Yaban Kitabının Özeti

Yaban Kitabının Özeti

Yakup Kadri Karaosmanoglu romanci kisiliginin en güçlü asamasini “Yaban” romani ile vurgular Romanin ana konusu Kurtulus Savasi dönemindeki köy gerçegiyle bir Türk aydininin karsi karsiya gelmesidir Romanin kahramani Ahmet Celal, Çanakkalede aldigi bir kursun yarasiyla sag kolunu kaybeder Harp malulü bir gazi olarak yapayalnizdir

Istanbulun isgali üzerine hizmet eri Mehmet Alinin Porsuk çayi yöresindeki köyüne gider Sehirden her gün gazete getirterek coskuyla savasi izler Firsat buldukça köylülere durumun önemini anlatir Köylüler agalarina baglidirlar Onun yalan yanlis sözlerinin etkisiyle Ahmet Celali dinlemezler

O köyde umdugu yakinligi bulamaz Köylülere göre Ahmet Celal bir yabandir Konusmasi, tavirlari, giyimi, düsünceleri, duyarligiyla onlarin dünyalarinin disindadir Kafasindaki, benligindeki acilardan kurtulmak için buraya gelmistir Ama olaylar bunun olanaksiz oldugunu gösterir Ilk günden beri köye uyum saglamaya çalisir Fakat nedenini bilmedigi etkenlerden dolayi uyum saglayamaz

MAliye göre bunun sebebi, her gün tras olmak, bu dagin basinda sabah aksam dis firçalamak, saç taramak ve geceleri kitap okumaktir Ama bunlar ACelalin tutkularidir Ahmet Celalin bu ilk defa Türk köylüsüyle karsi karsiya gelmesidir Yoksulluk, cahillik ve pislik içerisinde yüzen köylülerimizin yürekler acisi durumuyla adeta soke olur Çiplak doganin ortasindaki bu köyde herkes, çikarci Salih Aganin buyrugu altindadir O ne derse olur Yillar yili emek verdigi hizmet eri Mehmet Ali bile subayina degil, agasina inanir Mehmet Alinin anasi Zeynep Kadin ile kardesi Ismail, Ahmet Celalin bulabildigi dostlaridir Ailenin reisi olan Zeynep Kadin, zor kosullarda bile bir mese kütügü kadar saglamdir Ismail yasina göre daha çocuksu ve cüce görünüslüdür Bütün bu olumsuz durumlara üzülen genç Subay bunalim geçirir

Hava almak için çiktigi bir günde komsu köyden bir kiza elinde olmayarak asik olur Bu askini Donkisot ile Dulcineye benzetir Köyde Mustafa Kemalin açtigi Kurtulus Savasini anlatmaya çalisan Ahmet Celala kimse inanmaz Köy halki baska anlayis içindedir Her yil köye gelen Seyh Yusufun zehirli düsünceleri, köylünün inançlari olur Ahmet Celal, okumus ile okumamis insanlar arasindaki o derin uçurumu tüm çiplakligi ile yasar Anadolunun yüzyillar boyunca ihmal edilmisligini anlar Hergün olup bitenleri ani defterine yazar Öte yandan, Yunanlilar köyleri yagmalar, atese verir, halka iskence ederler Bir gün Ahmet Celalin bulundugu köye girerler Köylüler kaçarak dereye gizlenirler Ahmet Celal ise, herseye karsin, Türk askerlerinin gelecegine ve Zaferin onlardan yana olacagina inanir Düsman onlari kolaylikla bulur, yakalayip köy meydaninda öldürür

Ahmet Celal ile Emine de vardir aralarinda Genç subay, bir ara, karisikliktan yararlanarak Eminenin elini tutar, birlikte kosmaya baslarlar Düsman ates açar, ikisi de yaralanirlar Zorlukla köyün mezarligina ulasirlar Orada sabaha kadar beklerler Ertesi gün yola çikacaklardir Fakat Emine yürüyecek halde degildir yarasi agirdir Ahmet Celal yazdigi bir defteri kizin eline sikistirir Bilinmeyen bir gelecege dogru umutsuzca yürür gider

