Karın Acillerinde İlkyardım |
10-29-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Karın Acillerinde İlkyardımKarın Acillerinde İlkyardım İLK DEĞERLENDİRME : Tüm vakalarda olduğu gibi AVPU ve ABC değerlendirilir Sonra karın ağrılı hastaya özgü değerlendirmeye geçilir : Ağrı (PQRST) SAMPLE [HİKAYE ; H: hastalıkları(P), İ: ilaçları(M), K: çağrıya neden olan kaza veya hastalık (E), A: Alerjileri, Alışkanlıkları (A), Y: yediği/içtiği(L), E: Emareler/belirti/bulgular (S)] Kanama Bulantı-kusma Halsizlik, deri rengi Barsak alışkanlıkları Üriner bulgular Ateş,üşüme (titreme) Kardiyo - pulmoner semptomlar 1- P → Ağrıyı artıran azaltan etkenler var mı? > Ağrıyı azaltmak üzerehasta pozisyon arayışında mı? Q → Nasıl bir ağrı : batıcı, yırtılır gibi, kramp girmiş gibi, yangılı, sancılı, sinsi (künt) ? NOT: Ağrıyı hastanın tanımladığı şekilde rapora yazın ; bıçak saplanır veya iğne batar gibi vs R → Ağrı yaygın mı / lokalize mi ? > Yansıyor mu / yayılıyor mu ? S → Hafif mi, dayanılacak gibi mi, dayanılamayacak kadar şiddetli mi ? NOT : 65-70 yaşlarında ağrı eşiği daha yüksek olduğundan yanılmayın ! Hafif bir ağrı ciddi bir sorunun habercisi olabilir T → Ne zaman başladı > Aniden mi başladı, giderek artan bir ağrı mı? > Sürekli mi, sabit mi, aralıklarla mı geliyor, kramp tarzında mı? > Ağrı ile birlikte bayılma, bulantı, kusma vb görülüyor mu? 2- H→ Şimdikinin benzeri yakınmaları daha önce olmuş mu ? Evetse sonuç ne olmuş? → Kalp hastalıkları, KOAH, hipertansiyon, diyabet, karaciğer hastalıkları, ülserler, idrar yolu enfeksiyonları, batın ameliyatı, geçirilmiş aorta abdominalis anevrizması gibi yakınmaları var mı ? İ → Abdominal yakınmalarıiçin kullandığı ilaç/lar var mı? → Başka nedenlerden dolayı sürekli veya geçici olarak kullandığı ilaçlar var mı ( aspirin, gripin, doğum kontrol hapı gibi) K→ Ambulansı çağırmaya neden olan yakınma nedir, nasıl başlamış? A→ Alerjileri var mı, sigara – içki alışkanlığı var mı? Y→ En son ne zaman, ne yemiş / içmiş, ne kadar yemiş / içmiş (iştahı nasıl) ? E→ Belirti ve bulgular – vaka hazırlarken ilk muayenedeki veriler olduğundan “S” yi yazmaya gerek yok 3- Kanama var mı > ağızdan ( balgamda mı, köpüklü mü, kahve telvesi gibi mi ?), rektumdan (taze kanlı, zift gibi siyah ve parlak?) vajen, idrar yolu ? > kanama sızıntı şeklinde, hafif, aşırı miktarda ? > kanamanın rengi parlak kırmızı mı, koyu mu ? 4- Bulantı – kusma > Ne zamandan beri var ? > Ağrı ile bağlantılı mı ? > Kusmuğun rengi, miktarı, özelliği, kokusu ? > Dehidratasyon var mı? 5- Deri rengi > Sklera ve deride sarılık var mı ? Ne zamandan beri var ? Halsizlik > Ne zamandan beri var ? 6- Barsak alışkanlıkları > Herhangi bir değişiklik, kabızlık, ishal var mı? 7- Ateş / üşüme / titreme > Enfeksiyon durumunda ortaya çıkar 8- Üriner bulgular > Dizüri (yangılı idrar), hematüri, poliüri, pollaküri, anüri var mı? 9- Kardiyopulmoner semptomlar > Çocuklarda Pnömoni karın ağrısına neden olabilir > Myokard infarktüsü karın ağrısına ve kusmaya neden olabilir Öncelikle bunların olmadığı saptanmalıdır |
|