitleri ise susturulmuştur Köylerde jandarmanın dipçiği, şehirlerde ise polisin copu esas olmuştur İnönü hür ve demokratik bir meclis meydana getirmek istedi CHP den ayrılan ve başlarında Rana Torhanın bulunduğu “Müstakiller Grubu” adında muhalefet bir grup oluşturdu ise de bu grup gülünç duruma düştü REJİME KARŞI İLK TEHDİT VE İLK MUHALEFETİN DOĞUŞU Mevcut rejime karşı ilk tenkitler 1944 tarihinde dil yani Türkçenin saf hale getirilmesi ve Türkçeye mal olmuş kelimelerin atılıp yerine yeni kelimeler ihdas etme politikası hakkında olmuştur Bu tenkitler basının da gündeminde yer almıştır 1945 senesi sonlarına doğru gerçek demokrasiyi istediklerinden dolayı, Celal Bayar, Adnan Menderes, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü CHP den ihraç edilecekler ve halk bunları aynı kaderi paylaştıklarından dolayı “Dörtler” diye isimlendireceklerdir 1945 Temmuzunda Nuri Demirhan, Hüseyin Avni Ulaş ve Cevat Rıfat Atilhan tarafından İslam birliği esas olan bir programla “Milli Kalkındırma Partisi” adında muhalif bir parti kuruldu Fakat 1946 seçimlerinde hiç bir mebus çıkaramamışlardır Halk tarafından “dörtler” diye isimlendirilen kişiler bir araya geldiler 1945 senesi sonlarında “Demokrat Partiyi” kurdular 7 Ocak 1946da ise partinin programını ilan ettiler 2Dünya Savaşından müttefiklerin galibiyeti, demokrasinin totaliter rejimlere galibiyeti olarak algılandı İnönünün Demokrat Partiye müsaade etmesi, totaliter bir sistemi devam ettirmesinin mümkün olamayacağına inanması ve Rusyanın karşısında Avrupanın Türkiyeyi yalnız bırakma endişesi idi 1946 SEÇİMLERİ 1947 Tarihinde yapılacak seçimler, yeni kurulmuş olan Demokrat Partiyi hazırlıksız yakalamak düşüncesi ile 1946 temmuzuna alındı 18 yy da Fransa, 1946 yılına kadar Türkiyede uygulanan iki dereceli seçim; yani, halkın seçtiği insanların mebusları seçtiği sütun değiştiriliyor ve halk direk olarak mebusları seçiyordu Bu CHP ye iki avantaj sağlıyordu Birincisi: Köy ve kasabalarda halkın sindirilmesi kolaydı İkincisi: Oy pusulalarının değiştirilmesi ve çalınması kolaydı Ayrıca “açık oy kapalı sayım” sistemi getiriliyor ve sayımdan sonra oyların hemen yakılması esası konuyordu Neticede seçimler yapıldı CHP …………: 396 DP……………: 62 Müstakiller…: 17 CHP nin başarısı, oy hırsızlığından geliyordu 1946 seçimleri sonrasında mecliste il tartışma İtalyadan alınan ve ilaveler yapılan ceza kanunu hakkında oldu Bu tartışma aynı kanunun altında bulunan Celal Bayar ın pasifliğine sebep olmuştu Bu nedenle Kenan Öner Bey, Osman Bölükbaşı gibi birkaç mebusu da yanına alarak Demokrat Partiden ayrılarak, 20 Temmuz 1948 de Millet Partisini kurdu Millet Partisi, altı ilkeyi benimseyen CHP, laiklik ve devletçilik ilkesi üzerinde değişiklik yaparak aynı ilkeleri benimseyen DP den farklı olarak iktisadi sahada liberal, milli örf ve ananeler bakımından muhafazakar bir demokrasiyi ilan ediyordu 1949 yılında TBMM, İnönü nün Reisicumhur görevi ile parti başkanlığı görevini kendisinde toplanmasını ve seçim sistemini tartışmıştır Seçim sisteminde “kapalı oy, açık sayım” usulü benimsenmiştir Ülkenin içinde bulunduğu mali ve iktisadi sıkıntılar hükümeti 14 Mayıs 1950de seçim yapmaya mecbur etti Sonuç: CHP …………: 67 DP……………: 416 MP…………: 1[]BÖLÜM* DEMOKRATLAR İŞ BAŞINDA Mayıs ayı sonunda yeni seçile mebuslar Ankaraya geldiler ve meclis merasimle açıldı Cumhurbaşkanlığı seçiminde 400den fazla oy alan Celal Bayar cumhurbaşkanı oldu Refik Koraltan meclis başkanı oldu Adnan Menderes başvekil, Fuat Köprülü ise hariciye vekili oldu CHP ye göre idare etmek sanatı zülüm ve baskı ile hareket etmekten ibaret idi Metodu ise “zirveden