ROMANDA KISILER VE ÖZELLIKLERI

Ahmet Celal: Birinci Dünya Savasinda bir kolunu kaybeder ve Mehmet Alinin istegi üzerine onun köyüne yerlesir Bütün köye tek basina karsi koyan güçlü bir karakter olarak karsimiza çikar Ahmet Celal köylüleri kendine alistirmak istese bile, köyde umdugu yakinligi bulamaz Iyi bir kisilige sahip olan Ahmet Celal Istanbulda okumus ve sehir terbiyesi almis birisidir Köylüler tarafindan dislaninca üzülür ve bunalim geçirir Ahmet Celalin akli fikri Kurtulus SavasindadirKurtulus Savasi karsisindaki duyarligi anilarina, dünya görüsüne bagli olarak verilirken, bireysel durumlari, yalnizligi, içine kapanisi dengeli ruhsal çözümlerle yansitilir

Salih Aga: Köyün en zengin adamlarindan biridir ve köyün agasidir Kilik kiyafeti ile bir dilenciden farki yoktur Kara çatlak topuklu ayaklari ile dikkati çeken Salih Aga çok kurnaz birisidirKöyü adeta sömürür ve Zeynep Kadinin tarlasina el koymak ister Bütün köy halkini emri ve nüfuzu altina almistir ki köyde herkes ne yapacagina Salih Agaya sorar Çikarlari yüzünden düsmana yardimci olan Salih Aga köy halkini kaderleriyle basbasa birakir

Mehmet Ali: Dört yildan beri hep Ahmet Celalin yaninda kalmasina ragmen, köyde köylüden farki yoktur Askerde uyumlu ve subayina bagli olan Mehmet Ali köye geldikten sonra karakter olarak degismistir Bu gözlem Ahmet Celali su dogruyu saptamaya götürecektir “Talim terbiye iyi örnek, bunlarin hepsi geçici seylerdir Ve çevre degistirmedikçe, insan yetismesine imkan yoktur” Mehmet Alinin sert tavirlari, onun gittigi yere uyum göstermesi baslica karakteridir

Bekir Çavus: Daha önce askerlik yapmis oldugu için Ahmet Celale öbür köylülerden bir karis daha yakindir Konusmalariyla iyimser ve cahil olmasi göze çarpar Düsünçe yapisiyla köylülerden farkli olmadigi izlenimi veriyor

Emine: Tipik bir Türk kizi Ahmet Celala biraz sevgi göstermesine ragmen Mehmet Alinin kardesi Ismail ile evlenmistir Bunun sebebi ise onun da köylüler gibi düsünmesidir ve Ahmet Celali yaban olarak adlandirmasidir Köyün en güzel kizlarindan olan Emine zarifligi ve utangaçligi ile Ahmet Celalin ilgisini çekmistir Cahilligi ve bilgisizligiyle ne yapacagini bilemeyen Emine, halasina bagli birisidir

Yakup Kadri Karaosmanoglu, Yaban, s, 276 5 ROMANDA YER VE ZAMAN “Yaban”da zaman olarak

1Dünya Savasinin bitiminden (1918) Sakarya Zaferinin kazanilisina kadar (1922) olan süre alinir Romanlarda genel olarak üç türlü zaman kullanimi vardir Ileriye siçramali zaman kullanimi

2 Geriye siçramali zaman kullanimi 3 Kozmik zaman kullanimi “Yaban”da ileriye siçramali zaman kullanilmistir Bu süre 1918′den 1922′ye kadar oldugu için ileriye dönük denmistir Roman, ani biçiminde yazilmistir Yazar eserini Kurtulus Savasi siralarinda, Haymana ovasinin ortasinda Porsuk çayi kiyisindaki bir Anadolu köyünde yerlesen Ahmet Celalin ani defteri olarak sunar Nedeni bilinmemekle birlikte, köyün adi verilmemektedir

Giris bölümünde bunu söyle anlatir:

(3) Garp Cephesi Kumandanliginin gönderdigi “Tedkik-i Mezalim Heyeti” o viranelerde, taslar altinda kömürlemis insan kemiklerini arastirirken bu kitabi teskil eden yazilari,ortasindan yirtilmis ve kenarlari yanmis bir defter halinde buldu

