Volkanizma Nedir?Yeryüzündeki Volkanik Bölgeler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-29-2012

Volkanizma nedir? Yeryüzündeki Volkanik Bölgeler

Mağmanın yerin derinliklerinden hareket ederek yer yüzüne çıkması veya yer yüzüne yakın derinliklere kadar gelerek soğuması olayına volkanizma denir

Volkanizma denilince daha çok yer yüzünde meydana gelen mağmatik faaliyetler akla gelmektedir

Çünkü volkanik şekiller yer yüzünde oluşmaktadır

Volkanizma sırasında mağma katı, sıvı ve gaz halinde yer yüzüne çıkar

Çıkan sıvı maddelere lav, katı maddelere tüf denir

Gazların çoğu ise su buharıdır

Volkan konilerinin tepesinde bulunan çukurluğa krater denir

Volkanizma ile çıkan malzemeler çıktığı yerde birikerek volkan konilerini oluşturur

Volkandan çıkan maddeler lav ise, volkan bacasından akma şeklinde hareket eder

Tüf veya gaz çıkışı olursa patlama olur

Bazı volkan dağları oluştuktan sonra tekrar püskürme olabilir

Daha sonra meydana gelen püskürme ile koninin tepe kısmı parçalanabilir

Böyle oluşmuş çanaklara kaldera denir

Ör: Nemrut dağı (1441 yılında ikinci kez püskürmüştür

)
Volkan dağlarının yükseltisinin az veya çok olmasında lavların akışkanlığı etkilidir

Lavların akıcılığı fazla ise yükseltisi az olan yayvan görünüşlü volkan konisi oluşur

Bunlara tabla veya plato volkanlar denir

ör: Karacadağ volkan dağı (G

D Anadolu)
Lavların akıcılığı az ise yükseltisi fazla olan volkan dağları oluşur

Bunlara da kalkan volkanları denir

ör: Ağrı dağı
Bazı bölgelerde volkanik faaliyet sadece gaz patlaması şeklinde olabilir

Bu durumda gaz çıkışının meydana geldiği yerde koni yerine geniş bir çukurluk oluşur

Bu çukurluğa patlama çukuru veya maar denir

Bu çukurlukta su birikmesi sonucu göl oluşur

Yurdumuzda Konya-Karapınar'da oluşmuş Meke Tuzlası (Gölü) buna örnektir

Volkan dağları çevresi bütün tehlikesine rağmen sık nüfusludur

Sebebi çevrelerinde oluşan verimli tarım alanlarıdır

TÜRKİYE'DE VOLKANİK BÖLGELER

Doğu Anadolu Bölgesi: Ağrı , Tendürek, Süphan, Nemrut

İç Anadolu Bölgesi: Erciyes, Hasan dağı Melendiz dağı, Karadağ , Karacadağ

Akdeniz Bölgesi: Hassa Yöresi (Hatay) ve Ceyhan (Adana) çevresidir

G

D Anadolu Bölgesi: Karacadağ

Ege Bölgesi: Kula volkanları

Karadeniz Bölgesi: Köroğlu Dağları (Hem volkanik, hem de kıvrım dağıdır)

YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA VOLKANİK BÖLGELER

Atlas Okyanusunun orta kesimi,
Akdeniz ve çevresi
Doğu Afrika
Büyük Okyanus çevresi (en fazla bu bölgede görülmektedir

Bu sebeple buraya Pasifik Ateş Çemberi denir

)

10-29-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Volkanizma Nedir?Yeryüzündeki Volkanik Bölgeler Volkanizma nedir? Yeryüzündeki Volkanik Bölgeler Mağmanın yerin derinliklerinden hareket ederek yer yüzüne çıkması veya yer yüzüne yakın derinliklere kadar gelerek soğuması olayına volkanizma denir Volkanizma denilince daha çok yer yüzünde meydana gelen mağmatik faaliyetler akla gelmektedir Çünkü volkanik şekiller yer yüzünde oluşmaktadır Volkanizma sırasında mağma katı, sıvı ve gaz halinde yer yüzüne çıkar Çıkan sıvı maddelere lav, katı maddelere tüf denir Gazların çoğu ise su buharıdır Volkan konilerinin tepesinde bulunan çukurluğa krater denir Volkanizma ile çıkan malzemeler çıktığı yerde birikerek volkan konilerini oluşturur Volkandan çıkan maddeler lav ise, volkan bacasından akma şeklinde hareket eder Tüf veya gaz çıkışı olursa patlama olur Bazı volkan dağları oluştuktan sonra tekrar püskürme olabilir Daha sonra meydana gelen püskürme ile koninin tepe kısmı parçalanabilir Böyle oluşmuş çanaklara kaldera denir Ör: Nemrut dağı (1441 yılında ikinci kez püskürmüştür) Volkan dağlarının yükseltisinin az veya çok olmasında lavların akışkanlığı etkilidir Lavların akıcılığı fazla ise yükseltisi az olan yayvan görünüşlü volkan konisi oluşur Bunlara tabla veya plato volkanlar denir ör: Karacadağ volkan dağı (GD Anadolu) Lavların akıcılığı az ise yükseltisi fazla olan volkan dağları oluşur Bunlara da kalkan volkanları denir ör: Ağrı dağı Bazı bölgelerde volkanik faaliyet sadece gaz patlaması şeklinde olabilir Bu durumda gaz çıkışının meydana geldiği yerde koni yerine geniş bir çukurluk oluşur Bu çukurluğa patlama çukuru veya maar denir Bu çukurlukta su birikmesi sonucu göl oluşur Yurdumuzda Konya-Karapınar'da oluşmuş Meke Tuzlası (Gölü) buna örnektir Volkan dağları çevresi bütün tehlikesine rağmen sık nüfusludur Sebebi çevrelerinde oluşan verimli tarım alanlarıdır TÜRKİYE'DE VOLKANİK BÖLGELER Doğu Anadolu Bölgesi: Ağrı , Tendürek, Süphan, Nemrut İç Anadolu Bölgesi: Erciyes, Hasan dağı Melendiz dağı, Karadağ , Karacadağ Akdeniz Bölgesi: Hassa Yöresi (Hatay) ve Ceyhan (Adana) çevresidir GD Anadolu Bölgesi: Karacadağ Ege Bölgesi: Kula volkanları Karadeniz Bölgesi: Köroğlu Dağları (Hem volkanik, hem de kıvrım dağıdır) YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA VOLKANİK BÖLGELER Atlas Okyanusunun orta kesimi, Akdeniz ve çevresi Doğu Afrika Büyük Okyanus çevresi (en fazla bu bölgede görülmektedir Bu sebeple buraya Pasifik Ateş Çemberi denir)