kaideye” formülünde manasını buluyordu Bunun manası, şef vesayet altına alınmış olan halkın adına düşünür ve karar verir DP ye göre ise hükümet olmanın ruhu “hürriyet içinde disiplin” esasında manasını buluyor ve formül “kaideden zirveye şeklini alıyordu Yeni hükümetin aldığı üç karar onun yeni istikametini belirliyordu Bu kararlar:[]Ezanla ilgili karar: Ezanın Türkçe mi Arapça mı okunması din adamlarının salahiyetine bırakıldı* []Dini tedrisatla ilgili karar: Dini eğitim ve öğretim ilkokulda 4 sınıftan itibaren ihtiyari, yani anne babanın isteğine bağlı bulunuyordu* []İnönü tarafından değiştirilen anayasa aslına irca ediliyordu* DEMOKRAT PARTİ İKTİDARININ MÜSBET İCRAATI Demokrat Partinin 10 yıllık iktidarı boyunca Türkiyenin sosyal ve iktisadi yapısını değiştirmiştir Bu değişiklikler: İstihsal, mal ve kıymetlerin tedavülünde müthiş gelişmeler oluştur En küçük köylere kadar yollar asfaltlanmış ve binlerce köy içme suyuna kavuşturulmuştur Limanlar ve dev barajlar inşa edilmiştir Tarımda verim artmış, kara sabandan makineli tarıma geçilmiştir Şeker, dokuma ve çimento fabrika-ları kurulmuştur Özel teşebbüs teşvik edilmiş, büyük şehirler çamurdan kurtarıl-mıştır İzmir ve Erzuruma iki yeni üniversite açılmıştır Halk ile hükümet arasında buzların eridiği bir dönem olmuştur []BÖLÜM* DEMOKRAT PARTİ HÜKÜMETİNİN KARŞILAŞTIĞI GÜÇLÜKLER VE HATALARI Menderesin hazırladığı hükümet programına muhalefet edenler “61ler grubun”u oluşturdular Yolsuzlukları yapan bakanların hakkında (Samet Ağaoğlu) meclis tahkikatı yapılmasını istiyorlardı Diğer bir tartışmada TCK 481 devlet memurları statüsünde mebus ve bakanların kabul edilmemesi ve ithamların gazetelerce delillerinin ibraz edilememesi kanununa muhalefet edilmişti Bunlarda “19lar grubunu” oluşturuyordu Bu “19lar” Menderes Kabinesi iç işleri Fevzi Lütfü Kara Osmanoğlunun başkanlığında DPden ayrılarak “Hürriyet Partisini” kurdular Bu parti yürümedi ve milletvekillerinden çoğu CHPye katıldı Hükümetin ilk hatası, kendini destekleyen Türk Milliyetçiler Derneğinin Ahmet Emin Yolman olayı üzerine kapatılmasıdır(1953) Milliyetçiler Derneğinin kapatılması CHPnin kurduğu “CHP Gençlik Kolları”, “Devrim Ocakları” gibi adlarla kurulan cemiyetlerle üniversite gençliğini arkasına almasına sebep oldu Menderes bunu nisan 1960da anlayabilmiştir Rakip parti olarak gördüğü Millet Partisini, dini istismar ettiği düşüncesi ile kapatan Menderes, CHP ile arasındaki engeli aleyhine olarak ortadan kaldırıyordu Ertesi gün; yani, 10 şubat 1954de aynı milletvekilleri “Cumhuriyetçi Millet Partisini” kurdular CMP, Tahsin Demiray ve Cezmi Türk liderliğinde kurulan “Köylü Partisi” ile birleşerek “Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi” adını aldı 2 mayıs 1954 seçimlerini 504e karşı 31 milletvekili ile kazanan DP ülkenin içinde bulunduğu mali ve iktisadi krizle, 1952 yılında CHPnin mallarının haciz edilerek hazineye konulması üzerine oluşan muhalefet ve Kıbrısla ilgili muhalefet tartışmalarıyla karşılaşıyordu Bütün bu olumsuzluklara rağmen hükümet, karşılığını vermeden büyük şehirlerde istimlak hareketlerine girişmiştir CKMP lideri Osman Bölükbaşı hakkında takibat açıldı ve onu seçen Kırşehir vilayetken kaza haline getirildi 27 ekim 1957 seçimlerinde ise CHP 178 sandalye elde etmiş ve Menderes Hükümeti kan kaybetmeye başlamıştır 1954 seçimleri sonrası demokratik yollarla hükümet olamayacağı anlayan CHP, yeraltı çalışmalarına başlamıştır[]BÖLÜM* DEMOKRAT İKTİDARIN ZAYIFLAMASI MUHALAFET BASININ SERT TENKİTLERİ Bir taraftan muhalif basının tahrikleri, diğer taraftan da halkçıların propaganda seyahatleri ile memleket baştan başa