ROMANDA DIL VE ÖZELLIKLERI

Yazarin dili zamanina göre bir aydin dilidir Sonradan sadelestirerek Anadolu insaninin anliyabilecegi düzeye getirmistir Bugün bile kitabin içinde kullanilmayan eski yabanci kökenli sözcükler vardir Ama bu ilk yazildigindaki kadar degildir Siradan bir kisi de bunu kolayca anliyabilir Sik sik tasvirlerde uzun cümleler kullanmistir “Onun, çok kere, küçük boz esegin tasiyamadigi en agir yükleri alnindan bir damla ter akmadan dimdik tasidigini görmüs ve tarlada, saatlerce belini dogrultmaksizin calistigina da sahit olmusumdur ” -”Zeynep kadin, bir gün, bir komsu kavgasinda, paylasilmayan bir kocaman dibek tasini, husunetle teperek bir hamlede yere devirmisti ” Yazar gene örneklerde de görüldügü gibi sik sik virgül isaretleri kullanmistir Yakup Kadri, kisilerini verirken kaba bir tasvire girmez Ayrintilar titizlikle seçilmis, anlatilan kisiyi yansitacak en tipik çizgiler kullanilmistir Kisilerinin dis görünümüyle ilgili ayrintilarindan çok, kisiliklerinin disa vurumu olan davranislar anlatilmistir Seyh Yusuf, Süleyman, Cennet gibi yan kisiler zaman zaman tanitilirken, serüvenleri islenir Yapitin genel bütünlügüne bir canlilik kazandirirlar ve olay örgüsünü zedelemezler (4) Çok basarili tasvirlerin yer yer yazarin baska bir romani olan “Erenlerin Bagi”ni hatirlatan atesli, çoskun bölümlerin ve keskin ruh tahlillerinin bulundugu eser, dünya edebiyat aleminin de dikkatini çekti Alman basininda Yaban için su yazilmisti: “Bu tasvir, sarsici ve ihtirasli bir realistliktir Ve kül renkli atmosfer o kadar içe giren bir güçle sekillendirilmistir ki, insan adeta azap duymaya basladigi zaman bile okumaga devam etmekten kendisini alamiyor Bu çok enterasan romanin üslubu ve yapisi biçak kadar keskin bir zekanin hakim oldugu sarkli bir hikaye sanatiyla Avrupai kültür degerlerinin çok orjinal bir karisimini veriyorlar” (4) Yakup Kadri ,Edebiyat-i Cedide dilinin etkisiyle yabanci sözcüklere ve yabanci dil kurallarina epey yer vermekle birlikte, 1Dünya Savasi içinde kendine özgü bir üslup gelistirmistir Yukarda da belirttigimiz gibi yazar kendi sagliginda, kendisi Yabani 11 inci baskisindan itibaren sadelestirmistir Tasvir sanatini ustaca kullanmistir “Askerlerin hepsi, toza topraga bulanmis derileri günesten pasli bakira dönmüs, sakallari diken diken uzamis, üst bas perisan bir haldeydi Tam bir bozgun askeri!” Benzetme sanatini da iyi bir sekilde kullanmistir Yukarda ki örnek tümcede bunu rahatlikla görebiliriz

