Türkiyede Yağışlar-Yağış Çeşitleri

Yamaç Yağışları (Orografik Yağışlar)
Nemli hava kütlelerinin, yatay yönde hareket ederken dağ yamaçlarına çarparak yükselmesi ve soğuması sonucu oluşan yağışlardır
Dünya’da en çok, Güneydoğu Asya’da, Orta kuşaktaki karaların batı kıyılarında ve sıcak kuşaktaki karaların doğu kıyılarında görülür

Türkiyede Yağışlar-Yağış çeşitleri

YAĞMUR: İkiye ayrılır
Küçük taneli ve yavaş yağana ÇİSELİ, iri taneli ve hızlı yağana SAĞANAK yağış denir

Çiseli yağmur daha zararsızdır Ancak sağanak yağışlarla toprak fazla yağışı hemen ememez ve sellere, dolayısıyla erozyona neden olur Tarımsal alanların, hidroelektrik santrallerinin su ihtiyacı, kurak bölgelerin içme ve sulama suyu, meraların yeşerebilmesi (hayvancılık açısından) yağmurların etkisiyle olur Buda insan hayatı için çok önemlidir

KAR: Kar aşırı yağmadıkça tarımsal ürünlere zarar vermez hatta onları dondan korur Yavaş yavaş eriyerek erozyona sebep olmaz, toprağın su ihtiyacını karşılar yeraltı sularını besler Ancak aşırı olanı ulaşımı etkiler Karın yerde kalma süresi B ’dan D ’ya doğru artar

DOLU: Zararlı etkileri fazla olan bir yağış çeşididir Yere düşünce çabuk erir ve sellere yol açar, tarım ürünlerine ve hatta eşyalara zarar verir SİS: Kara, Kıyı Yamaç(orografik) ve cephe sisleri gibi çeşitleri vardır Görüş mesafesi 1 km’den az olduğunda meteorolojik anlamda o gün sisli gün sayılır En fazla sisli gün sayısı İç Anadolu’dadır Akdeniz kıyı kesiminde ise sis neredeyse hiç görülmez Ulaşımı olumsuz etkiler
Türkiye’de Yağışın Dağılışı Türkiye’de genel olarak kıyı kesimler ve yüksek dağ yamaçları bol yağışlı denize kapalı iç kesimler ve çukur yerler az yağışlıdır

Yağış: Atmosferdeki yoğunlaşma sonucu meydana gelen su damlacıkları başlangıçta birkaç mikronla 100 mikron çapındadır Bunların bir arada toplanmasından bulutlar meydana gelir Fakat her buluttan yağış düşmemektedir Yağışın düşebilmesi için damlacıkların birleşip 05 mm çapına ulaşması gerekir Yağışın meydana gelmesinde esas rolü oynayan yoğunlaşma işleminde havanın soğuması önemli bir etkendir Bu yüzden yağış tiplerini soğuma şekillerine göre incelemek mümkündür

a) Konvektif yağışlar: Yerdeki sıcak hava kütlesinin konvektif yükselmesiyle meydana gelen genellikle sağanak şeklindeki yağışlardır

b) Orografik Yağışlar: Hava kütlelerinin bir engebeye çarparak yükselmesi ve soğuyarak yoğunlaşması sonucu meydana gelen yağışlardır

c) Cephesel Yağışlar: Hava kütleleri arasındaki cephelere bağlı meydana gelen yağışlardır Yeryüzündeki yağışların büyük kısmı bu şekildedir
Mevsimlik yağışların alansal dağılımına baktığımızda Akdeniz Bölgesinin yağışlarının çoğunu Kış aylarında aldığını görüyoruz Akdeniz’de bu yağışı bırakan sistemler dağların etkisiyle iç bölgelerde daha az yağış bırakmaktadır
Karadeniz Bölgesinin ise her mevsim yağışlı olduğunu görmekteyizYaz aylarında ise kuzey bölgelerimiz daha fazla yağış almaktadır MPolar hava kütleleri Karadeniz üzerinde nem kazanıp Rize ve Hopa çevresinde yükselişe geçerek orografik yağışlar bırakır Bu dönemde güney bölgelerimizde yağışların oldukça azaldığını söyleyebiliriz Kuzeyli ve güneyli akımlarda iç bölgeler az yağış alır İç bölgeler ancak batılı akımlarda yağış alır
Türkiye yağış açısından çok çeşitlilik göstermektedir Genelde sahil kesimlerimiz 1000 mm nin üzerinde yağış alırken Rize 2300; Orta Anadolu ise sadece 300 mm civarında yağış almaktadır Bu da sıcaklığın ve buharlaşmanın arttığı yaz aylarında kuraklığa sebep olmaktadır
Yıllık yağış zaman serisi grafiği de bize yağıştaki salınımları göstermektedir Türkiye yıllık ortalama yağışı 630 kg civarındadır Bu grafikten 72-73, 89-90, 99-2000 yıllarında normalin altında yağışlar alarak kuraklık yaşadığımızı görmekteyiz

*Kıyı bölgelerinin nemliliği iç kesimlerden daha yüksektir Bundan dolayı kıyı kesimlerde yağışlar fazla ve sıcaklık farkları azdır
*Bağıl nem en yüksek Doğu Karadeniz Bölümündedir En düşük Güney Doğu Anadolu’dadır
*En fazla yağış alan bölge Karadeniz ,Bölüm Doğu Karadeniz, il Rize’dir(2400 mm) Rize’nin çok yağış almasında; güneyindeki yüksek dağların hakim rüzgar yönüne dik olması etkilidir
*En az yağış alan bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir Sebebi ; etrafının dağlarla çevrili olmasıdır En az yağış alan il Konya ‘dır (330 mm)

NOT: En az yağış alan bölge İç Anadolu Bölgesi olmasına rağmen en kurak bölge Güney Doğu Anadolu Bölgesidir Sebebi ; buharlaşmanın fazla olmasıdır

*Karasal iklim bölgelerinde kışın görülen yağışlar genellikle kar şeklindedir Türkiye’de karla örtülü gün sayısının en fazla olduğu bölge Doğu Anadolu Bölgesidir

*Türkiye’de kar örtülerinin yerde kalma süresi batıdan doğuya doğru artar Kar yağışı ve don olayının en az görüldüğü bölgemiz Akdeniz Bölgesidir

*Türkiye’de kışın görülen yağışlar genelde cephesel kökenlidir Bu tür yağış oluşumu en fazla Akdeniz Bölgesinde görülür

*İlkbahar ve yazın görülen yağışlar genelde Konveksiyon yağışı şeklindedir En fazla İç Anadolu Bölgesinde görülür

*Orografik (yamaç) yağışları genelde Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinde görülür Fakat en fazla Karadeniz Bölgesinde görülür