bulgur kazanı gibi kaynıyordu Halkçıların çevirdiği dolaplar ordu içinde olduğu gibi, üniversite gençliği arasında da yayılıyordu Muhalefet Güney Koredeki askeri ayaklanmayı ve bilhassa 1958 yılında Bağdatta yapılan ihtilali istismar ediyordu “Zalimleri yıkmak için gereken cesaret ve bizim ordumuzda ve gençliğimizde de vardır” diye slogan atıp tahriklerde bulunuyorlardı 1958de dokuz subayın iştirak ettiği askeri bir komplo ortaya çıkarılıyordu Salahiyet kanunu, gerginliği daha da artırıyor ve üniversite gençliği ayaklanıyordu Tarihi açıdan bakılırsa, 27 Mayıs hadiseleri İstanbul Üniversitesi talebelerinin ayaklanmasıyla başlamış oldu 28 Nisan 1960da üniversite gençliğinin ayaklanması, polisle çatışması ve askerle kucaklaşması işin vahametini ortaya koyuyordu Başvekilin daveti üzerine Ankaraya giden Ali Fuat Başgil, Celal Bayar, Menderes, Fatin Rüştününde bulunduğu bir heyette Menderes, “Siz halkın büyük desteğine dayanarak, üniversite profesörleri, yazarlar, gazeteciler ve subaylar gibi memleketin uyanık ve cevval kuvvetlerini ihmal ettiniz Uzlaştırıcı tavrınız dahi onları size kazandırabilirdi Fakat,siz sert tavırlar çizdiniz “diyerek ve istifa etmesini, muhalefete birkaç bakanlık vererek bir koalisyon kurulmasını çözüm olarak teklif edecektir(Nisan 1960) Aynı zamanda 22Mayısta harp okulu talebeleri Ankarada sessiz yürüyüş yapmışlardı Bu da 27 Mayısın habercisiydi[]BÖLÜM* SUBAYLAR ARASINDAKİ MEMNUNİYETSİZLİĞİN SEBEPLERİ 1950 seçimlerini kaybeden İnönüyü ziyaret eden yüksek rütbeli subaylar isteğini sormuştur İnönü ise halkın infialinden çekinmiştir Yine aynı yıl Erzurum-Ankara arasında uçaktan broşürlerle İnönüye destek olunması istenmiştir 1954ten sonra yumuşayacak, 1957den sora tekrar alevlenecektir 1957 tarihinde gizli bir komite kurulmuştu Bu komitede aralarında Orhan Erkanlı, Orhan Kubilay, Ahmet Yıldız ve daha sonra Alparslan Türkeş, Numan Esin gibi yüksek rütbeli subaylar bulunuyordu Komite, 57 seçimleri öncesi girişimde bulunmayı düşünmüş, görüş ayrılığı bu girişimi erteletmişti İstanbul Harp Akademisinde, planlar yapılmış ve iş Ankaraya bırakılmıştır “İhtilal sonrasında ne olacak ?” sorusuna ise çoğunluk, seçime gidilip, politikadan çekilmeyi benimsemişti Komitenin üç planı vardı Önce elemanları ve teçhizatı bakımından başkentin en kuvvetli askeri üçüncü olarak da Harp Okulunu elde etmek istiyorlardı Muhafız Kıtasının başına Albay Osman Köksalı getirdiler Cemal Madanoğluna hareketin komutanlığını teklif etmek suretiyle Ankara Garnizonunu yanlarına çektiler Üniversitedeki talebe olayları da komitenin planlarını tatbike imkan sağladı Komite ihtilal sonrasında cumhurbaşkanlığı için Cemal Gürseli uygun buldu Harp Okulu ise harekete son anda katılacaktır 27 Mayıs sabahı Demokrat Partinin mebuslarının çoğunluğu tutuklandı Menderes ve arkadaşları Eskişehirden Kütahyaya geçtikleri sırada tevkif edildiler 1961 Eylülünde Yassıadadan alınan Menderes ve arkadaşları İmralı Adasında idam edildiler 27 MAYIS HAREKETİNİN DÖRT MESÜLÜ 1)Demokrat İktidarın,örfi idareyi devam ettirmek için yalnız Silahlı Kuvvetlere müracaat edip, Zabıta Kuvvetlerini ihmal etmeleri ve halka olan sonsuz güvenleri vb hataları, 2)Muhalefetin çevirdiği dolaplar, 3)Bazı aydın çevrelerin ihaneti, 4)Müzayede ile satılan basın Demokratlar kendilerini müdafaa eden “Akın Gazetesi”ni kapatmışlar ve memleket menfaati ile mesleki menfaati basın konusunda uzlaştıramamalarıdır II KISIM Bu bölümde: Ali Fuat Başgil yazmış olduğu bu eser sebebiyle, hakkında açılmış olan davalar, bilirkişi raporları, müdafaalar ve Avrupa basınında kitap hakkında çıkmış olan haberlere yer verilmektedir