TÜRK EDEBIYATI IÇINDEKI YERI “Yaban” gerek Yakup Kadrinin romanlari içinde, gerekse Türk edebiyati tarihi açisindan ayri bir önem tasir Yayimlandigi yildan bu yana da en çok tartisilan ve yazarini yücelten romanlarin basinda gelir Bu, hem Türkiye tarihinin belli bir dönemine taniklik etmesinden, hem de bir tez romani olmasindadir Nitekim ne zaman halk-aydin kopuklugundan söz edilse akla hemen “Yaban” gelecektir (5) Önceleri, basindan beri kurtulus savasini destekleyen, sayginligini koruyan, romanciligini kanitlamis bir yazarin ürünü oldugu için övgüyle karsilanmistir Getirdigi elestirideki dogruluk vurgulanir Ama çok geçmeden Türk köylüsünü yanlis tanittigi, gerçekleri çarpittigi öne sürülecektir Bu yargi aradan on yil geçtikten sonra geçersizlesir Yaban 1942 de açilan CHP Roman Mükafatinda yayimlandiktan on yil sonra Sinekli Bakkalin ardindan ikinci gelir Yaban Yakup Kadrinin yazdigi romanlar arasindan köye yönelik tek eseridir Konusu açisindan düsünüldügünde diger romanlardan farklidir Ama Yaban sanatçinin romanlarinin olusturdugu bir zincirdir Bir Sürgün, Kiralik Konak, Nur Baba, Hüküm Gecesi, Sodom ve Gomore, Yaban ve Ankara Türkiyenin son yetmis yillik döneminde yazilmis genis bir yapitlar toplulugudur Örneklerde gördügümüz gibi Yazar realist oldugunu kanitlayabilmistir Romanin yazildigi yillara bakarsak bu bir basaridir Türk Edebiyatinda yazilan ilk gerçekçi, köy sorunlarina cesaretle egilebilen romanlardan biri de Yabandir Bu roman mevsimlik degildir ve tazeligini, gerçekçiligini koruyan bir eserdir Yakup Kadrinin köye ve köylüye yaklasimi daha farklidir Ona göre bu insanlarin sanki savasla hiç alakalari yok gibidir “Askere çagrilma” olayi olunca savasla ilgilenirler Milli Mücadeleye karsi köylülerin tavriyla Ahmet Celalin tavri birbirinin tam karsitidir Bozgundan sonra geri çekilen düsman askerlerinin yaptiklari zülum bile tepkiye yol açmaz Köy halki bu durumu hosgörüyle kabullenir Bir kolunu onlar için veren Ahmet Celal ise deliye dönecektir Çoskun bölümlerin ve ilginç anlatimlarin bulundugu eser, dünya edebiyat aleminin de dikkatini çekti Önce Max Schults tarafindan Almancaya, sonra Alessandra Scalar tarafindan “Terra Madrique” adiyla Italyancaya çevrildi (6) Vedat Nedim Tör gerçegi dile getirdigi için YKadriyi alkislar Bu romanda köy ve köylü çevresinde örülen “edebiyat maskesinin” alasagi edildigini belirterek Türk sanatçisina toplumsal bir görev yükler(6) (5) Yakup Kadri Karaosmanoglu, Yaban, s, 13 (6) Vedat Nedim Tör, Kadro s,16,Nisan 1933 (7) “Bu romanda, yillar yili yüzüstü birakilmis olan köylü ile aydin arasindaki uçurum gösterilmek istenmistir”

ROMANIN ELESTIRISI VE DEGERLENDIRMESI

Romanda belirtildigine göre, sehirden gelmis her aydin, köylü için bir “Yaban”dir Eserin birçok yerlerinde yukardaki örneklerde görüldügü üzere köylü-aydin iliskisi üzerine, roman sinirini asip makale sinirina giren ve yazarin kisiligini açikça ortaya koyan sahifeler vardir Yazarin deyimiyle “hikayeyi bölük pörçük eden bu feryadimsi hutbeler” ve bu çesit olaylarla Yabanin hemen her tarafi tiklim tiklim doludur Bu tutum, realist bir eserde, roman teknigi bakimindan bagislanamayacak önemli bir kusurdur(7) Ahmet Celal köylülerle kaynasip kendini yenilemek istemektedir “Onlar gibi olmak, onlar gibi oturup kalkmak, onlarin diliyle konusmak Haydi bunlarin hepsini yapayim Fakat onlar gibi nasil düsünebilirim? gibi sorularla bunun bir yerde imkansiz oldugunu vurgular Kisi ile toplum arasindaki uyum tek dis görünüsle olmaz Kisi düsünce ve hissetme yönüyle ayni olmalidir Romanin tezine bu açidan bakilinca degisik bir vurgulama ortaya çikiyor Aydin ile köylü arasindaki uzakligin romanin tezi oldugunu ileri süren elestirmenler, bu kopuklugu, Osmanli döneminde oldugu gibi, yalnizca kültür ikilesmesinden dogan bir kopukluk gibi görüyorlar Karaosmanoglu bunu da dile getiriyor kuskusuz, ama Yabanda vurgulanan karsitlik, vatani kurtarmak için savasan ilerici aydinlarla Kurtulus savasina inanmayan gerici köylüler arasindadir Ahmet Celal ile köylüleri ayri dünyalarin insani yapan, okumus kentli ile cahil köylü arasindaki farkli tutumlardir Ne diyor Ahmet Celal? “Türk entelektüeli yedi devlete harp açmistir Türkiyenin karanlik semalarinda Mustafa Kemal adi bir safak yildizi gibi parliyor Bunun etrafinda bazi peykler beliriyor, fakat inanilacak sey degil Ben savasi istemeyenlerin arasinda yasiyorum ” s(103-104) “Vatan delisi, millet divanesi” Ahmet Celalin köylüler arasinda böylesine yapayalniz kalmasinin nedeni onlarla paylasamadigi bu idealdir Durmadan bu temayi isler Karaosmanoglu Daha önce askerlik yapmis oldugu için Ahmet Celala bir karis daha yakin olan Bekir Çavus ile de aralarinda söyle bir konusma geçer örnegin: -Biliyorum beyim sen de onlardansin emme -Onlar kim? -Aha, Kemal Pasadan yana olanlar… -Insan Türk olur da, nasil Kemal Pasadan yana olmaz? -Biz Türk degiliz ki, beyim -Ya nesiniz? -Biz islamiz Elhamdülillah… O senin dediklerin haymanada yasarlar (s 200-201) Gerçi savasta dövüsenler, ölenler yine bu köylülerdir, ama onlar aydin subaylarin yönettigi bilinçsiz bir sürüdür Ahmet Celala göre, yedi devlete savas açmis milliyetçi aydinlar var, ama gerçek millet yok Onun için zafer kazanilirsa bile köylülerin degil de, topraklarin kurtulacagini söylüyor (7) Cevdet Kudret, Türk edebiyatinda hikaye ve roman,s,166 Mustafa Kemal ve Yandaslari Kurtulus Savasi sirasinda kurtaricilik görevini üstlenmislerdirKarsilarinda, onlara ve ulusa degil, Istanbulda halifeye inanan kitle vardir Köy halki gazete okumadigi ve dis dünyadan haber alamadigi için Mustafa Kemali tanimiyor Ahmet Celal köyden geçen Kemalist subaylardan söz ederken “Bunlar bir ordunun alelade subaylari olmaktan ziyade yeni bir mezhebin öncüleri gibidir” derAhmet Celalin kendisi de bir Kemalist degil mi? Ona inanmayanlar gibi onu düsman belleyip linç edecek hale gelmemis midir? Ama Isa kendisini çarmiha gerenleri bagislar çünkü onlar ne yaptiklarini bilemiyorlar” Ahmet Celalda, düsman köyü yakip yikarken, o “mahser gününde” köylüleri bagisladigini söyler çünkü “bunlarin hiçbiri ne yaptigini bilmiyor” Romanin hemen hemen yarisindan itibaren savasla ilgili haberler, konusmalar ve olaylar ön plana çikarken buna kosut olarak Ahmet Celal ile köylüler arasindaki iliskinin niteliginde bir degisiklik göze çarpar Türk köylüsü aydini yadirgiyor ve ona yaban! diyor Çünkü bu iki insan arasinda asirlarin açtigi ve henüz kapanmayan korkunç bir uçurum vardir Bu ayrilik onlarin dillerini, itikatlarini ve görenek tarzlarini da birbirinden ayirmistir Türk aydinina gelince: O da Türk köylüsünü tanimiyor Çünkü bu kalabalik asirlardan beri tabiatin ortasinda köylüyü unutmustur (8) Disinden, tirnagindan artirarak besledigi, hükümetin sihhati için doktorundan, ahlak ve imani için mualliminden, bakimsiz topraklari için ziraatçisindan ve hayvanlari için baytarindan, yollarindan, elektiriginden ve suyundan istifade edememis ise kabahat kimin? Köylünün, duygusu basit, düsüncesi geri, dili islenmemis ise onu bu halde birakmis olarak suç sehirlinin degil midir?(8) Bütün yukaridaki saydigimiz seylerden yoksun olan köylünün sehirliden farkli olacagi kesin Aydinlar bu köylü kitlesi için ne yapti? Yillarca köylüden faydalanarak ve onu dag basinda yalniz biraktiktan sonra simdi ne bekleyebilir 1920 döneminde Türkiye 1Dünya Savasindan çiktiktan sonra Kurtulus Mücadelesini baslattigi zaman halk yorgun ve bitkin idi Millet savas istemiyordu, tarafsiz kalmak onlar için hayat mücadelesi idi Geri kalmisligin ve Ahmet Celali dislamalari o dönemde normal bir davranis olarak karsilanir Çünkü onlar ne yaptiklarini bilmiyorlardi ve köylüler kendi aralarinda yapi itibariyla fazla gelisemediler Köylerde okul olmadigi için insanlar okuyamiyor ve yazamiyordu Eser, Milli Mücadeledeki köyü, kötü ve eksiksiz taraflari ile karsimiza getirirken, Türk köylüsü biraz abartilmistir O dönemdeki köylülerin sosyal ve psikolojik yapilari ihmal edilmistir Çatlak ve sabirli dudaklari, günesten yanmis uzun çehresi ve rengini atmis saçlari ile köylü yabanci istilaya karsi kin ve nefret içerisinde idi Memleketteki sosyal ilerleyisin bir sonucu olarak, köylüler yavas yavas memlekete özlem duymaya baslamislardi (8) Yakup Kadri Karaosmanoglu, Yaban, s,274 Yakup kadrinin (Yaban), 1923′de yazilsaydi belki yakilabilirdi Fakat on yil sonra, Karaosmanoglunun coskun bir içtenlikle destekledigi devrimlerin yapildigi yillardir Gele neklerine ve Islam Ideolojisine bagli Anadolu halki ve köylüsü bu devrimleri benimsemis degildir Barbarlarin Yiktigi Köyler Ahalisine adli ve 1922 tarihli köy hakkindaki yazida söz konusu köylü, Karaosmanoglunun gidip gördügü ve acisina saygi duydugu köylüdür Yabandaki köylü ise 1932 yilindaki Kadrocu Karaosmanoglunun düsündügü ve herseyin önce tutuculugu ve gericiligin kaynagi olarak gördügü Anadolu köylüsüdür 9 SONUÇ Bu tezin amaci köylü ile aydin arasindaki uçurumu Kurtulus Savasi gerçegi içinde dile getirmektir Kurtulus savasini o sicakligi ile anlatan romanda kisiler rollerinde uygundur Zaman kullanimi Türk romanlarinda en çok gördügümüz ileriye dönük bir zaman kullanimidir Olay örgüsü klasik roman türü içinde belli dügümlerle birbirine iyi bir sekilde baglanmis bir romandir Bu eserde sehirliye karsi düsmanlik hisleriyle dolu köylülerin hayati vardir Bu güzel denilebilecek hiç bir hareketi, hiçbir sanati yoktur Yabanin bize tarif ve tasvir ettigi köylü, Orta Anadolunun bagri yanik topraklarinda kavrulup kalmis bir tek köyün halkidir Fakat Yabani okuyan yabancilar ve hatta bir çok sehir insanlari diger köylülerimizin de böyle olmadigini bu eserin neresinden anliyabileceklerdir? “…Görüslerimi özetlersem, örneklerle gördük ki: a Bu romanda, yillar yili yüzüstü birakilmis olan köylü ile aydin arasindaki uçurum gösterilmek istenmistir Romanda belirtildigine göre, sehirden gelmis her aydin, köylü için bir “Yaban” dir b Yazar, romanda köy insaninin kendi iliskilerini ve toplumsal olaylar karsisindaki tavrini islerken, genellikle inandirici olabilmistir Bunda, ortaya koydugu günlük olaylarin sunulusu kadar olayla ilgili kisilerin çizimindeki basarinin da payi vardir c Yazar, Sakarya savasindan sonra, düsmanin yakip yiktigi bölgelerde Heyet ile birlikte yaptigi bir inceleme gezisinde, gördüklerini hikaye ve makale biçiminde anlatmisti Bunlar arasinda, Düsmanin yaktigi “Köyler Ahalisine” adli yazida köylü ile aydin arasindaki uzakliga deginen ve aydinin köylüyü yüzüstü birakmasindan yakinan sanatçi ayni konuyu Yaban romaninda islemistir d Roman, ani biçiminde yazilmistir Olaylar bir Anadolu köyünde yerlesen Ahmet Celalin ani defteri olarak sunulur e Yabanda sive taklidi yapilmadigi zaman daha dogal görünen konusmalar kullanilir Bunlarda kisilerin iç dünyalarinin belirtilme amacindan çok, durum ve günlük olaylarin yansitilmasi gözetilir f Ahmet Celalin katilamadigi Kurtulus Savasi karsisindaki duyarligi, anilarina, dünya görüsüne bagli olarak verilirken, bireysel durumlari, içine kapanisi dengeli ruhsal çözümlerle yansitilir g Eserin bir çok yerlerinde köylü-aydin iliskisi üzerine, roman sinirini asip makale sinirina giren sayfalar vardir Bunu önsözde kendisi de açiklayan sanatçi, “Yaban, bir objektik romani degildir Bu, ne bütün manasiyla bir roman, ne bütün manasiyla bir sanat ve edebiyat isidir Yaban, çölde bir feryattir” der h Yaban Cumhuriyet Halk Partisinin koydugu roman armaganinda ikinciligi kazanmistir Yabanda dikkati çeken bir nokta da hayvan benzetmeleridir Diger romanlarda karsilasmadigimiz kadar hayvanlara bu denli çok basvurulmustur Bu köyün Insanlari “her biri kendi yuvasinda kunduza dönmüs” (Yaban,s,237) Yazarin burda amaci dogayla insanlari bütünlestirmekten çok, köylülerin ilkelligini, içgüdüleriyle yasayan hayvanlar gibi dogaya yakinliklarini vurgulamaktir Hayvana en sik benzetilen iki kisi var romanda: Emine ile evlenen Ismail ve kurnaz Salih Aga Romanda ilginç bir sekilde kullanilan doga ögelerinden biri de bitkiler Bir karsitligi simgeleyen iki tür bitki var Yabanda: kurulukla, çoraklikla, çürümüslükle çagrisim yapan bitkiler Diger tarafta hayat, güzellik ve canlilikla çagrisim yapan bitkiler vardir “Yetim boyunlarini” büken, “hazin hazin köklerine bakan”, “iki karis yükselmeden sararmis zavalli ekinler” (s 91,s 84) Dogadaki bu çorakligini yayginlastirmak için bu kez bitkilestirir köylüleri “Bu isirganlar, bu kuru ülkede “yabani ot gibi” bitmis kuru bitkiler olurlar Yabanin dokusunda kullanilan teknik, örneklerle verildigi gibi açikliga kavusmustur Karaosmanoglu bütün romani boyunca kuru, hastalikli, pis ve çorak bir doga imgesi yaratmistir Öbür taraftan çesitli yollardan köylüleri bu dogayla bütünlestirerek fizik planindaki nitelikleri moral plana da yansitmayi da basarir YKadriye göre köylü-aydin uçurumunun sorumlusu Türk aydinidir Ama olaya derin açidan bakacak olursak Osmanli egitimi ve yönetimi büyük rol oynar Köylü her zaman dagda unutulmustur ve köylüyü egitecek, gelistirecek adim atilmamistir Vergi toplanacagi zaman, köyleri sömüren bir yönetim vardi ve Osmanli döneminde bu böyle devam etti Ta ki Kurtulus Savasi döneminde kültür ikilesmesi farki daha da büyütmüstür Köylü bütün olaylar karsisinda duyarsizdir çünkü onlar düsünce itibariyla kendi aralarinda fazla gelisemediler Insan çevre içinde yapi ve akil yönünden ilerleyebilir Ahmet Celal ise çevrenin genis oldugu Istanbulda yetismistir Köydeki çevre ise her zaman ayni ve degismeyen çevre oldugu için o yörenin halki Ahmet Celali “Yaban” olarak adlandiriyor Köylüler suçsuzdurlar ve ne yaptiklarini bilemezler Köylü, duygusunu, düsüncesini, elini anliyamadigi ve hayat sartiyla uyusamadigi için sehirliye yabanci diyor Fakat sehirli için de duygusunu, düsüncesini, dinini anliyamadigi ve hayat sartlariyla uyusamadigi köylü yabandir Kusur kimde? Köylünün duygusu, basit, düsüncesi geri dili islenmemis ise onu o halde birakmis olarak suç sehirlinin degil midir? Köylüyü çaresiz, zavalli birakirken hiç bir merhamet ve sorumluluk duymamisdir Günün birinde kolu ve kanadi kirilip da, köye isinamamis ise suç kimindir Roman tek yönlü ele alinmistir Aydin kendi bakis açisini ölçü olarak almis ve köylünün kendisine bakisini anlatmistir Burada üzerinde durulmasi veya baska bir deyisle elestirilmesi gereken iki yön vardir Öncelikle yazarin yaklasimi veya anlattigi olaylar objektif kriter olarak alinip genele maledilemez Bütün köylüler yazarin anlattigi köylüler gibidir diyemeyiz Romandaki yazarin köylüleridir Onlar yazarin duygu ve düsüncesinin ürünüdür Aydin ve köylü arasindaki uçurum sorunsali kitapta çok farkli ele alinmistir Köylü suçlanmis , kötülenmistir aydin tarafindan Köylü aydinin gözünde kötüdür, degersizdir Ama bunun en büyük sorumlusu de aydinin kendisidir